Δύσκολες μέρες περνούν οι καπνοπαραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας, που αντιμετωπίζουν πλέον ζήτημα επιβίωσης. Σε όλα τα καπνοχώρια του νομού επικρατεί αναβρασμός και ο πληθυσμός τους, μη βλέποντας "φως" στον ορίζοντα, ετοιμάζεται να ξεσηκωθεί.

Οι καπνοπαραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας, τα τελευταία χρόνια και ιδιαίτερα από το 1992 και μετά, οδηγούνται στη φτώχεια και την εξαθλίωση, πληρώνοντας ακριβά τις αντιαγροτικές επιταγές τις Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ). Για παράδειγμα στο Νομό Αιτωλοακαρνανίας και μόνο λόγω της εφαρμογής της αναθεωρημένης Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΑΠ) του 1992, η ποσόστωση για τα καπνά μειώθηκε από τους 43.303 τόνους, στους 27.849 τόνους και το διαφυγόν εισόδημα, από το γεγονός αυτό εκτιμάται, γύρω στα 13 δισεκατομμύρια δρχ. Επιπλέον οι τιμές μειώθηκαν δραστικά με την περικοπή των πριμ και σε ορισμένες ποικιλίες, όπως τα Μυρωδάτα Αγρινίου η μείωση φτάνει το 40%.Από την άλλη, το κόστος παραγωγής ακολουθεί συνεχώς ανοδική πορεία, ενώ από το κράτος δεν υπάρχει καμία σχετική μέριμνα. Κάτω από τις συνθήκες αυτές η καλλιέργεια καπνών κατάντησε αδύνατη και ήδη πολλές αγροτικές οικογένειες του νομού αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν.

Για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν και φέτος οι καπνοπαραγωγοί της Αιτωλοακαρνανίας και τις κινητοποιήσεις που ετοιμάζουν, μιλά στο "Ρ" ο απερχόμενος πρόεδρος της Ομοσπονδίας Αγροτικών Συλλόγων του Νομού, Νίκος Καραμπάς."Η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο - τονίζει - και η φετινή χρονιά αναμένεται ακόμα πιο δύσκολη. Το εισόδημα των καπνοπαραγωγών της περιοχής έχει συρρικνωθεί απελπιστικά και η μικρομεσαία αγροτιά άρχισε να ξεκληρίζεται. Πιστεύω πως οι καπνοπαραγωγοί πληρώνουν με το χειρότερο τρόπο τις συνέπειες τις ΚΑΠ και των Συμφωνιών της ΓΚΑΤΤ. Από την άλλη αυτοί που κυβερνάνε δε θέλουν να δουν τα προβλήματα και δεν έχουν αίσθηση των πραγμάτων για το τι συμβαίνει στους αγρότες. Αυτό που κάνουν μόνο είναι να εφαρμόζουν τις αντιαγροτικές επιταγές της ΕΕ και να τα βρίσκουν με τους εμπόρους. Επίσης μεγάλη ευθύνη έχουν και τα κόμματα που δέχονται την ΚΑΠ και την ΓΚΑΤΤ. Εγώ θεωρώ πάντως ότι τίποτα δε χάθηκε και οι παραγωγοί δεν πρέπει να τσακώνονται μεταξύ τους για το πώς μοιράζονται οι ποσοστώσεις, αλλά να δούνε τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων. Αυτό που μας μένει είναι να παλέψουμε ενωμένοι για την επίλυση των προβλημάτων μας, τόσο σε επίπεδο νομού, όσο και πανελλαδικά. Ηδη η Ομοσπονδία μας δραστηριοποιείται, ενημερώνοντας τους παραγωγούς και προετοιμάζει δυναμικές διεκδικητικές κινητοποιήσεις".

Στα πεδινά χωριά της Μακρύνειας, τόπος που παράγει σχεδόν αποκλειστικά Μυρωδάτα Αγρινίου, που είναι η βασική πηγή εισοδήματος για το 80% του πληθυσμού του,η ζωή έχει "παγώσει". Με όσους κι αν μιλήσαμε στα χωριά Γαβαλού,Γραμματικού και Ματαράγκας,ακούσαμε μόνο μια φράση: "Η κατάσταση είναι τραγική". Οι καπνοκαλλιεργητές της περιοχής βλέπουν το εισόδημά τους να μειώνεται δραματικά τα τελευταία χρόνια και να αντιμετωπίζουν πλέον το φάσμα της φτώχειας.

Ο πρόεδρος του Συνεταιρισμού Γαβαλούς, Θανάσης Σημιώτης,εξηγεί τους λόγους που δημιουργούν την κρίση στους παραγωγούς του χωριού αλλά και της ευρύτερης περιοχής. "Πριν δυο χρόνια - λέει - κόψανε την ποσόστωση στα Μυρωδάτα κατά 22%. Επίσης, η μέση τιμή που πουλήσαμε το 1993 ήταν 1.061 δρχ. το κιλό και το 1994, 724 δρχ, ενώ φέτος από ό,τι μαθαίνουμε οι τιμές πάλι δε θα είναι καλές. Τα χωριά εδώ γύρω έχουν μαραζώσει και πρέπει επιτέλους η κυβέρνηση να δει τα προβλήματά μας, γιατί η περιοχή μπορεί και πρέπει να αναπτυχθεί".

Με τη σειρά ο καπνοπαραγωγός Νίκος Αυζώτης,βρίσκει τη μείωση των ποσοστώσεων σαν το σημαντικότερο πρόβλημα. "Η κυβέρνηση μας κοροϊδεύει", επισημαίνει. "Ούτε τις περσινές της υποσχέσεις τήρησε για την έκτακτη επιχορήγηση των 10,7 δισεκατομμυρίων δρχ, ούτε προωθεί την καταβολή του πριμ, απευθείας στους παραγωγούς. Το μόνο που βλέπουμε να γίνεται, είναι μια προσπάθεια να βρεθεί φόρμουλα που θα ευνοεί και πάλι τους εμπόρους. Φέτος βγήκε νέο φιρμάνι που μας υποχρεώνει να ζυγίζουμε στις αποθήκες των εμπόρων. Δηλαδή, αν ο έμπορος είναι από τη Θεσσαλονίκη θα πρέπει να πάμε την παραγωγή μας εκεί;".

Ο Νίκος Γκούμας,κάτοικος και αυτός της Γαβαλούς, έχει ποσόστωση έξι τόνους και 5μελή οικογένεια. Οπως μας είπε, το καθαρό εισόδημα που του μένει δεν του δίνει ούτε καν μεροκάματο. "Ενα κιλό καπνός έφτασε να είναι ένα πακέτο τσιγάρα", λέει και συνεχίζει: "Ολοι οι καπνοπαραγωγοί είμαστε πια ξεκρέμαστοι. Δουλεύουμε σκληρά και δεν ξέρουμε πόσο και πότε θα πουλήσουμε, ενώ οι έμποροι πληρώνουν όποτε και όταν θέλουν".

"Η κατάσταση που αντιμετωπίζουν οι παραγωγοί της περιοχής είναι εξωφρενική", καταγγέλλει ο πρόεδρος της Κοινότητας Γραμματικού Αιμίλιος Θεοδωρόπουλος και εξηγεί: "Ξεκινάει η καινούρια καλλιεργητική περίοδος και οι παραγωγοί δεν έχουν πουλήσει ακόμα την περσινή παραγωγή. Πού θα βρούνε τα λεφτά για να ξεκινήσουν και να καλύψουν τα τρέχοντα έξοδα; Η μόνη λύση που τους μένει είναι ο δανεισμός. Αλλά πού θα πάει αυτό; Ηδη όλοι τους είναι υπερχρεωμένοι".

Από την πλευρά του ο 44χρονος Γιάννης Τσαμπάς που καλλιεργεί την ποικιλία Βιρτζίνια, δεν κρύβει την απογοήτευσή του. "Ο καπνός είναι πεθαμένος λόγω των ποσοστώσεων και των χαμηλών τιμών. Εμείς εδώ έχουμε μικρούς κλήρους και κατάσταση που αντιμετωπίζουμε δεν περιγράφεται με λόγια. Δεν προλαβαίνουμε τα έξοδα και όλοι μας είμαστε καταχρεωμένοι. Εγώ έχω να πάρω τέσσερα χρόνια εκκαθάριση από το συνεταιρισμό, ενώ χρωστάω στην Αγροτική Τράπεζα πέντε εκατομμύρια. Δυστυχώς οι κυβερνήσεις μας κοροϊδεύουν. Τι να το κάνω εγώ το ΠΑΣΟΚ ή τη ΝΔ, όταν η κοιλιά βαράει μαντολίνο;".

Ο 28χρονος Βασίλης Θεοδωρόπουλος ασχολήθηκε με τα καπνά αφού δεν υπήρχε τίποτε άλλο να κάνει στο χωριό του. Τον προβληματίζει, ανάμεσα στα άλλα και η πολιτική της ΕΕ. "Αν είναι έτσι η ΕΕ γιατί να είμαστε σ' αυτήν; Πού είναι η κοινοτική προτίμηση που λένε και το ενδιαφέρον για τους αγρότες; Γιατί δεν προτιμούνται τα κοινοτικά προϊόντα και γίνονται εισαγωγές από άλλες χώρες;".

Στην Κοινότητα Ματαράγκας,συναντήσαμε τον 63χρονο καπνοκαλλιεργητή Χρήστο Σαλάπα,πατέρα εφτά παιδιών και με ποσόστωση 2,5 τόνους. "Πώς να θρέψω εννιά στόματα - αναρωτιέται - όταν δεν κάνω τζίρο πάνω από δύο εκατομμύρια δρχ, το χρόνο και καθαρά μου μένουν περίπου τα μισά; Για να μπορώ να βγάλω ένα ικανοποιητικό εισόδημα, πρέπει τουλάχιστον να μου δώσουν πέντε τόνους, γιατί κάθε μέρα το σπίτι μου είναι ένα μικρό εστιατόριο. Εχω πάει στους πάντες να ζητήσω αύξηση της ποσόστωσης αλλά τίποτα. Μάλιστα από τον Οργανισμό Καπνού στο Μεσολόγγι μου είπαν ότι δε δικαιούμαι παραπάνω ποσόστωση. Επίσης μέσα στη φτώχεια μου, πληρώνω κάθε χρόνο 200.000 δρχ δόση στην ΑΤΕ για δάνειο που αναγκάστηκα να πάρω. Θα 'θελα πολύ να ρωτήσω την κυβέρνηση, αν κρίνει ότι μπορώ να ζήσω την οικογένειά μου κάτω από αυτές τις συνθήκες;".

Τα ορεινά καπνοχώρια του Ξηρόμερου,μαραζώνουν και οι κάτοικοί τους, μπρος στο αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν, μεταναστεύουν μαζικά. Στην άγονη και ξερική γη της περιοχής καλλιεργούνται, εδώ και πολλές δεκαετίες, αποκλειστικά Τσεμπέλια. Το 95% του πληθυσμού ασχολείται με τα καπνά και το μέσο ετήσιο καθαρό εισόδημα των καλλιεργητών στον τόπο αυτό έφτασε να είναι 500.000 δρχ. "Κάτω από αυτές τις συνθήκες δύσκολα μπορεί να ζήσει κανείς και μόνο από το Δήμο Κατούνας τα δύο τελευταία χρόνια έχουν φύγει 400 οικογένειες ή 1.500 άτομα",μας λέει ο αντιδήμαρχος της πόλης Δημήτρης Τζαβαλάς.Η Κατούνα πριν από το 1992 έβγαζε μόνη της 1.400 τόνους καπνού και τώρα ολόκληρο το Ξηρόμερο με βάση τις ποσοστώσεις παράγει 1.600 τόνους. "Ο Δήμος μας έχει καταρρεύσει - τονίζει ο αντιδήμαρχος - και αν δεν παρθούν κάποια μέτρα για τα καπνά τότε δε θα μείνει κανένας εδώ. Η πόλη και τα γύρω χωριά περνούν τη μεγαλύτερη κρίση μετά το 1940, όπως λένε οι παλιότεροι, και τα πάντα έχουν νεκρώσει".

Ο πρόεδρος του Αγροτικού Συλλόγου Κατούνας, Θωμάς Καραφισκος,τα βάζει με τις κυβερνήσεις και την ηγεσία της ΠΑΣΕΓΕΣ και της ΓΕΣΑΣΕ, που ξέχασαν τους αγρότες. "Κανένα ενδιαφέρον δε δείχνουν οι αρμόδιοι για την περιοχή μας", τονίζει. "Οι καπνοπαραγωγοί βρίσκονται σε αδιέξοδο και δεν τους μένει άλλη λύση από το να ξεσηκωθούν".

"Η κατάστασή μας είναι δραματική" λέει ο 44χρονος Αποστόλης Φραγκογιαννάκης."Το 1993 είχα 2.300 κιλά ποσόστωση και τη χρονιά που πέρασε 1.800 κιλά. Αντε να ζήσεις οικογένεια όταν βγάζεις 700.000 δρχ καθαρά τον χρόνο. Περιμέναμε και μεις να δούμε άσπρη μέρα από το ΠΑΣΟΚ αλλά τίποτα. Προεκλογικά ο Ροκόφυλλος και ο Μπαλτάς ήρθαν εδώ και μας έταξαν λαγούς με πετραχήλια, αλλά μετά μας ξέχασαν. Μας τα 'λεγε πριν χρόνια ο ο βουλευτής του ΚΚΕ, ο Στριφτάρης, αλλά εμείς δεν τον ακούγαμε".Στο σπίτι της 32χρονης Αγγελικής Κονισίωτη,μητέρας τριών παιδιών, ακούσαμε τα παρακάτω λόγια: "Με τη μείωση των κιλών και της τιμής στα καπνά δεν μπορούμε πια να ζήσουμε. Το 1993 είχαμε 2.100 κιλά και το 1994 μας κατεβάσανε στα 1.650 κιλά. Με τα λεφτά που βγάζουμε, ούτε το γάλα των παιδιών δεν μπορούμε να αγοράσουμε. Δυστυχώς όμως καμία κυβέρνηση δεν ενδιαφέρθηκε για μας και καλώ τον υπουργό Γεωργίας να έρθει να ζήσει αυτός, κάτω από τέτοιες συνθήκες".

Τα ίδια περίπου λόγια ακούσαμε και στην Κοινότητα του Ξηρόμερου Παπαδάτος, από τον πρόεδρο της Κοινότητας Γιώργο Σταμουλάκη και το πρόεδρο του συνεταιρισμού του χωριού Κωνσταντίνο Τσιλίκη."Δε ζητάμε τίποτε υπερβολικό - λέει ο Γ. Σταμουλάκης - παρά μόνο να μπορούμε να καλλιεργούμε τα καπνά μας και να ζούμε και μεις σαν άνθρωποι".

Κ. Δ.