Είχαν περάσει οι μέρες της επετείου. Τα έντυπα, που σχεδόν, ποτέ δεν ασχολήθηκαν με της Κατοχικής περιόδου τις ηρωικές πράξεις των ανωνύμων πατριωτών, δεν καταδέχτηκαν και φέτος στην παραχώρηση, ούτε μονόστηλου, στην εποχή του ξεσηκωμού. Κι από την επικαιρότητα, που επιλεκτικά τ' απασχολούν, δεν πρόσφεραν θέση μνήμης, ούτε στα υπόγεια διαμερίσματά τους, των εσωτερικών σελίδων! Ετσι και όποιες εκδηλώσεις διοργανώθηκαν για τα πενηντάχρονα της συνεισφοράς της νεολαίας στον απελευθερωτικό αγώνα, ενταφιάστηκαν υπό τον τύμβο της σκόπιμης σιωπής. Εκείνος όμως, ο σημερινός απόμαχος, δεν ξεχνάει. Και δε θα παύσει, όσο ανασαίνει, να καταθέτει, έστω και συνοπτικά, τις προσωπικές του εμπειρίες. Απλώνει τις θύμησες όχι για να φιλολογήσει. Σκορπάει συμβάντα, εκείνου του καιρού, με την ελπίδα να ερεθίσει το ενδιαφέρον και των νεοτέρων, που συχνά παρασύρονται από της ντισκοτέκ τους άναρθρους φθόγγους!

Μαθητής, με το έμβλημα της κουκουβάγιας, μετά την παράκαιρη λήξη του "σχολικού έτους", εγκατέλειψε το αστικό κέντρο και κατέφυγε στου παππού του την αγροικία. Σε απόσταση και από τον οικισμό, απολάμβανε το μετρημένο ψωμοτύρι και τον αδέσμευτο αέρα του αδούλωτου κάμπου. Σ' εκείνο το εξοχικό με τα αγροτικά εργαλεία και το συνεχόμενο στάβλο των αλόγων, ο πατριωτισμός ενέπνευσε τις χειρόγραφες "προκηρύξεις"! Δεν ξεπέρασαν τα δέκα φύλλα τετραδίου, γιατί το χαρτί εξαντλήθηκε. Τα μαθητικά πρωτόλεια καρφώθηκαν στα μονοπάτια, με σκοπό να ενθαρρύνουν τους διερχομένους αναγνώστες τους! Ευτυχώς, που μετά την ομολογία του "συγγραφέα" τους, έσπευσε έγκαιρα ο πατέρας και τα περιμάζεψε, προτού πέσουν στην αντίληψη των χιτλερικών και των πεμπτοφαλαγγιτών σπιούνων τους. Δεν πρόφθασε ο μικρός, να επαναλάβει την αποκοτιά του, γιατί το βράδυ της επομένης τον ειδοποίησε ο συμμαθητής του, πως "κάποιος", που 'ρθε από την πόλη, ήθελε να μιλήσει σε μερικούς νεολαίους. Και πράγματι στο απόμερο, έξω από τον μαντρότοιχο του κοιμητηρίου, κάτω από τη σκιά των κυπαρισσιών, που 'κρυβαν και τη χλωμή όψη του αυγουστιάτικου φεγγαριού, ο ημίκοντος "άγνωστος", με λόγια θερμά και βιαστικά, τους μίλησε για την Πατρίδα, την κοινωνική αδικία και την υποχρέωση των Ελλήνων, να πολεμήσουν τους φασίστες κατακτητές. Ο ενθουσιασμός των παιδόπουλων κορυφώθηκε και ζήτησαν, από την πρώτη στιγμή, να ενταχθούν στα ένοπλα τμήματα του ΕΛΑΣ. Η δική τους αποστολή, όπως τους εξήγησε ο διαφωτιστής, προς το παρόν, τουλάχιστον, ήταν άλλη. Θα επιδίδονταν σε σαμποτάζ και θα ενημέρωναν την κοντινή διοίκηση των μαχομένων, για τις κινήσεις του εχθρού...

Αυτή υπήρξε η πρώτη - και αποφασιστική, για το μέλλον του μικρού - επαφή με το Λαϊκό Κίνημα. Και έκτοτε δεν απομακρύνθηκε από τις γραμμές του. Ελαβε μέρος και σε ένοπλες συμπλοκές εναντίον των Ναζιστών. Κινδύνεψε και η ζωή του από τα βόλια των σιδερόφραχτων επιδρομέων, μα δε λιποψύχησε. Πολέμησε με θάρρος, στο πλευρό των συναγωνιστών του. Και μετά την απελευθέρωση, παράλληλα με τις επιδόσεις του στα θρανία του διδακτηρίου, στάθηκε συμμαχητής των λαϊκών αγωνιστών. Πέρασε κι από τα έδρανα του Ανωτάτου Εκπαιδευτηρίου, αλλά δεν πρόφθασε ν' αποκομίσει την περγαμηνή, που θα ικανοποιούσε και της γιαγιάς τις φιλοδοξίες. Η ανωμαλία που ενέσκηψε, με την παρεμβολή των ξένων καπιταλιστικών αφεντάδων και των εγχωρίων παρακεντέδων τους, απέσπασε τον έφηβο, από τις σπουδές του. Των δοσιλόγων το μίσος μεταπλάστηκε σε διώξεις. Στα κρατητήρια ο βόγκος των βασανιζομένων αγωνιστών, δικαίωνε το πνεύμα των "ηττημένων" Ναζί - και προλείαινε το έδαφος του εμφυλίου! Τα κελιά των φυλακών και τα βράχια των ξερονησίδων αφουγκράζονταν τον πόνο των παλικαριών, που θυσίασαν τα πάντα, για τη λευτεριά και τη λαϊκή κυριαρχία. Ξαναζούσε των κοτζαμπάσηδων η μετεπαναστατική ηγεμονία! Οι σύγχρονοι μιμητές τους, χρησιμοποιούσαν τελειοποιημένες μεθόδους, περισσότερο εξοντωτικές! Και εξουθενωτικές...

Ανάμεσα σ' εκείνους, που δεινοπάθησαν και ο σημερινός αφηγητής. Δε μετάνιωσε για την προσφορά του. Η αδυναμία του συνίσταται στην ακατανίκητη επιθυμία του, να σκάβει τη μνήμη. Θυμάται και μνημονεύει! Φέρνει στο φως γεγονότα από τα οποία αντλεί δύναμη, και την αντιμετώπιση των αποτόκων των κακουχιών να αντικρίζει ψύχραιμα και των νοσημάτων την απειλή να δέχεται απτόητα. Διδάσκει με τις αφηγήσεις του και θρέφει την ανδρειοσύνη των μη προσκυνημένων. Ιστορία και ευψυχία σε αρμονική συμπόρευση, στην απεραντοσύνη του χρόνου!