Ο Ντέιβιντ Μάμετ αφήνει ξανά για λίγο στην άκρη την καθαρά συγγραφική του ενασχόληση και τις θεατρικές του δημιουργίες και στρέφεται για άλλη μια φορά προς την κινηματογραφική σκηνοθεσία, φτιάχνοντας μια ταινία πάνω σε ένα σενάριο γραμμένο από τον ίδιο. Ενα σενάριο που οι ρίζες του αγγίζουν το είδος του φιλμ νουάρ, χωρίς όμως να ταυτίζεται με τις καθιερωμένες φόρμες του, όπως αυτές έχουν τυποποιηθεί στο πέρασμα των δεκαετιών, όπου το "μαύρο μυθιστόρημα" καλλιεργήθηκε στην αμερικανική λογοτεχνία και στον κινηματογράφο. Δεν πρόκειται άλλωστε για μια ιστορία γύρω από ένα "κοινό" έγκλημα με κακοποιούς και ντετέκτιβ να αναζητούν τα όρια και τις αλληλοκαλύψεις των ρόλων τους, όπως συμβαίνει στα κλασικά έργα που εκπροσωπούν την κατηγορία αυτή του αστυνομικού δράματος. Εδώ το "μήλο της έριδος" είναι μια επιστημονική ανακάλυψη, μια πατέντα, ένα "σχέδιο", όπως το αποκαλούν οι ήρωες του φιλμ. Ενα "σχέδιο", του οποίου οι ατέλειωτοι μαθηματικοί τύποι καλύπτουν τις χειρόγραφες σελίδες ενός ογκώδους δεμένου τόμου, ενός πολύτιμου και μοναδικού βιβλίου, που μόλις βγει από το χρηματοκιβώτιο όπου φυλάσσεται, θα αλλάξει χίλια χέρια και θα δώσει την αφορμή να φανερωθεί ένας σκοτεινός πόλεμος που διεξάγεται για την κατοχή της γνώσης. Σε μια ιστορία ταιριαστή με την έννοια της βιομηχανικής κατασκοπίας σε έναν κόσμο όπου τα σύνορα, και οι γραμμές που τα ορίζουν, μοιάζουν πια με πρόσχημα ύπαρξης της κρατικής εξουσίας ή με αστείο σε βάρος των ανίδεων και των καθημερινών ανθρώπων. Βέβαια, ο Μάμετ δεν είναι ο κινηματογραφικός σκηνοθέτης που θα εντυπωσιάσει το θεατή με τη δεξιοτεχνία του, ούτε επίσης ο καιροσκόπος που θα καταφύγει στην ευκολία λίγων σκηνών καταδίωξης, πυροβολισμών και ανατινάξεων αυτοκινήτων και άλλων οχημάτων, για να ισοσκελίσει αυτό που θα μπορούσε να θεωρηθεί "έλλειψη" από τους μάνατζερ της κινηματογραφικής βιομηχανίας. Σκοπός του, όταν κάνει μια ταινία, είναι να αφηγηθεί με τα πιο λιτά μέσα κάποια από τις ιστορίες του, και στη συγκεκριμένη περίπτωση μια ιστορία που με την αοριστία της και την αφαίρεση, η οποία τη χαρακτηρίζει, λειτουργεί σαν παραβολή. Και καθώς όλη η πλοκή στηρίζεται σε ένα συνεχές σκηνικό παραπλάνησης γύρω από την πραγματική ταυτότητα των προσώπων και την πραγματική σημασία των γεγονότων και των πράξεών τους, η προφανής διανοητική κατασκευή στο ξετύλιγμα της δράσης αφομοιώνεται χωρίς εξωτερική βία στους χαμηλούς τόνους που κυριαρχούν σε όλη την κλίμακα των σχέσεων και των συγκρούσεων που τη συνθέτουν. Κεντρικό πρόσωπο ένας νεαρός επιστήμονας, υπάλληλος μιας απρόσωπης εταιρίας, στον οποίο ανήκει η πατρότητα μιας επιστημονικής ανακάλυψης, που συνίσταται σε μια μακροσκελή αλυσίδα μαθηματικών τύπων και υπολογισμών. Δική του η πατρότητα του σχεδίου, άγνωστη όμως η πρακτική του εφαρμογή, και μηδενική η αναγνώριση των δικαιωμάτων του δημιουργού του συγκεκριμένου πακέτου γνώσης πάνω στο προϊόν του, το οποίο όπως φαίνεται πρόκειται να οικειοποιηθεί η εταιρία. Στην προσπάθειά του να αναγνωριστεί το "κόπι ράιτ" του έργου του (όχι για να ανακτήσει τον έλεγχό του, αλλά τουλάχιστον για να ανταμειφθεί υλικά), ο επιστήμονας θα στραφεί σε κάποιες πρόσφατες γνωριμίες, ζητώντας βοήθεια από έναν, καθώς φαίνεται, βαθύπλουτο επιχειρηματία και μια ντετέκτιβ του FBI. Ομως σύντομα θα αποδειχτεί ότι αυτοί ενεργούν για λογαριασμό κάποιων συμφερόντων, μάλλον ιαπωνικών, που θέλουν να αποκτήσουν το "σχέδιο", κι έτσι ο ήρωας θα βρεθεί στο κέντρο μιας καταδίωξης, κυνηγός και θήραμα μαζί, για να ξαναπάρει πίσω κάτι που έτσι κι αλλιώς δεν του ανήκει και να επαναφέρει στην αρχική της τάξη τη διαταραγμένη ισορροπία. Ισορροπία, που επανέρχεται απρόσμενα στο φινάλε με μια υπαινικτική ειρωνεία, όταν τη λύση προσφέρουν κάποιοι Ιάπωνες πράκτορες του FBI (οι οποίοι ματαιώνουν τα σχέδια των αθέατων Ιαπώνων σφετεριστών) και το "σχέδιο" επιστρέφει στα ασφαλή χέρια του Νόμου, που θα το παραδώσει στους επίσης αθέατους, αλλά νόμιμους σφετεριστές της απρόσωπης ιδιοκτήτριας εταιρίας. Ενα σχόλιο του Μάμετ πάνω στις σχέσεις των ανθρώπων με τους μηχανισμούς της αλλοτρίωσης. Ενα σχόλιο, φτιαγμένο με την ψυχραιμία και τη λογική ενός σταυρόλεξου. Οπου αν ένα λήμμα μένει μέχρι το τέλος κενό, αυτό είναι το λήμμα της λέξης "αποξένωση". Ισως γιατί ο ορισμός της τείνει πλέον να ταυτιστεί σε έναν τόσο "πολιτικό" κόσμο με την έννοια της ανθρώπινης ύπαρξης, όμως αυτή η έννοια παραμένει κεφάλαιο μονίμως ανοιχτό. Με τους Κάμπελ Σκοτ, Στιβ Μάρτιν, Μπεν Γκαζάρα, Ρεμπέκα Πίτζεον.

(ΙΝΤΕΑΛ, ΜΠΡΟΝΤΓΟΥΑΙΗ, ΒΙΛΑΤΖ, ΑΙΓΛΗ)

Ενα τμήμα της γαλλικής κινηματογραφικής παραγωγής φαίνεται ότι έχει στραφεί πρόσφατα προς το ιστορικό παρελθόν με μια σειρά ταινιών που αντλούν το υλικό τους από ανέκδοτες ιστορίες μιας εποχής με βασιλιάδες, πρίγκιπες, ιππότες και άρχοντες των σκονισμένων δρόμων στο Παρίσι, όπως μπορεί κανείς να φανταστεί τη ζωή σε αυτό πριν από μερικούς αιώνες. Γόνιμη, τουλάχιστον ποσοτικά, η μόδα αυτή των γαλλικών στούντιο, αφού μπορεί να συνδυάσει τη φαντασμαγορική εικόνα της αυλικής χλιδής και την αναρχική πολυχρωμία της ζωής των δρόμων, χαρίζοντας στο θεατή μερικά κινηματογραφικά παραμύθια, που του επιτρέπουν να χαλαρώσει και να "ξεχαστεί" μπροστά τις εικόνες μιας ζωής αρκετά μακρινής από τη δική του. Κι αυτό είναι ίσως το ζητούμενο για πολλούς ανθρώπους που αποφασίζουν να εισχωρήσουν στο σκοτάδι μιας κινηματογραφικής αίθουσας. Κι από την άλλη, καθώς ο πυρήνας των μύθων βρίσκεται σε πραγματικά περιστατικά από μια Ιστορία που έχει παραδοθεί κυρίως μέσω του γραπτού, επίσημου ακαδημαϊσμού, ο οποίος τοποθετεί τα "καθοριστικά" γεγονότα, τα ονόματα και τις χρονολογίες σε μια τακτοποιημένη σειρά το ένα κατόπιν του άλλου, δίνεται ταυτόχρονα η ευκαιρία να ανοιχτεί ένα παράθυρο προς το λεγόμενο "παρασκήνιο", προς τα προσωπικά πάθη και τις ανθρώπινες συμπεριφορές που κινούν την ιστορία και την καθημερινότητά της. Κι ακόμη, η ευκαιρία να αναγνωρίσει ή να "υποκλέψει" κανείς από τις οριακές σχέσεις του παρελθόντος τη ρίζα σημερινών σχέσεων και θεσμών, που μοιάζει να έχουν εγκατασταθεί στο παρόν προερχόμενα από το πουθενά. Η ταινία, λοιπόν, της Βέρα Μπελμόντ αφηγείται ένα "θεατρικό ανέκδοτο", ένα στιγμιότυπο από την ανταγωνιστική αντιζηλία ανάμεσα στον "κωμικό" Μολιέρο και τον "τραγικό" Ρακίνα. Και καθώς το "σερσέ λα φαμ" είναι γαλλικό "γνωμικό", στο κέντρο της αντιζηλίας αυτής τοποθετείται μια γυναίκα, η ηρωίδα του φιλμ. Η "μαρκησία του πάρκου", μια χορεύτρια του δρόμου, που θα ενταχθεί στο θίασο του Μολιέρου, θα περάσει μαζί του στο κενόδοξο περιβάλλον της αυλής του Λουδοβίκου 14ου, θα αποκτήσει μια αμφιλεγόμενη φήμη, θα προδώσει τους φίλους της, πέφτοντας στην αγκαλιά του Ρακίνα, θα γίνει "μούσα" του και θα ακολουθήσει το άρμα της φιλοδοξίας της, που θα την οδηγήσει στο τραγικό φινάλε του φιλμ. Μια κατάληξη τραγική, που πάντως δεν μπορεί να την αντέξει η ανάλαφρη, διασκεδαστική διάθεση που κυριαρχεί στη διάρκεια της ταινίας, αφήνοντας μετέωρο το όλο "νόημα", το οποίο υποτίθεται ότι διατυπώνει η ηρωίδα με τα τελευταία της λόγια...

(ΑΤΤΙΚΑ 2, ΟΠΕΡΑ 2)

Πρόκειται για το περσινό φιλμ, που ξαναβγαίνει σήμερα στα σινεμά, για μια "δεύτερη ευκαιρία". Σε σκηνοθεσία Μπαζ Λούρμαν και πρωταγωνιστές τους Λεονάρντο Ντι Κάπριο και Κλερ Ντενίς,η σαιξπηρική βεντέτα ανάμεσα στους Μοντέγους και τους Καπουλέτους τοποθετείται στο σημερινό Μαϊάμι με τις δύο πλευρές να εκπροσωπούν δύο αντιμαχόμενες οικογένειες της Μαφίας. Θα ήταν ενδιαφέρουσα μια τέτοια προσαρμογή και θα αποκτούσε ξεχωριστή δύναμη, αν τελικά δεν αποτελούσε ευκολία η χρήση του ατόφιου σαιξπηρικού κειμένου και αν η εκφορά του από τα στόματα των συγκαιρινών ηρώων δεν ξένιζε με έναν τρόπο, που δεν είναι κατ' ανάγκη δημιουργικός.

(ΡΑΔΙΟ ΣΙΤΥ, ΒΙΛΑΤΖ, ΜΑΡΟΥΣΙ 1, ΑΘΗΝΑ)

Ερωτική ιστορία σε σκηνοθεσία Τζέρι Τζακς,με πρωταγωνιστή τον Λεονάρντο Ντι Κάπριο,την Μέριλ Στριπ,τον Ρόμπερτ Ντε Νίρο και την Ντάιαν Κίτον.

(ΠΛΑΖΑ, ΙΝΤΕΑΛ ΜΑΡ., ΤΡΙΑΝΟΝ, ΦΑΛΗΡΟ 1, ΣΙΝΕΑΚ)

Δύσκολα μένει στη μνήμη το προσχηματικό σενάριο, στο οποίο στηρίζεται ένα δίωρο πυροβολισμών, καταδιώξεων, φόνων και "αγωνίας που κόβει την ανάσα", στοιχεία που αποτελούν και το όποιο περιεχόμενο της ταινίας, που σκηνοθέτησε ο Αντουάν Φούκουα.

(ΑΓΚΟΡΑ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ, ΑΤΛΑΝΤΙΣ, ΑΤΤΑΛΟΣ, ΒΙΛΑΤΖ, ΓΛΥΦΑΔΑ, ΚΗΦΙΣΙΑ 3, ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ 2, ΜΕΤΑΛΙΟΝ, ΤΙΤΑΝΙΑ, ΜΕΛΙΝΑ, ΧΑΪΛΑΪΦ)

Αγης ΜΑΡΑΓΚΟΥΔΑΚΗΣ