Η ψαλίδα φτωχών και πλούσιων ανοίγει ολοένα και περισσότερο σε κάθε γωνιά του πλανήτη. Ο αριθμός των απανταχού ανέργων διογκώνεται καθημερινά, ενώ το ξεπούλημα των κρατικών επιχειρήσεων στο όνομα της «προσέλκυσης ξένων επενδυτών» προκαλεί νέες περικοπές στις θέσεις εργασίας και νέο χτύπημα στο βιοτικό επίπεδο των λαϊκών στρωμάτων. Τέτοια ζητήματα, όπως και η προβληματική της συνεργασίας προοδευτικών πολιτικών δυνάμεων απέναντι στη λαίλαπα του παγκόσμιου καπιταλισμού ή η ενδυνάμωση της διεθνούς εργατικής αλληλεγγύης δεν απασχολούν μόνον την ελληνική ή γενικότερα την ευρωπαϊκή κοινωνία αλλά και αυτήν της Νότιας Αφρικής. Η πρόσφατη ευκαιρία του «Ρ» για μία συνομιλία με το ΓΓ του Κομμουνιστικού Κόμματος Νότιας Αφρικής,Μπλέιτ Ντζιμέιντ, δε θα μπορούσε παρά να αγγίξει όχι μόνον τέτοια κρίσιμα ζητήματα, αλλά και θέματα όπως οι τρέχουσες εξελίξεις στην αφρικανική ήπειρο ή οι προσδοκίες για τον παρεμβατικό ρόλο της νοτιοαφρικανικής διπλωματίας στις περιφερειακές και διεθνείς εξελίξεις.

- Το ένα τέταρτο των έξι δισ. κατοίκων του πλανήτη ξοδεύει ημερησίως λιγότερο από ένα δολάριο. Πρόκειται απλώς για μια είδηση ή για άσχημο οιωνό του μέλλοντος που χαράζει η λεγόμενη παγκοσμιοποίηση;

- Θέτετε ένα πολύ σοβαρό ζήτημα. Το μήνυμα απ' αυτή την είδηση είναι απλώς πως ο καπιταλισμός ή η παγκοσμιοποίηση όπως τώρα λέγεται, δεν μπορούν να λύσουν τα βασικά ζητήματα που αντιμετωπίζει η ανθρωπότητα. Επιπλέον, η είδηση αυτή δεν είναι κάποιο τυχαίο περιστατικό, ούτε αποτελεί την παρενέργεια μίας πολιτικής, αλλά αναγκαιότητα για τις συνθήκες ανάπτυξης της παγκοσμιοποίησης, του καπιταλισμού! Με άλλα λόγια, η παγκοσμιοποίηση κινείται στη βάση του κέρδους. Ενα τέτοιο σύστημα δεν είναι βιώσιμο, πιστεύουμε. Βέβαια, δεν πρόκειται να περιοριστεί από μόνο του. Αυτό που μπορεί να επισημανθεί είναι η σπουδαιότητα μίας αναδόμησης της διεθνούς εργατικής τάξης, της αλληλεγγύης προκειμένου να τεθεί ένα τέλος σ' αυτό. Να ξανακτιστεί η αλληλεγγύη γύρω από ένα ασφαλές, αξιοπρεπές και καλύτερο βιοτικό επίπεδο των λαών της υφηλίου και κινητοποίηση κατά του καπιταλισμού. Γιατί ο καπιταλισμός συνδέεται άμεσα με το πρόβλημα της φτώχειας σε μία μεγάλη μερίδα του πληθυσμού της Γης. Πρόκειται, λοιπόν, για ένα θεμελιώδες ερώτημα. Να γιατί το Νοτιοαφρικανικό Κομμουνιστικό Κόμμα παίρνει πολύ σοβαρά υπόψη τη διεθνή αλληλεγγύη, επειδή τα ίδια προβλήματα που σχετίζονται με τη φτώχεια και είναι ορατά και υπαρκτά στη Νότια Αφρική, μπορούν να λυθούν περιστασιακά στο πλαίσιο της Νότιας Αφρικής αλλά δεν μπορούν να επιλυθούν οριστικά δίχως ένα πλαίσιο διεθνούς αλληλεγγύης.

- Θεωρείτε επομένως σημαντική τη λαϊκή κινητοποίηση για την αναχαίτιση της φτώχειας και το σταμάτημα μιας πολιτικής που στρέφεται, για παράδειγμα, κατά του κράτους πρόνοιας;

- Απολύτως! Η φτώχεια θα εξαπλωθεί δίχως άλλο... Είναι συγκλονιστικό το γεγονός πως μία μεγάλη μερίδα του παγκόσμιου πληθυσμού, ο οποίος αυξάνεται διαρκώς, δεν έχει πρόσβαση σε πόσιμο νερό... ή σε βασική εκπαίδευση. Ετσι, ο αγώνας αυτός δεν αφορά μόνον την εργατική τάξη αλλά αποτελεί αγώνα για την επιβίωση όλης της ανθρωπότητας.

- Το Νοτιοαφρικανικό Κομμουνιστικό Κόμμα, μεταξύ άλλων, αποκηρύσσει ένα οικονομικό σύστημα που στερεί ευκαιρίες και βασικά αγαθά στους απλούς εργαζόμενους. Κατά πόσο αυτή η θέση του κόμματός σας και η συμμαχία του με το Αφρικανικό Εθνικό Κογκρέσο και το ΚΟΣΑΤΟΥ έχει επηρεάσει την ουσία της οικονομικής πολιτικής, που ασκείται από τη σημερινή κυβέρνηση, προς όφελος των εργαζομένων;

- Πρώτα απ' όλα πιστεύουμε πως αυτή η συμμαχία έχει δρομολογηθεί διανύοντας μία μακρά πορεία στη βάση αυτού που αποκαλούμε μία «καλύτερη συμμαχία για όλους». Αυτό, είναι που μας ενώνει σ' αυτή τη συμμαχία. Δηλαδή, η συμμαχία μας και η ένωση γύρω από το ΝΑΚΚ, είναι μόνον η αρχή. Ενα μεγαλύτερο μέρος των στόχων αυτής της συμμαχίας αφορά την οικονομική μεταρρύθμιση προς όφελος των εργαζομένων. Το πρόγραμμα συμμαχίας μας αναφέρει πως μαζί πρέπει να ηγηθούμε μίας οικονομικής αναδόμησης στη βάση της δημιουργίας μίας καλύτερης ζωής για όλους τους πολίτες της Νότιας Αφρικής.

Βέβαια, στη Νότια Αφρική είμαστε αντιμέτωποι με μία σειρά προκλήσεις και προβλήματα. Εχουμε ανεργία που κυμαίνεται στο 30 με 37%. Η φτώχεια, που μαστίζει μεγάλο αριθμό Νοτιοαφρικανών, έχει ρατσιστική βάση. Χρειάζεται να ανασχεδιάσουμε και να φτιάξουμε μία οικονομική πολιτική που θα αντιμετωπίζει δραστικά αυτά τα προβλήματα και αυτές τις ανάγκες. Τώρα, υπάρχει πολλή συζήτηση εντός της συμμαχίας, γιατί απ' τη μία πλευρά, εάν θέλουμε να είμαστε πρακτικοί, η κυβέρνησή μας λειτουργεί στο πλαίσιο ενός εχθρικού κόσμου... Της παγκοσμιοποίησης. Ασκείται μεγάλη πίεση στην κυβέρνησή μας να δημιουργήσει συνθήκες για επενδύσεις, εκ των οποίων ορισμένες, που ζητούνται από τη διεθνή κοινότητα και διεθνείς θεσμούς, επιδεινώνουν ουσιαστικά την όλη κατάσταση. Και αυτό αποτελεί μέγα θέμα εντός της συμμαχίας: πώς δηλαδή θα καταφέρουμε να βρούμε έναν συμβιβασμό σε οικονομικό επίπεδο. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, απ' την άλλη, πως είμαστε δεσμευμένοι στο να διατηρήσουμε και να συνεχίσουμε αυτή τη συμμαχία γιατί πιστεύουμε πως υπάρχουν ζωτικοί λόγοι. Είμαστε επίσης αφοσιωμένοι στο να συνεχίσουμε τη συζήτηση μεταξύ μας για να είμαστε σε θέση να βρούμε απαντήσεις σ' αυτά τα δύσκολα ζητήματα. Με δύο απλά λόγια πως ο αγώνας σήμερα στη Νότια Αφρική σημαίνει κοινωνική δράση ενάντια σε οικονομικούς εταίρους, που δεν είναι άλλοι από τον καπιταλισμό.

Πέρα απ' αυτά όμως από τη δεκαετία του '90, η συμμαχία μας έχει κάνει πολλά σε τομείς όπως η πρόσβαση τριών εκατομμυρίων ανθρώπων σε εγκαταστάσεις πόσιμου νερού και παροχής ηλεκτρικού ρεύματος. Επίσης, πέντε εκατομμύρια άτομα επωφελούνται υπηρεσιών υγείας με τη δημιουργία πολλών νέων κλινικών και τοπικών κέντρων υγείας.

- Εντούτοις, η καταγεγραμμένη ανεργία συνεχώς αυξάνεται...

Αυτό είναι το ζήτημα! Η ανεργία αυξάνεται, υπάρχει μία τεράστια πίεση προς τους εργαζόμενους προκειμένου να στραφούν προς τη μερική απασχόληση, είναι λυπηρή επίσης και η έξαρση της εγκληματικότητας με τις επιπλοκές που έχει στην περαιτέρω ανάπτυξη της οικονομίας της Νότιας Αφρικής στο διεθνές περιβάλλον. Πρόκειται με λίγα λόγια για μία περίπλοκη, σύνθετη κατάσταση, γιατί αφ' ενός η συμμαχία πρέπει να συνεχίσει να είναι ενωμένη, απ' την άλλη, όμως, η ενότητα της συμμαχίας δεν πρέπει να θυσιάσει την επιρροή της εργατικής τάξης. Αν και υπάρχουν ορισμένα στοιχεία συμφωνίας της συμμαχίας για την οικονομική πολιτική, εντούτοις, αυτά δεν είναι αρκετά για να μπορούμε να μιλάμε για ένα κοινό οικονομικό πρόγραμμα.

- Πώς θα λέγατε πως χειρίζεται η παρούσα κυβέρνηση του προέδρου Τάμπο Μπέκι τις πιέσεις που δέχεται από διεθνείς θεσμικές οργανώσεις όπως η Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ή και από μεγάλες πολυεθνικές εταιρίες;

- Νομίζουμε πως υπάρχει μία πραγματική πιθανότητα ικανού χειρισμού τέτοιων πιέσεων. Επειδή, το ένα πλεονέκτημα που έχει η κυβέρνηση του προέδρου Μπέκι είναι η πολύ ισχυρή συμμαχία του Αφρικανικού Εθνικού Κογκρέσου (ANC) με το Κογκρέσο Νοτιοαφρικανικών Συνδικαλιστικών Ενώσεων(COSATU), και το Νοτιοαφρικανικό Κομμουνιστικό Κόμμα (SACP).

- Πιστεύετε δηλαδή πως αυτή η συμμαχία τον βοηθά στο χειρισμό τέτοιων πιέσεων;

- Ναι! Πράγματι... αποτελεί μία πρόκληση, ένα πλεονέκτημα αν και μερικές φορές δεν είναι εύκολο... σε έναν ισχυρό καπιταλιστικό κόσμο. Αυτό εξηγεί γιατί το «ANC» είναι δεσμευμένο σ' αυτή τη συμμαχία. Χρειαζόμαστε αυτή τη συμμαχία όσο ποτέ άλλοτε, για να είμαστε πράγματι σε θέση να αντιμετωπίζουμε αυτές τις προκλήσεις. Γιατί κανένας οργανισμός δεν μπορεί μόνος του να αντιμετωπίσει τέτοιες καταστάσεις. Χρειάζεται η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη ενότητα, η κατά το δυνατόν μεγαλύτερη αλληλεγγύη. Χρειαζόμαστε ακόμη μεγαλύτερη ενότητα να αντιμετωπίσουμε διάφορες κοινωνικές προκαταλήψεις, ή σοβαρά οικονομικά προβλήματα.

- Τον περασμένο Μάη πραγματοποιήθηκε στη Νότια Αφρική μία 24ωρη πανεθνική απεργία ενάντια στην ανεργία, προκαλώντας τη μαζικότατη συμμετοχή εργαζομένων διαφόρων κλάδων. Πιστεύετε πως έπονται αρκετές τέτοιες κινητοποιήσεις στο μέλλον;

- Αν και δεν μπορώ να προβλέψω, εντούτοις, νομίζω πως καταλαβαίνετε πως δεν είναι μία εύκολη υπόθεση η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας...

- Τι νομίζετε πως θα έπρεπε να γίνει;

- Δε θα πρέπει να επιτρέψουμε στη διεθνή πίεση να εστιάσουμε αποκλειστικά την προσοχή μας στην προσέλκυση ξένων επενδυτών εις βάρος των εθνικών και στρατηγικών συμφερόντων μας. Θα πρέπει εμείς, μόνοι μας, να καθορίσουμε το οικονομικό μας πρόγραμμα μέσα στα δικά μας περιθώρια με τις δικές μας προοπτικές και υποδομές. Σε κάθε περίπτωση, ο σκοπός θα πρέπει να είναι δημιουργικές επενδύσεις που θα δημιουργούν θέσεις εργασίας. Το κόμμα μας αναζητεί θαρραλέα βήματα και τρόπους για δραστηριοποίηση του ντόπιου κεφαλαίου στα χέρια του κράτους, ή του ιδιωτικού τομέα, στη βάση της κατά το δυνατόν δημιουργίας περισσότερων θέσεων εργασίας αλλά και στην κατεύθυνση ανάπτυξης της υποδομής της χώρας.

- Ορισμένοι δυτικοί αναλυτές χαρακτηρίζουν την αφρικανική ήπειρο γη της ευκαιρίας, των επιχειρήσεων, υπονοώντας πως αυτή η τεράστια περιοχή... είναι προς πώληση. Τι απαντάται σ' αυτό;

- Είναι ξέρετε μία προσέγγιση ενδεικτική των πιέσεων που ασκούνται σε αρκετές αφρικανικές χώρες. Οι Δυτικοί, οι ανεπτυγμένες χώρες, έχουν ευθύνη απέναντι στην ανάπτυξη της Αφρικής. Οπερ σημαίνει δεν μπορεί να έχεις τη στενή οπτική στη βάση του κέρδους. Στην πραγματικότητα, είναι ενδιαφέρον να δούμε ότι σ' όλο τον κόσμο ο μεγαλύτερος ρυθμός επενδύσεων γίνεται στην υπό τη Σαχάρα Αφρική! Υπάρχουν στατιστικές που το επιβεβαιώνουν αυτό. Σκεφτόμαστε, λοιπόν, πως ο κόσμος δεν μπορεί να γίνει ένα καλύτερο μέρος εάν αγνοήσουμε ή αφήσουμε κατά μέρος την Αφρική. Βέβαια, οι καπιταλιστές δεν είναι φιλάνθρωποι, αλλά στο πλαίσιο του αγώνα της Αφρικής να δώσει τη μάχη με τις δικές της δυνάμεις και αποθέματα. Αυτό θα χρειαστεί πολλή και σκληρή δουλιά...

- Από τον περασμένο Φλεβάρη σοβεί στη Ζιμπάμπουε μία κρίση όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στο ιδιοκτησιακό καθεστώς καλλιεργήσιμης γης. Σε πρόσφατες ανακοινώσεις του Νοτιοαφρικανικού Κομμουνιστικού Κόμματος δε θεωρείται πιθανή η επανάληψη ενός κινήματος καταλήψεων αγροκτημάτων στη Νότια Αφρική. Γιατί;

- Δεν προφασιζόμαστε ότι είμαστε αντίθετοι με τις καταλήψεις γης που γίνονται στη Ζιμπάμπουε. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι το θέμα της γης είναι πρόβλημα στη Ν. Αφρική. Αντίθετα, στη Νότια Αφρική το θέμα αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο. Λέμε πως πρέπει να παίρνουμε μαθήματα απ' όσα διαδραματίζονται στη Ζιμπάμπουε. Δεν πρέπει να κλείνουμε τα μάτια και να μην βλέπουμε τις αιτίες που προκαλούν αυτή την κατάσταση. Παρ' ότι έχουμε ειδικό πρόγραμμα για την αγροτική μεταρρύθμιση, θα πρέπει να πούμε πως και εμείς σαν χώρα δεν κινούμαστε γρήγορα προς την κατεύθυνση της αντιμετώπισης των τεράστιων ανισοτήτων που υπάρχουν στο θέμα της ιδιοκτησίας και εκμετάλλευσης της γης. Η Ζιμπάμπουε είναι πάντως ένα καλό παράδειγμα για τη μη έγκαιρη διευθέτηση αυτού του ζητήματος, το οποίο είναι συνδυασμός διαφόρων παραγόντων, όπως της αποικιοκρατικής εκμετάλλευσης της γης, και το δεύτερο είναι το προβληματικό σύστημα μεταρρύθμισης που ακολουθήθηκε. Δεν μπορείς όμως συνεχώς να κατηγορείς τον ιμπεριαλισμό, ή την κυρίαρχη δύναμη άσκησης εξουσίας, δίχως να βρεις πώς συμπεριφέρθηκαν τα κινήματα ανεξαρτησίας όταν ανήλθαν στην εξουσία, ή τι πολιτικές ακολουθήθηκαν. Αυτό που συμβαίνει τώρα είχε ως αποτέλεσμα το διχασμό της κοινωνίας στη Ζιμπάμπουε, και αυτό είναι ένδειξη δυσαρέσκειας επειδή το κίνημα ανεξαρτητοποίησης έγινε μηχανισμός γραφειοκρατίας, και απομακρύνθηκε από το λαό. Αυτό είναι ένα σημαντικό μάθημα που θα πρέπει και εμείς να διδαχθούμε...

- Στη διάρκεια του καθεστώτος του Απαρτχάιντ, η Ν. Αφρική είχε ένα όχι ευκαταφρόνητο πυρηνικό οπλοστάσιο. Μετά την προεδρία Μαντέλα και την κυβέρνηση του σημερινού προέδρου Μπέκι, τι χειρισμοί έχουν γίνει πάνω σ' αυτόν τον τομέα;

- Από τη στιγμή που συγκροτήθηκε η κυβέρνηση Μαντέλα είπαμε πως η χώρα μας δεν πρόκειται να γίνει πυρηνική δύναμη. Γι' αυτό φτιάξαμε ατζέντα καταστροφής των πυρηνικών όπλων. Σήμερα έχουν καταστραφεί.

- Απ' την πρώτη, κιόλας περίοδο των πρώτων νοτιοαφρικανικών κυβερνήσεων που προέκυψαν από πολυφυλετικές, πολυκομματικές, δημοκρατικές εκλογές, υπήρξε μία ευρύτερη προσδοκία για έναν δυναμικό ρόλο του Κέιπ Τάουν αν όχι στη διεθνή διπλωματική σκηνή, τουλάχιστον σ' ό,τι αφορά τα δρώμενα στην αφρικανική ήπειρο. Σήμερα, θεωρείτε πως αυτές οι προσδοκίες ήταν υπερτιμημένες;

- Η νοτιοαφρικανική εξωτερική πολιτική, ιδίως στην αφρικανική ήπειρο και σ' άλλα φόρουμ, θα έλεγα πως περιστρέφεται γύρω από τη δημιουργία ενός καλύτερου περιφερειακού περιβάλλοντος. Εντούτοις, με δεδομένη την πολιτική επιρροή μεγάλων δυνάμεων στην Αφρική, όπως οι ΗΠΑ, ή και η Γαλλία, είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί στο να μην χρησιμοποιηθούμε με αφορμή διάφορες κρίσεις!

- Νομίζετε, δηλαδή, πως χώρες, όπως η Νιγηρία, που φαίνεται να παίζει έναν «δυναμικό» ρόλο στην περιοχή της Δυτικής Αφρικής, ουσιαστικά χρησιμοποιούνται;

- Ναι! Οι ΗΠΑ και η Γαλλία «ανακατεύονται», αναμειγνύονται στα εσωτερικά διαφόρων χωρών της Αφρικανικής ηπείρου. Θα έλεγα μάλιστα πως πίσω από κάθε κρίση υπάρχει ένα «γαλλικό» ή «αμερικανικό» χέρι! Θα πρέπει λοιπόν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις να σταματήσουν να ανακατεύονται στις υποθέσεις της Αφρικής, και οι αφρικανικές χώρες να μην παίζουν το παιχνίδι των μεγάλων δυνάμεων. Γι' αυτό και δε θα πρέπει να αναμένει κανείς από τη Νότια Αφρική να παίξει ένα τέτοιο παιχνίδι, γιατί είμαστε ενήμεροι για την τακτική και πολιτική των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

- Να σημαίνουν τελικά όλα αυτά πως η Αφρική έχει να δώσει έναν μεγάλο σε διάρκεια αγώνα μέχρι την τελική απεμπλοκή της από δεινές οικονομικές κρίσεις ή τα παιχνίδια διαφόρων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων;

- Σίγουρα ο αγώνας θα είναι μακρύς! Αλλά ο μόνος τρόπος για να αρθεί το αδιέξοδο, που είναι μία καλύτερη ζωή, είναι η αλληλεγγύη της διεθνούς εργατικής τάξης. Για παράδειγμα, το Εϊτζ που είναι μεγάλο πρόβλημα για την Αφρική. Αν και δεν υπάρχει θεραπεία, υπάρχουν εντούτοις φαρμακευτικά παρασκευάσματα που επιμηκύνουν τη διάρκεια ζωής. Τι κάνουν όμως εδώ οι φαρμακευτικές πολυεθνικές; Ξέρετε πως στη Νότια Αφρική οι θεραπείες και τα φάρμακα που προτείνονται για το Εϊτζ είναι δέκα φορές ακριβότερα απ' τα ίδια ακριβώς φάρμακα που παράγονται και πωλούνται στη Μ. Βρετανία; Να λοιπόν μία πολύ συγκεκριμένη περιοχή για εκδήλωση διεθνούς αλληλεγγύης! Να ασκηθούν πιέσεις σε φαρμακευτικές πολυεθνικές εταιρίες από τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ελλάδα, την Κύπρο ή αλλού, προκειμένου να υπάρχουν αν όχι τουλάχιστον οι ίδιες τιμές για τέτοια φάρμακα παντού, τουλάχιστον μειωμένες για την αφρικανική ήπειρο που τόσο τα έχει ανάγκη! Πρόκειται για έναν πολύ συγκεκριμένο αγώνα. Να λοιπόν γιατί λέω ότι είναι θεμελιώδους σημασίας διάφορες εκφράσεις διεθνούς εργατικής αλληλεγγύης...