Τα τελευταία χρόνια προβάλλονται στα ΜΜΕ μελέτες που μιλάνε για "εργασιο - αλκοολικούς", για Αμερικανούς που δέχονται ότι το 1/3 των εργαζομένων προτίθεται να δεχτεί μείωση του μισθού (έως και 20%) προκειμένου να μειωθούν οι ώρες εργασίας. Ιάπωνες εργαζόμενοι που πεθαίνουν κατά 10.000 ημερησίως από εξάντληση, ενώ στην ΤΟΥΟΤΑ 120.000 υπάλληλοί της πάσχουν από χρόνια κόπωση! ("Κοινωνία και Πολιτική" 19.08.95)

Βέβαια αυτό μόνο δείχνει το βαθμό εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης. Αυτή είναι η "ανάπτυξη" του καπιταλισμού!

Ενώ ο κ. Ρίφκιν μιλά μέσω του βιβλίου του για το "τέλος της εργασίας", προτείνοντας σε αυτούς που δε θα εργάζονται να κάνουν διακοπές...

Οι προτάσεις της ΕΕ για τη μείωση του χρόνου εργασίας, κινούνται απόλυτα στη λογική των ευέλικτων μορφών εργασίας. Ελαστική - μειωμένη εργασία για να αυξηθεί ο ελεύθερος χρόνος των γυναικών.

Στη β' Πανελλαδική Συνδιάσκεψη Συνδικαλιστριών της ΓΣΕΕ, το Δεκέμβρη του 1995, που έγινε κάτω από την οικονομική και πνευματική στήριξη της ΕΕ, δόθηκε "μάχη" από κεντρικά στελέχη των συνδικαλιστικών παρατάξεων του ΠΑΣΟΚ, της ΝΔ και του ΣΥΝ ώστε αυτή η ανακατανομή του χρόνου εργασίας να έχει χαρακτηριστικά ευέλικτων μορφών εργασίας!

Χαρακτηριστική ήταν η εισηγητική πρόταση της κ. Κραβαρίτου: "Να μην παρέχουμε κάθε μέρα εργασία με 7ωρο, 5νθήμερο, αλλά οι άνθρωποι να δουλεύουν 15 χρόνια γενικά και μετά να έχουν ένα βασικό εισόδημα διά βίου"!

Οντως, ο ελεύθερος χρόνος θα αυξηθεί μέσω της ανεργίας!

Οι "ευέλικτες" μορφές εργασίας δεν αμφισβητούν τον ελεύθερο χρόνο, τον ανατρέπουν, τον αποδιοργανώνουν!

Ακόμα και να μειωθούν οι ώρες απασχόλησης σε 35 ή και λιγότερο, χωρίς όμως αυτή η μείωση να είναι πλήρης απασχόληση σε βδομαδιαία και σταθερό ημερήσιο χρόνο, δεν είναι βελτίωση, αλλά δραματική χειροτέρευση της θέσης των εργαζομένων και ιδιαίτερα των γυναικών.

Το επίπεδο ζωής των εργαζομένων βάλλεται από παντού. Η ανεργία και η υποαπασχόληση, η κατεδάφιση του δημόσιου κράτους πρόνοιας, η ιδιωτικοποίηση της παιδείας, το χαμηλό επίπεδο παροχής προληπτικής ιατρικής και πρωτοβάθμιας υγείας, αναγκάζει όλο και πιο πιεστικά τους εργαζόμενους, να αναζητούν και δεύτερη δουλιά (κακοπληρωμένη και αυτή), αν καταφέρουν να βρουν, για να ισοβαθμήσουν τις απώλειες.

Αν λοιπόν θέλουμε να μιλήσουμε για πραγματικά ελεύθερο χρόνο, πρέπει να μιλήσουμε με άλλα κριτήρια και να εναντιωθούμε σε πολιτικές που τον υπονομεύουν:

Είναι γνωστές οι επιδιώξεις του νεοφιλελευθερισμού για την εργασία και την ΚΠ. Αυτό που δεν είναι πλατιά γνωστό είναι οι στόχοι της σοσιαλδημοκρατίας, που ταυτίζεται ανοιχτά πλέον με τις ταξικές πολιτικές του μεγάλου κεφαλαίου.

Π.χ., χωρίζουν την κοινωνία σε αυτή των 2/3 (που εδώ χωράνε όλοι, εργαζόμενοι και ολιγαρχία) και του 1/3, όπου μόνο το 1/3 θα δικαιούται παροχές (δηλ. οι άστεγοι, οι ανάπηροι, άτομα με ειδικές ανάγκες).

Ενώ η "ευνοημένη κοινωνία" των 2/3, θα πρέπει να πληρώνει το σύνολο ή σημαντικό μέρος των κοινωνικών παροχών που χρησιμοποιεί και παράλληλα να φορολογείται γι' αυτά!

Οδηγώντας έτσι σε σημαντική - μαζική χειροτέρευση της κατάστασης των εργαζομένων και φυσικά τις γυναίκες, με τις αυξημένες ανάγκες της μητρότητας και της αναπαραγωγικής λειτουργίας του οργανισμού της.

Με δεδομένες λοιπόν αυτές τις πολιτικές, ο υπάρχων ελάχιστος ελεύθερος χρόνος των γυναικών θα συρρικνωθεί.

Οι κομμουνίστριες, οι προοδευτικές γυναίκες, δε διεκδικούμε τη μείωση του χρόνου εργασίας, για να γίνουν οι γυναίκες θύματα μιας ρύθμισης σύμφωνα με τις επιδιώξεις του κεφαλαίου.

Δε διεκδικούμε τον ελεύθερο χρόνο, για να αυξήσει η γυναίκα περισσότερο χρόνο δράσης στο σπίτι, για να προωθηθούν οι αλλαγές στο χαρακτήρα και ρόλο της δημόσιας ΚΠ.

Διεκδικούμε τον ελεύθερο χρόνο, για να αυξηθεί πραγματικά η δημιουργική χρήση του, για αύξηση της πολιτικής, κοινωνικής δραστηριότητας, για την καλύτερη ανάπτυξη των ανθρωπίνων σχέσεων, για ψυχαγωγία, και για δραστηριότητες που βοηθάνε στην ολοκλήρωση της προσωπικότητας του ατόμου.

Υιοθετούμε τις προτάσσεις του γυναικείου και συνδικαλιστικού κινήματος, όπως:

- 35 ώρες εργασία, πλήρη απασχόληση (7ωρο - 5νθήμερο) με αύξηση αποδοχών και πλήρη εργασιακά, κοινωνικά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Κατάργηση των ευέλικτων μορφών εργασίας.

- Αναβάθμιση και διασφάλιση του δημόσιου ρόλου της ΚΠ. Περιορισμός της ιδιωτικής δράσης, ιδιαίτερα στο τομέα της πρόνοιας και της παιδείας.

- Κοινωνικοποίηση ενός μέρους του νοικοκυριού (αυτού που μπορεί να παραχθεί και έξω) μέσα από την αύξηση των δημόσιων υπηρεσιών παροχής στήριξης της εργατικής οικογένειας και λειτουργία του και με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια και στη λογική της ανταποδοτικότητας.

Μέσω αυτού του στόχου, επιδιώκουν να περάσουν τις ευέλικτες μορφές εργασίας και την ιδιωτικοποίηση της ΚΠ για τη μεγάλη πλειοψηφία των γυναικών, κάτω από την πίεση των προβλημάτων της οικογένειας, της ανεργίας. Τις διαπιστώσεις για τα διπλά φορτία που επιφορτίζεται η γυναίκα εξαιτίας και της φροντίδας των μελών της οικογένειας, δεν τις συνοδεύουν προτάσεις για διασφάλιση της δημόσιας ΚΠ, μέτρα για φραγμό της ασύδοτης δράσης του ιδιωτικού τομέα στην ΚΠ. Αντίθετα, προωθούν τις οδηγίες του "Λευκού Βιβλίου" για τις εργασιακές σχέσεις και του "Πράσινου Βιβλίου" για την ΚΠ (που τώρα έγινε και αυτό "Λευκό", αφού ψηφίστηκαν οι οδηγίες του) οδηγώντας τη στην ιδιωτικοποίηση και τη λειτουργία της μέσω θεσμών (π.χ. Τ. Α) ανταποδοτικά. Ολοι οι κρατικοί βρεφονηπιακοί σταθμοί που πέρασαν σε δήμους, λειτουργούν με τροφεία που κοστίζουν όσο και οι ιδιωτικοί. Πατάνε πάνω στις αντιδραστικές αντιλήψεις για το ρόλο των δύο φύλων και την ένοχη ανοχή των ανδρών της οικογένειας για αυτές τις αντιλήψεις και πρακτικές μέσα στην εργατική οικογένεια.

Στην ουσία δεν επιβαρύνεται μόνο η γυναίκα από αυτή την πολιτική, αλλά και ο άνδρας, γιατί μέσω της άτυπης επιστροφής των γυναικών στο σπίτι, για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, υποβαθμίζεται συνολικά η κατάσταση της εργατικής τάξης στον καπιταλισμό, το βιοτικό επίπεδο της εργατικής οικογένειας, το οικογενειακό εισόδημα.

Ο Καρλ Μαρξ έκρινε αυστηρά την πρόταση της δεξιάς και μικροαστικής πτέρυγας της 1ης Διεθνούς σχετικά με το θέμα της γυναικείας εργασίας, που ζητούσαν τον περιορισμό της γυναικείας εργασίας με σκοπό τη διαφύλαξη της οικογένειας.

Το καπιταλιστικό πρότυπο για τον συγκερασμό οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων, έχει βαθιά ταξικό χαρακτήρα.

Γιατί δεν απευθύνεται σε όλες τις γυναίκες, αλλά κύρια στις γυναίκες της εργατικής τάξης, και σε ένα μέρος των μεσαίων στρωμάτων.

Γιατί:

α) Οι γυναίκες της αστικής τάξης είχαν πάντα λυμένο το πρόβλημα της ανατροφής της οικογένειας και της οικιακής φροντίδας, μέσω των μισθωτών υπαλλήλων που χρησιμοποιούσαν.

Η χρήση του ημερήσιου χρόνου λειτουργεί σ' αυτές διαφορετικά από ό,τι σε μια εργαζόμενη μητέρα από την εργατική τάξη και τα άλλα καταπιεζόμενα κοινωνικά στρώματα. Αυτές βρίσκονται αντιμέτωπες με ένα καθημερινό γολγοθά καθηκόντων, που στο μεγαλύτερο μέρος τους είναι ευθύνη της πολιτείας.

Οι περισσότερες αστές, επιστρέφοντας από τη δουλιά τους, έχουν λυμένα ένα σύνολο προβλημάτων, λόγω της οικονομικής τους άνεσης.

β) η ανατροπή των εργασιακών σχέσεων αφορά τις γυναίκες της εργατικής τάξης και όχι τις αστές που εργάζονται στην επιχείρησή τους ή εν πάση περιπτώσει η εργασία τους δεν είναι το βιοποριστικό τους μέσο.

Γιατί τις γυναίκες της εργατικής τάξης, που ζουν τόσο αυτές όσο και οι άνδρες, από την πληρωμή της εργατικής δύναμης που πουλούν στο κεφάλαιο, τις αφορά καθοριστικά η χειροτέρευση των όρων της αγοράς και πώλησης της εργατικής δύναμης.

Στοχεύουν στον αρμονικό "συγκερασμό": της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων για ν' αυξήσει το κεφάλαιο τα κέρδη του και της κοινωνικής αποδοχής από τις γυναίκες.

Την τεχνητή συγκάλυψη της ανεργίας, την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας ΚΠ ή την αντικατάστασή της από τον εθελοντισμό των γυναικών μέσα και έξω από το σπίτι.

Καταλήγουν στην ένταση της ταξικής εκμετάλλευσης της εργατικής οικογένειας, της γυναίκας σε μεγαλύτερο βαθμό και στην επιδείνωση της θέσης της στην οικογένεια και στην κοινωνία.

Ο πραγματικός συγκερασμός οικογενειακών και επαγγελματικών υποχρεώσεων, απαλλαγμένος από σχέσεις εξάρτησης, ανισότητας, εξαθλίωσης, και περιθωριοποίησης της γυναίκας, θα αρχίσει να γίνεται στο σοσιαλισμό, με την απελευθέρωση της οικογένειας της εργατικής τάξης από το καπιταλιστικό σύστημα και θα ολοκληρωθεί στον κομμουνισμό.

Αλέκα ΓΙΑΝΝΟΥΣΗ