Η νέα φάση της κρίσης στα Βαλκάνια, που εκδηλώθηκε τις τελευταίες μέρες με αφορμή τα γεγονότα στο Κοσσυφοπέδιο, υπογραμμίζει για μια ακόμη φορά την απειλή που διαγράφεται για την ειρήνη στην περιοχή από τη δράση στο βαλκανικό χώρο των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, κυρίως των ΗΠΑ και της Γερμανίας. Ο κίνδυνος μιας γενικευμένης πολεμικής ανάφλεξης, μέσα από την προώθηση σχεδίων παραπέρα διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας, είναι ορατός όσο ποτέ άλλοτε.

Ασφαλώς το πρόβλημα είναι παλιό και ξεκινά τουλάχιστον από την αρχή της δεκαετίας που διανύουμε, όταν ανατράπηκαν τα σοσιαλιστικά καθεστώτα και ξεκίνησε, μεταξύ άλλων, η επιχείρηση διαμελισμού της άλλοτε ενιαίας μεγάλης Γιουγκοσλαβίας. Συνεπώς, η στιγμή στην οποία βρισκόμαστε επιβάλλει έναν, έστω σύντομο, απολογισμό, μια αποτίμηση της πολιτικής της χώρας και των πολιτικών δυνάμεών της γύρω από το θέμα. Τα ελληνικά πολιτικά κόμματα κρίνονται, κυρίως, όχι από το αν καιροσκόπησαν στο παρελθόν πάνω στο πρόβλημα με αξιοθαύμαστη πολιτική ευλυγισία, αλλά από το αν είχαν την ικανότητα να προβλέψουν τις εξελίξεις και να χαράξουν πολιτική μακροπρόθεσμη υπέρ των συμφερόντων του ελληνικού λαού. Κι ασφαλώς, ο λογαριασμός για τα άλλα κόμματα, το ΠΑΣΟΚ, τη ΝΔ αλλά και τα μικρότερα, που δεν αμφισβήτησαν τους δεσμούς της χώρας με τον ιμπεριαλισμό, αλλού περισσότερο κι αλλού λιγότερο, δεν είναι θετικός. Αντίθετα, το ΚΚΕ - κι αυτό, μπροστά στους κινδύνους που μας απειλούν, καλύτερα να μην είχε συμβεί - δικαιώθηκε πλήρως στις προβλέψεις του και στη βασική του εκτίμηση, πως η απειλή του γενικευμένου πολέμου θα είναι πάντοτε ορατή, ενώ τα προβλήματα στα Βαλκάνια δεν πρόκειται να λυθούν όσο θα σκιάζει την περιοχή η "ομπρέλα" της Νέας Τάξης Πραγμάτων, όσο η αναζήτηση διεξόδου δε θα απομακρύνεται από το έδαφος των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών για δημιουργία σφαιρών επιρροής και κατάκτηση νέων αγορών.

Ολοι ασφαλώς θυμούνται πως το ΚΚΕ ήταν το μοναδικό κόμμα, το οποίο κατήγγειλε ανοιχτά την πολιτική διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας, που προωθήθηκε με τον πιο επίσημο τρόπο, με απόφαση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΟΚ στις 16 Δεκέμβρη του 1991. Οι άλλες πολιτικές δυνάμεις της χώρας θριαμβολόγησαν τότε για τους περίφημους τρεις όρους αναγνώρισης της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας - που, ας σημειωθεί, πολύ γρήγορα η ιστορία τούς έστειλε στο καλάθι των αχρήστων - είτε εθελοτυφλώντας, είτε γιατί δεν αντιλαμβάνονταν το μέγεθος του προβλήματος που δημιουργήθηκε, έχοντας δουλική προσήλωση και εμπιστοσύνη στην πολιτική των "συμμάχων". Ετσι, περιόρισαν το θέμα σε μια αντιπαράθεση με τα Σκόπια, στην ονοματολογία και στα περιβόητα συλλαλητήρια, όπου διάφοροι πολιτικοί και πολιτικάντηδες καβαλούσαν το άλογο του εθνικισμού και του σοβινισμού, το οποίο ονόμαζαν Βουκεφάλα, ενώ οι ίδιοι παρίσταναν στη ράχη του τον Μέγα Αλέξανδρο. Να σημειωθεί δε πως, συντηρώντας την κρίση με τα Σκόπια, οι άλλες πολιτικές δυνάμεις έδειχναν να μην αντιλαμβάνονται ότι ενέπλεκαν άμεσα την Ελλάδα στη γιουγκοσλαβική κρίση, παρά το γεγονός ότι το ΚΚΕ επισήμανε από την αρχή έναν τέτοιο κίνδυνο. Σήμερα η πληγή αυτή, αν και έχουν πέσει οι τόνοι της αντιπαράθεσης, παραμένει ανοιχτή και οι τότε επισημάνσεις του ΚΚΕ αποκτούν δραματική επικαιρότητα.

Σε κείνες τις συνθήκες της άκρατης πατριδοκαπηλίας και του εθνικιστικού παροξυσμού, το ΚΚΕ, ψύχραιμα και εμπεριστατωμένα, βγήκε με πολιτικές θέσεις συνολικά για τα Βαλκάνια, τις οποίες και δημοσιοποίησε πλατιά. Στη σχετική συνέντευξή της η ΓΓ της ΚΕ του Κόμματος, Αλ. Παπαρήγα, σημείωσε ότι η κρίση στα Βαλκάνια με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας είναι προϊόν της πολιτικής των ΗΠΑ και της ΕΟΚ, τόνισε την ύπαρξη ορατού κινδύνου ενός γενικευμένου βαλκανικού πολέμου και της εμπλοκής της Ελλάδας σ' αυτόν, διατύπωσε την κατηγορηματική αντίθεση του Κόμματος στον εθνικισμό και το σοβινισμό και υπογράμμισε:

- Την ανάγκη διατήρησης των συνόρων όπως αυτά διαμορφώθηκαν μετά το Β Παγκόσμιο Πόλεμο.

- Την ανάγκη σεβασμού στα δικαιώματα των μειονοτήτων.

- Την ανάγκη απεγκλωβισμού της Ελλάδας από την πολιτική του ΝΑΤΟ και της ΕΟΚ.

- Την εξάντληση όλων των δυνατοτήτων ώστε να μη διαλυθεί η Γιουγκοσλαβία αλλά να παραμείνει ενιαία (Βλέπε: "Ρ" 30/1/1992).

Στις αναλυτικές θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για τα Βαλκάνια (Βλέπε: "Ρ" 4/2/1992 και "Από το 14ο στο 15ο Συνέδριο του ΚΚΕ - Ντοκουμέντα", σελ. 37 - 50) υπογραμμίζεται με σαφήνεια ότι ένοχος για τη βαλκανική κρίση είναι η πολιτική των ΗΠΑ και της ΕΟΚ, κυρίως της Γερμανίας, ο μεταξύ τους ανταγωνισμός για δημιουργία σφαιρών επιρροής και κατάκτηση νέων αγορών. "Η υποκινούμενη αποδυνάμωση και ο κατακερματισμός της πρώην Σοβιετικής Ενωσης - σημειώνεται μεταξύ άλλων στις θέσεις -, της Γιουγκοσλαβίας σήμερα, αύριο ίσως της Τσεχοσλοβακίας, όχι μόνο δεν εξασφαλίζει την εθνική ανεξαρτησία, το δικαίωμα της αυτοδιάθεσης, αλλά αντίθετα, οι νέες χώρες μετατρέπονται σε εξαρτημένα αδύναμα κράτη - δορυφόρους γύρω από τους ισχυρούς της ΕΟΚ και των ΗΠΑ". Ποιος έχει αντίρρηση ότι η θέση αυτή διατηρεί ατόφια την αξία της και ότι επιβεβαιώνεται συνεχώς από τις εξελίξεις με τραγικό τρόπο;

Αξιοπρόσεκτη στο προαναφερόμενο ντοκουμέντο είναι και η επισήμανση της ΚΕ του Κόμματος ότι "η "μικρή Γιουγκοσλαβία" δεν αποτελεί βιώσιμη λύση", επειδή προφανώς - στο πλαίσιο των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων - θα επρόκειτο για ένα κράτος με όλα εκείνα τα αδύνατα σημεία που είχε και η μεγάλη Γιουγκοσλαβία, τα οποία αξιοποίησε ο ιμπεριαλισμός για να τη διαμελίσει. "Στη διαφαινόμενη προσπάθεια διαμόρφωσης της "μικρής Γιουγκοσλαβίας", δηλαδή μιας κρατικής οντότητας που θα προσπαθήσει να συμπεριλάβει τις υπόλοιπες Δημοκρατίες, αντιτάσσονται η Αλβανία, που δημιουργεί πρόβλημα στους Σέρβους του Κοσσυφοπεδίου, οι μουσουλμάνοι της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης και τα Σκόπια", εκτιμούσε τότε η ΚΕ του ΚΚΕ. Οι μετέπειτα εξελίξεις στη Βοσνία, αλλά και οι τωρινές στο Κόσσοβο επιβεβαιώνουν την ορθότητα αυτής της επισήμανσης και της πρόβλεψης τότε με τη συγκεκριμένη εκτίμηση, όπως επίσης και της θέσης του Κόμματος ότι η διέξοδος βρισκόταν στην πάλη - κόντρα στα συμφέροντα των ισχυρών της Ευρώπης και των ΗΠΑ - για τη διατήρηση του ενιαίου της παλιάς Γιουγκοσλαβίας.

Σε κείνες τις θέσεις του το ΚΚΕ σημείωνε επίσης την ανάγκη να αποτελέσουν οι μειονότητες γέφυρα φιλίας μεταξύ των λαών και όχι μέσο διχασμού τους. Τόνιζε ότι η συνέχιση διαμελισμού της Γιουγκοσλαβίας θα μεταφέρει τον πόλεμο στο νότο και θα αποσταθεροποιήσει τα Βαλκάνια συνολικά και υπογράμμιζε ότι είναι μονόδρομος για τα συμφέροντα των βαλκανικών λαών μια πολιτική απόκρουσης των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων στην περιοχή. Ακόμη πρότεινε υπό τις παραπάνω προϋποθέσεις και μέσα στα πλαίσια του σεβασμού των μεταπολεμικών συνόρων, οι βαλκανικές χώρες να προχωρήσουν σε διάσκεψη όπου μόνες τους θα αναζητήσουν και θα βρουν λύσεις στα προβλήματα που υπάρχουν. Ποιος άραγε σήμερα - ύστερα απ' όσα συνέβησαν και συμβαίνουν - μπορεί να αμφισβητήσει την ορθότητα αυτής της πολιτικής;

Το ΚΚΕ συνέχισε όλα αυτά τα χρόνια να διαμορφώνει την πολιτική του απέναντι στις εξελίξεις πάνω στο στέρεο έδαφος των συμφερόντων των λαών της Βαλκανικής χερσονήσου και της ανάγκης για αντιιμπεριαλιστική πάλη. Αντιτάχθηκε στο εμπάργκο κατά της Σερβίας, κατήγγειλε τη ΝΑΤΟική επέμβαση στον πόλεμο της Βοσνίας, αποκάλυψε ότι η διαβόητη Συμφωνία του Ντέιτον σήμαινε πόλεμο και όχι ειρήνη, τάχθηκε ενάντια στην παρουσία ξένων στρατευμάτων, ΝΑΤΟικών και άλλων, στην Αλβανία, στη Βοσνία, στην ΠΓΔΜ κ.α. Δυστυχώς όμως, οι κυρίαρχες πολιτικοκοινωνικές δυνάμεις στη χώρα μας, οι δυνάμεις που διαμορφώνουν και εφαρμόζουν την επίσημη εξωτερική πολιτική ακολούθησαν τον αντίθετο δρόμο απ' αυτόν που το ΚΚΕ υπέδειχνε. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Υστερα από τις τελευταίες εξελίξεις στο Κόσσοβο - με ό,τι αυτές μπορούν να σημαίνουν - η υποταγή στην PAX AMERIKANA, η υποταγή στα συμφέροντα της ΝΑΤΟικής συμμαχίας στα Βαλκάνια και οι ελπίδες στην περιβόητη κοινή εξωτερική πολιτική της ΕΕ αποτελούν πια τα συντρίμμια της εξωτερικής πολιτικής της Ελλάδας που απειλούν να την καταπλακώσουν. Καιρός είναι ο ελληνικός λαός να αφυπνιστεί και να αποτρέψει τη μοίρα που του ετοιμάζουν οι διαχειριστές του συστήματος στη χώρα, οι "φίλοι" και οι "σύμμαχοι".

Γ. Π.