Η εικόνα που επικρατεί στην αγορά φαρμάκου σε βάρος της εθνικής οικονομίας, της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας, των ταμείων των ασφαλιστικών οργανισμών και των ασφαλισμένων, των φαρμακοποιών, και γενικότερα όσων χρειάζονται φάρμακα, καταγράφεται στην πρώτη από μια σειρά μελέτες που πρόκειται να πραγματοποιήσει το Εθνικό Ινστιτούτο Εργασίας. Η πρώτη αυτή μελέτη που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα και παρουσιάστηκε από τη συντάκτριά της Β. Καραγιάννη έχει τίτλο "οι φαρμακοποιοί και οι όροι λειτουργίας της αγοράς φαρμάκων". Η μελέτη περιλαμβάνει μια σειρά από ενδιαφέροντα στοιχεία και συμπεράσματα που αφορούν στη λειτουργία της συγκεκριμένης αγοράς, η οποία όπως είπε ο πρόεδρος του Ινστιτούτου μαζί με την αερο - αστρονομική αποτελούν τους δύο χώρους όπου διεθνώς διατίθενται τα μεγαλύτερα κονδύλια για έρευνα.

Ειδικότερα, σε ό,τι αφορά τη βιομηχανία φαρμάκου, προκύπτει από τη μελέτη ότι πρώτον στην παγκόσμια αγορά επικρατούν ολιγοπωλιακές συνθήκες με τάση για όλο και μεγαλύτερη συγκέντρωση της έρευνας και της παραγωγής σε λίγες πολυεθνικές και δεύτερον ότι η ελληνική παραγωγή διαρκώς συρρικνώνεται, και ταυτόχρονα ότι και αυτή η παραγωγή βρίσκεται σε άμεση σχέση εξάρτησης με πολυεθνικές. Χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία αριθμεί σήμερα 70 επιχειρήσεις από τις οποίες οι 50 μόνο έχουν αξιόλογη παρουσία στην αγορά και συμβάλλει σε ποσοστό 25% στην εγχώρια παραγωγή της χημικής βιομηχανίας. Το 15% των εταιριών είναι θυγατρικές πολυεθνικών επιχειρήσεων, ενώ το 30% συνεργάζεται με διάφορους τρόπους με ξένες επιχειρήσεις, όπως παραγωγή φασόν, εισαγωγή και διάθεση, δηλαδή αντιπρόσωποι πολυεθνικών κλπ.

Αξιοσημείωτο είναι ότι όπως σημειώνεται στη συγκεκριμένη μελέτη: "κατά την τελευταία εικοσαετία που επικρατούν οι μεγάλες ξένες εταιρίες αποσύρουν τα παλιά τους προϊόντα και τα αντικαθιστούν με νέα που τους προμηθεύουν τα ερευνητικά τους εργαστήρια χωρίς ουσιαστικές διαφορές φαρμακολογικής δράσης, αλλά με πολύ υψηλότερες τιμές". Σε άλλο σημείο αναφέρεται ότι "αν και εξαγγέλθηκε πάγωμα τιμών για το 1990 - '91 η τιμή περισσότερων από 50 φαρμακευτικών προϊόντων αυξήθηκε πάνω από 200% την περίοδο '90 - '93. Παράλληλα σημειώθηκε δραματική μείωση της συμμετοχής των εγχώριων προϊόντων στις συνολικές πωλήσεις και αντίστοιχα σχεδόν διπλασιασμός της συμμετοχής των εισαγομένων". Αποδεικνύεται, δε, ότι για την αύξηση της δαπάνης δεν ευθύνεται η αντίστοιχη αύξηση της κατανάλωσης, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, αλλά η αύξηση των τιμών. Κι αυτό, αφού στην επταετία 1990 - 1996 η κατανάλωση φαρμάκων σε αξία αυξήθηκε κατά 243,94%, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό για την κατανάλωση σε όγκο ήταν μόλις 28,94%. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ερωτηθείσα σχετικά η συντάκτρια της μελέτης υπογράμμισε κατηγορηματικά ότι στα πλαίσια της ενίσχυσης της παραγωγής και της σωστής λειτουργίας της αγοράς σε όφελος της εθνικής οικονομίας και όσων χρειάζονται φάρμακα, η κρατική φαρμακοβιομηχανία που σκουριάζει εξαιτίας της συνειδητής επιλογής τόσο της σημερινής όσο και της προηγούμενης κυβέρνησης, θα μπορούσε να παίξει σημαντικό πιλοτικό ρόλο.

Σε ό,τι αφορά τη θέση του επαγγέλματος των φαρμακοποιών στην κοινωνία, υπογραμμίζονται οι "αντικρουόμενες" όπως χαρακτηρίζονται, τάσεις της πολιτικής της ΕΕ, καθώς από τη μια μεριά υπάρχει η τάση για αύξηση της διάρκειας εκπαίδευσης και από την άλλη η τάση για συρρίκνωση του κλάδου, μεταξύ άλλων και με οδηγίες που επιτρέπουν τη διάθεση της ύλης του φαρμακείου και από άλλα σημεία πώλησης. Ειδικά για την Ελλάδα αναφέρεται, ότι η αναλογία κατοίκων/φαρμακείου και φαρμακοποιών/φαρμακείου είναι η χαμηλότερη στην ΕΕ καθώς τα φαρμακεία αποτελούν στη συντριπτική τους πλειοψηφία μονοπρόσωπες ατομικές επιχειρήσεις. Αυτό, τονίζεται, σε συνδυασμό με την εφαρμογή πληθυσμιακών ορίων για την ίδρυση φαρμακείων, καθώς και την υποβάθμιση της εξειδίκευσης στον κλάδο, εγκυμονεί κινδύνους υποαπασχόλησης και ανεργίας στον κλάδο, για τη στήριξη του οποίου σημαντικό ρόλο θα έπαιζε η ανάπτυξη της συνεταιριστικοποίησης.