Ιδιαίτερα αποκαλυπτικός για τον τρόπο που "λειτουργούν" τα "πανωτόκια", είναι ο σχετικός πίνακας που δείχνει τι πρόκειται να συμβεί αν κάποιος πελάτης μιας τράπεζας, για λόγους σαφώς ανωτέρας βίας, δεν καταφέρει να πληρώσει - ας πούμε - έξι δόσεις του στεγαστικού του δανείου.

Ο "πελάτης" του παραδείγματός μας θεωρούμε ότι έχει πάρει στεγαστικό δάνειο 12.000.000 δραχμών, το Γενάρη του 1987. Υποθέτουμε επίσης ότι έχει πάρει το δάνειο για 10 χρόνια, με επιτόκιο 24%, (όπως περίπου ίσχυε εκείνη την εποχή) και είχε συμφωνήσει να το πληρώνει με ισόποσες μηνιαίες δόσεις. Η σύναψη ενός τέτοιου δανείου προβλέπει την καταβολή 120 μηνιαίων δόσεων των 264.500 δραχμών. Υποθέτουμε ακόμη, ότι μέχρι και την 72η δόση του - δηλαδή το Δεκέμβρη του 1992 - ο άνθρωπος ήταν απολύτως εντάξει στις υποχρεώσεις του και ότι κάποιο ανυπέρβλητο πρόβλημα (όπως αυτά που ο καθένας μπορεί να αντιμετωπίσει όταν τα βγάζει πέρα τσίμα τσίμα), τον ανάγκασε να φανεί ασυνεπής, με αποτέλεσμα να μην μπορέσει, τον Γενάρη του 1993, να πληρώσει την 72η και ακόμα 5 συνεχόμενες δόσεις.

Ιδού λοιπόν το αποτέλεσμα:

Από τη στιγμή που άρχισε να "τρέχει" ο χρόνος μη πληρωμής της τακτικής δόσης των 264.500 δραχμών, η τράπεζα θεωρεί το ποσό αυτό ληξιπρόθεσμο χρέος και αυτόματα ενεργοποιεί τη δυνατότητα που έχει για την επιβολή τόκων υπερημερίας. Χάριν ευκολίας, υπολογίζουμε το σχετικό επιτόκιο μόνο κατά 2,5 εκατοστιαίες μονάδες μεγαλύτερο από το συμβατικό, δηλαδή 26,5%. Για το παράδειγμά μας αυτό σημαίνει μέσα σε ένα μήνα τόκο 5.841 δραχμές, ποσό που από κοινού με την απλήρωτη δόση αποτελεί (στήλη 8) το ληξιπρόθεσμο χρέος για τη μη πληρωμή μίας και μόνο δόσης.

Στη δεύτερη σειρά της στήλης 2 φαίνεται πώς το ληξιπρόθεσμο χρέος του ενδιαφερόμενου διαμορφώνεται την παραμονή που πρέπει να πληρώσει την επόμενη 74η δόση του δανείου του. Επειδή δεν την πληρώνει στις 276.182 δραχμές, προστίθεται ακόμα μία φορά το ποσό των 264.500 δραχμών, με αποτέλεσμα το ληξιπρόθεσμο χρέος να διαμορφώνεται τώρα στις 540.682 δραχμές (δεύτερη σειρά στήλης 2). Επί αυτού του ποσού υπολογίζονται οι νέοι τόκοι υπερημερίας κ.ο.κ.

Τον έκτο μήνα των δυσκολιών του, όταν πλέον δεν πληρώνει και την 78η δόση, το σύνολο του ληξιπρόθεσμου χρέους γίνεται 1.720.317 δραχμές! Από εκεί και πέρα δύο πράγματα μπορούν να συμβούν. Είτε... να κερδίσει το λαχείο και να εξοφλήσει το ληξιπρόθεσμο αυτό χρέος και να συνεχίσει για τα επόμενα τρία χρόνια να πληρώνει κανονικά τις δόσεις του ή να κατακρεουργηθεί από τα "πανωτόκια". Μια, όμως, λεπτομέρεια πρέπει πάντα να την έχουμε υπόψη μας: Από τη στιγμή που υπάρχει ληξιπρόθεσμη οφειλή, οποιοδήποτε ποσό και αν καταβληθεί στην τράπεζα, αυτό πηγαίνει για την εξόφληση πρώτα απ' όλα της ληξιπρόθεσμης οφειλής. Οσο αυτή δεν εξοφλείται πλήρως, τα "πανωτόκια" τρέχουν...

Την περίοδο που πρέπει να πληρώσει την 79η δόση του δανείου του φαίνεται πολύ χαρακτηριστικά ο φαύλος κύκλος του οποίου γίνεται θύμα ο "πελάτης". Παρά το γεγονός ότι είναι σε θέση να δώσει το ποσό της δόσης που αναλογούσε στο κανονικό δάνειο, τις 264.500 δραχμές της τακτικής δόσης, η δόση αυτή προστίθεται στη ληξιπρόθεσμα οφειλή και επί του νέου διαμορφωμένου χρέους(1.984.817 δρχ. στήλη 4), υπολογίζεται ο τόκος υπερημερίας των 43.666 δρχ. (στήλη 5).

Από το νέο σύνολο των 2.028.483 δραχμών (στήλη 6) αφαιρούνται οι 264.500 δραχμές (στήλη 7) με αποτέλεσμα (στήλη 8) παρά το ότι έχει δώσει 264.500 δραχμές το ληξιπρόθεσμο χρέος να είναι μεγαλύτερο από ό,τι τον προηγούμενο μήνα.

Ετσι ακριβώς γίνεται και όλους τους επόμενους μήνες. Το τελικό αποτέλεσμα, στην καλύτερη περίπτωση, είναι το εξής: Οταν συμπληρώνεται η δεκαετία, στην 120ή δόση, για τις 6 δόσεις που είχε καθυστερήσει (1.587.000 δραχμές), να εξακολουθεί να χρωστά ακόμα 4.702.679 δραχμές. Η ουσία είναι ότι όσο χρόνο κι αν εξακολουθεί να πληρώνει την αρχική μηνιαία δόση στην Τράπεζα, ποτέ δε θα εξοφληθεί το χρέος!Εκεί αρχίζουν οι διάφοροι εκβιασμοί και οι κομπίνες των τραπεζών, που - όταν απευθύνονται σε απλούς εργαζόμενους που έχουν πάρει στεγαστικά δάνεια ή κάποιους μικρούς επαγγελματοβιοτέχνες - με τη μέθοδο των "αναδιαπραγματεύσεων" των δανείων, οδηγούν πολλές φορές σε οικονομική - και όχι μόνο - καταστροφή τους πελάτες τους.

Για την ιστορία αξίζει να αναφέρουμε ότι το χρέος των 4.702.679 δραχμών, για τη συγκεκριμένη περίπτωση του δανείου των 12 εκατομμυρίων υπάρχει παρά το γεγονός ότι ο ενδιαφερόμενος στα 10 χρόνια, έχει ήδη πληρώσει στην Τράπεζα πάνω από 31 εκατομμύρια δραχμές.

Κ.