"Μα πώς φτάσαμε έως εδώ; Ποιος θα μπορούσε να φανταστεί πριν λίγα χρόνια ότι στη γειτονιά του θα υπήρχαν άνθρωποι που θα πείναγαν; Ποιος μπορούσε να φανταστεί ότι η ανεργία θα γινόταν τέτοιος εφιάλτης; Δεν ξέρουμε αν μπορούμε να ελπίζουμε σ' ένα καλύτερο μέλλον. Ισως το παρόν να μην μας το επιτρέπει...".

Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στην Βαγγελιώ Λάκκα.Μια γυναίκα 34 χρόνων, μητέρα δύο παιδιών και άνεργη από το 1990. Μια γυναίκα που βιώνει με εκπληκτική αξιοπρέπεια τις δυσκολίες της δικής της ζωής, αφού και ο άντρας της μπορεί ουσιαστικά να θεωρηθεί άνεργος. Τα μεροκάματα, που κατά καιρούς κάνει στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη, δεν μπορούν να σώσουν την κατάσταση.

Η Βαγγελιώ ζει στο Πέραμα από το 1983. Είδε πολλά ν' αλλάζουν στην περιοχή, άλλα προς το καλύτερο κι άλλα προς το χειρότερο. "Είναι ίσως ενδεικτικό πώς λειτούργησαν οι γυναίκες που απάντησαν στην ερώτηση αν το Πέραμα βρίσκεται σε άνθηση ή σε μαρασμό. Οποιες έβαζαν στο μυαλό τους την υλικοτεχνική υποδομή απαντούσαν "σε άνθηση". Οποιες έβαζαν στο μυαλό τους τα οικονομικά προβλήματα απαντούσαν "σε μαρασμό"", επισήμανε.

Η Β. Λάκκα - λόγω της έρευνας - ήρθε σε επαφή με 50 γυναίκες. Αυτό που της έκανε μεγαλύτερη εντύπωση είναι πως οι νέες κοπέλες που συνάντησε, μεταξύ 25 και 30 χρόνων, δεν έβγαιναν έξω από τα σπίτια τους. "Είτε ανύπαντρες, είτε παντρεμένες με παιδιά, αυτές οι κοπέλες - που ήταν όλες τους άνεργες - έβγαιναν απ' τα σπίτια τους μόνο για ψώνια. Δεν είχαν κανένα άλλο ενδιαφέρον, δε συμμετείχαν σε καμιά δραστηριότητα", κατέληξε.

Η 42χρονη Μαίρη Δρακουλάκη ζει στο Πέραμα από μικρό κορίτσι. Θυμάται την περιοχή από τότε που παντού υπήρχαν μόνο παράγκες, έζησε την οικονομική ανάπτυξη και την υλικοτεχνική άνθηση του δήμου, ζει και βιώνει σήμερα τον οικονομικό μαρασμό, που έχει πλήξει σχεδόν ολοκληρωτικά το Πέραμα.

Πριν τη συμμετοχή της στην έρευνα της "Εστίας της Γυναίκας", ήξερε πως αυτά που θα συναντούσε κάθε άλλο παρά αισιόδοξα θα ήταν. Δε φανταζόταν, όμως, ότι θα έβλεπε τόση εξαθλίωση, δε φανταζόταν πως θα άκουγε τόση απελπισία. "Τελικά, υπάρχει μεγάλο πρόβλημα. Πρόβλημα επιβίωσης. Οι περισσότεροι από εμάς χρωστάνε στον μπακάλη, το μανάβη, δανείζονται ο ένας από τον άλλο, για να εξασφαλίσουν τα απαραίτητα, τα στοιχειώδη. Κανείς δε φανταζόταν ότι μετά από είκοσι χρόνια, θα ξανάμπαιναν στη ζωή μας τα "τεφτέρια"", λέει χαρακτηριστικά.

Με τη συμμετοχή της στην έρευνα ήρθε σ' επαφή τουλάχιστον με 50 γυναίκες. Και περιγράφει φανερά αγανακτισμένη την απελπιστική κατάσταση που συνάντησε σ' ένα σπίτι. "Ετυχε να μπούμε σ' ένα σπίτι, στο οποίο ζούσαν μαζί τρεις οικογένειες. Οι γονείς και οι δύο κόρες με τους άνδρες τους. Από τους έξι ενήλικους της οικογένειας κανένας δε δουλεύει εδώ και αρκετό καιρό", επισημαίνει η Μαίρη. Το μόνο έσοδο αυτής της οικογένειας ήταν οι 1.200 δραχμές που έπαιρναν κάθε μέρα οι δύο κόρες, από κάτι επιδοτούμενα σεμινάρια του ΟΑΕΔ που παρακολουθούσαν.

Η οικογένεια της Μαίρης θεωρείται από τις προνομιούχες αυτής της πόλης. Ο σύζυγός της μετά από 8 μήνες ανεργίας, τώρα εργάζεται. "Τις συνέπειες της ανεργίας τις έχουμε βιώσει όλοι κατά καιρούς. Ισως είναι η πρώτη φορά που η κατάσταση είναι τόσο ανυπόφορη. Το βλέπουμε στα μάτια των φίλων μας, των γειτόνων μας. Ακόμη και οι "καλημέρες" το νιώθεις πως είναι "μαζεμένες"", καταλήγει.

Η Αγγελική πιστεύει πως για το Πέραμα κάθε χρόνος που περνά είναι χειρότερα. Και εστιάζει το πρόβλημα της ανεργίας στις επιπτώσεις που έχει στις ανθρώπινες σχέσεις. "Η ανεργία δεν επηρεάζει μόνο οικονομικά μια οικογένεια. Επηρεάζει κυρίως τις σχέσεις μεταξύ των μελών της", λέει χαρακτηριστικά.

Η 35χρονη Αγγελική Μανώλη αντιμετωπίζει κι εκείνη παρόμοια προβλήματα. Το μόνο εισόδημα της οικογένειας (έχουν δύο παιδιά) είναι τα μεροκάματα που σποραδικά κάνει ο άντρας της στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη. Η ίδια είναι άνεργη από το 1988, όταν δηλαδή έκλεισε το εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας στο οποίο δούλευε.

Η Α. Μανώλη συμμετείχε κι αυτή στην έρευνα της "Εστίας της Γυναίκας" και επισημαίνει στο "Ρ" ό,τι της έκανε εντύπωση. "Η κατάσταση στα περισσότερα σπίτια που μπήκα ήταν πραγματικά απελπιστική. Συνάντησα 4μελή οικογένεια (το ζευγάρι και δύο κόρες) που ήταν όλοι άνεργοι. Ηρθα αντιμέτωπη με την αγανάκτησή τους, με την απογοήτευσή τους, με τα καθημερινά τους προβλήματα. Η ανεργία, η φτώχεια, η εξαθλίωση φέρνει μαρασμό σε μια οικογένεια. Το ένιωθα πως οι μεταξύ τους σχέσεις δεν ήταν και οι καλύτερες", υπογράμμισε. Επισημαίνει ωστόσο πως στις περισσότερες απ' αυτές τις οικογένειες δε διέκρινε στοιχεία μοιρολατρίας. "Υπήρχε κυρίως αγανάκτηση και οργή. Ο κόσμος είναι έτοιμος να ξεσπάσει, δεν αντέχει άλλο αυτή την κατάσταση", είπε χαρακτηριστικά. Για να καταλήξει αναφέροντας πως το Πέραμα αδειάζει: "Κάποτε δεν υπήρχε ούτε ένα ενοικιαστήριο στις κολόνες. Τώρα έχουν γεμίσει. Από τότε που ξεκίνησαν τα προβλήματα στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη, πολλές οικογένειες έφυγαν. Δυστυχώς, η κατάσταση έχει φτάσει στα όριά της... ".

Η 38χρονη Αγγελική Καραμανλή - ζει σχεδόν είκοσι χρόνια στο Πέραμα - είναι εδώ και τρία χρόνια άνεργη. Εχει δύο παιδιά κι αυτό που την απασχολεί ιδιαίτερα αυτό τον καιρό είναι πως σε λίγους μήνες ο γιος της απολύεται από το στρατό και θα έρθει αντιμέτωπος με το ίδιο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι περισσότεροι κάτοικοι στο Πέραμα: Με την ανεργία.

Η Αγγελική από τότε που παντρεύτηκε δε δούλεψε ποτέ της σταθερά, πάντα ασχολιόταν με περιστασιακές δουλιές. Αλλοτε σε συνεργεία καθαρισμού και άλλοτε καθάριζε μόνη της σκάλες. Τα τελευταία τρία χρόνια, όμως, δεν έχει κάνει ούτε ένα μεροκάματο! "Ψάχνω συνεχώς για δουλιά, αφήνω το τηλέφωνό μου σε συνεργεία καθαρισμού, κάνω αιτήσεις σε παιδικούς σταθμούς, σε νοσοκομεία και σε διάφορους οργανισμούς, αλλά απάντηση δεν παίρνω από πουθενά", λέει η Αγγελική.

"Τα πράγματα στο Πέραμα έχουν αλλάξει πολύ. Μπορεί πριν 20 χρόνια το Πέραμα να ήταν γεμάτο παράγκες, σήμερα όμως είναι γεμάτο ανέργους. Είμαστε όλοι πολύ ζορισμένοι. Πλέον υπάρχουν πραγματικά άνθρωποι που πεινούν. Που δεν έχουν λεφτά ούτε για ένα κιλό ψωμί, για λίγο γάλα. Πράγματα απίστευτα για μας πριν λίγο καιρό... ", τονίζει η Αγγελική.

Η συμμετοχή της στην έρευνα ήταν η αφορμή για να διαπιστώσει από κοντά ό,τι φανταζόταν πως συνέβαινε στην περιοχή της. Η Αγγελική ήρθε σε επαφή και μίλησε με 30 γυναίκες του Περάματος. Κάποια πράγματα τα περίμενα, κάποια άλλα όμως... "Συγκλονίστηκα όταν συνάντησα μια τριμελή οικογένεια που ήταν όλοι άνεργοι. Δεν είχαν να πληρώσουν το φως, το νερό. Ολη η οικογένεια ήταν σε απόγνωση. Ζητούσαν βοήθεια από μένα, από το δήμαρχο, για να βρει έστω ο ένας από τους τρεις δουλειά. Απελπιστική κατάσταση...", λέει η Αγγελική.