Ούτε καν την τιμαριθμοποίηση της φορολογικής κλίμακας για τα εισοδήματα που θα φορολογηθούν το 1999 δεν είναι διατεθειμένοι να διαπραγματευτούν στο υπουργείο Οικονομικών για το επόμενο έτος, πολύ δε περισσότερο να εξαγγείλουν μέτρα "ελάφρυνσης των ευπαθών κοινωνικών ομάδων".

Αυτό το μήνυμα, ότι δηλαδή και το 1999 θα είναι ένα ακόμα έτος ...ασκητικό και γεμάτο δοκιμασίες, στέλνουν οι παράγοντες των οικονομικών επιτελείων, απαντώντας έτσι στη φημολογία των τελευταίων ημερών ότι δήθεν η κυβέρνηση Σημίτη εξετάζει τη λήψη οικονομικών μέτρων για την ανακούφιση αδύνατων κοινωνικών ομάδων. Δεν υπάρχουν περιθώρια για παροχές, λένε οι οικονομικοί παράγοντες, το "απαγορεύει" το Πρόγραμμα Σύγκλισης...

Φυσικά η φημολογία για εφαρμογή "φιλολαϊκών μέτρων" το 1999, περισσότερο εξυπηρετεί σκοπιμότητες της συγκυρίας. Ετσι που είναι στριμωγμένη η κυβέρνηση Σημίτη από τις ογκούμενες λαϊκές κινητοποιήσεις, αναζητά βαλβίδες διεξόδου για την εκτόνωση των αντιδράσεων. Ετσι μπορούν να εξηγηθούν οι... πληροφορίες για επεξεργασία δέσμης φιλολαϊκών μέτρων που θα εφαρμοστούν το 1999.

Αντίθετα, στις συσκέψεις που έχουν γίνει μέχρι τώρα στα οικονομικά υπουργεία για την πορεία του κρατικού προϋπολογισμού του 1998, αλλά και την κατάρτιση αυτού του 1999, υπάρχει σοβαρός σκεπτικισμός για το ευκταίο των στόχων. Στόχοι βέβαια οι οποίοι δεν απορρέουν από κάποια εσωτερική ανάγκη της ελληνικής οικονομίας, αλλά από την "αναγκαιότητα" που επιβάλλουν οι Βρυξέλλες. Και σύμφωνα με αυτή την "αναγκαιότητα", το δημοσιονομικό έλλειμμα στο τέλος του 1998 θα πρέπει να είναι 2,4% και στο τέλος του 1999 2,1%. Πώς αλλιώς θα ανοίξουμε το δρόμο για να πορευτούμε στην ΟΝΕ και στο κοινό νόμισμα; Η επιστροφή στη μεσαιωνική βαρβαρότητα της νομισματικής και δημοσιονομικής ισοπέδωσης απαιτεί κόπο και θυσίες.

Η έκφραση αυτή ανήκει σε παράγοντα του υπουργείου Οικονομικών και τη χρησιμοποίησε όταν του ζητήθηκε να σχολιάσει την πορεία εσόδων του Κρατικού Προϋπολογισμού του 1998 για την περίοδο Ιούνης - Δεκέμβρης. Μόνο με θαύμα θα πιαστεί λοιπόν ο ετήσιος στόχος του Τακτικού Προϋπολογισμού (χωρίς τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων), που προβλέπει ρυθμό αύξησης 11,2%. Οταν του ζητήθηκε να σχολιάσει το απαισιόδοξο της πρόβλεψης, απάντησε ως εξής: Μη σας παραπλανά ο μεγάλος ρυθμός αύξησης των εσόδων το τρίμηνο Γενάρης - Μάρτης (τα έσοδα το τρίμηνο αυξήθηκαν με ρυθμό 18%), γιατί η εξέλιξη αυτή δεν είναι αντιπροσωπευτική. Η μεγάλη αυτή αύξηση των εσόδων οφείλεται πρώτον στην αυξημένη παρακράτηση φόρου εισοδήματος που αποφασίστηκε για φέτος και δεύτερον στο γεγονός ότι τα έσοδα την περίοδο Γενάρης - Μάρτης 1997 είχαν κυριολεκτικά "βουλιάξει". Αρα από τη σύγκριση των δύο περιόδων (Γενάρης - Μάρτης 98/97) προκύπτει η εντυπωσιακή αύξηση του 18%. Ηδη όμως, συνεχίζει ο ίδιος παράγοντας, τα αποτελέσματα του Απρίλη ήταν απογοητευτικά και τα δύσκολα βρίσκονται μπροστά μας. Οπως εξήγησε "κατά το τελευταίο οκτάμηνο του 1997 είχαν επιτευχθεί σημαντικοί ρυθμοί αύξησης των εσόδων και για να είμαστε μέσα στους στόχους του 1998 (ετήσιος ρυθμός αύξησης 11,2%) θα πρέπει να επιτύχουμε για το επόμενο διάστημα μεγάλους ρυθμούς αύξησης, καθώς η βάση σύγκρισης είναι ήδη υψηλή". Κατά τον ίδιο δεν υπάρχουν και σημαντικές δυνατότητες παρεμβάσεων "καθώς στην προσπάθειά της η κυβέρνηση επί τόσα χρόνια να αυξήσει τα έσοδα έχει σχεδόν εξαντλήσει όλα της τα όπλα". Φυσικά ούτε σκέψη για μείωση των Ειδικών Φόρων Κατανάλωσης σε πετρελαιοειδή, καπνό, οινοπνευματώδη και αυτοκίνητα, ένα σενάριο που παίζει πολύ το τελευταίο διάστημα, με το σκεπτικό ότι η μείωση των φόρων αυτών θα βοηθήσει στη μείωση του πληθωρισμού. Μια τέτοια απόφαση θα είχε σίγουρα αρνητικά αποτελέσματα στην πορεία των εσόδων, ενώ δεν είναι βέβαιο ότι η μείωση αυτή θα μεταφερθεί και στις τιμές καταναλωτή, σχολιάζει ο ίδιος παράγοντας.

Οι φοροεισπρακτικοί μηχανισμοί λοιπόν, μετά από τις συνεχείς επιδρομές χρόνων στα λαϊκά εισοδήματα, φαίνεται να έχουν περιπέσει σε αφλογιστία. Αυτό όμως ίσως είναι παρακινδυνευμένο συμπέρασμα, αν λάβουμε υπόψη ότι το κύριο χαρακτηριστικό όλης της περιόδου από το 1990 μέχρι και σήμερα, ήταν η εφευρετικότητα των κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ να ανακαλύπτουν νέους τρόπους ξεζουμίσματος των εργαζομένων.

Στα οικονομικά υπουργεία κάνουν από τώρα λόγο για ένα "δύσκολο 1999", αφού οι μακροοικονομικές επιδόσεις (ελλείμματα, χρέος, πληθωρισμός) του επόμενου έτους θα χρησιμοποιηθούν σαν βάση για την ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ... Με το σκεπτικό αυτό υποστηρίζουν ότι τα περιθώρια για χορήγηση παροχών είναι μηδαμινά... Με τον όρο βέβαια παροχές, ονομάζουν τις λαϊκές διεκδικήσεις για αποκατάσταση της αγοραστικής δύναμης των εργαζομένων, που έχει λεηλατηθεί όλα τα χρόνια εφαρμογής των "σταθεροποιητικών" προγραμμάτων.

Δεν είναι διατεθειμένοι ούτε καν να συζητήσουν το θέμα της τιμαριθμικής αναπροσαρμογής της φορολογικής κλίμακας στο ύψος μεταβολής του πληθωρισμού του 1998. Το θέμα τέθηκε προς συζήτηση στις συσκέψεις του οικονομικού επιτελείου και αποφασίστηκε να υιοθετηθεί η "σκληρή" γραμμή της μη τιμαριθμοποίησης. Φυσικά ούτε λόγος για ουσιαστική αύξηση του αφορολόγητου ορίου (αφορολόγητο 2 εκατ. δραχμές ζητούσε πέρσι η ΓΣΕΕ). Ολα απορρίπτονται στο όνομα της ...σύγκλισης και της επίτευξης του στόχου για μείωση του ελλείμματος στο 2,1%.

Το βασικό επιχείρημα της απόρριψης της τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας στο ύψος του πληθωρισμού (4,5% εκτιμούν ότι θα αυξηθεί ο τιμάριθμος το 1998) είναι ότι μία τέτοια απόφαση έχει κόστος! Κόστος το οποίο εκτιμούν στα 100 δισ. δραχμές. Φυσικά έχουμε μια πλήρη αναστροφή της πραγματικότητας. Εχουμε υπουργούς - καλόγερους που τις άγιες ημέρες της νηστείας του Πάσχα βαφτίζουν το κρέας ψάρι γιατί έτσι τους εξυπηρετεί.

Για να μιλάει κάποιος για "κόστος", σημαίνει ότι ικανοποιεί μια απαίτηση τρίτου σε βάρος του προϋπολογισμού του. Στην περίπτωση όμως της τιμαριθμοποίησης της φορολογικής κλίμακας, δεν μπορούμε να μιλάμε για "κόστος" από τη στιγμή που η αναπροσαρμογή των κλιμακίων είναι ένας μηχανισμός προστασίας των λαϊκών εισοδημάτων από τη φορολογική αφαίμαξη. Πολύ απλά, αν ο πληθωρισμός το 1998 αυξηθεί κατά 4,5%, το εισόδημα των 100 μονάδων που αποκτήθηκε το 1998 θα πρέπει να αναπροσαρμοστεί το 1999 στις 104,5 μονάδες ώστε να έχει την ίδια φορολογική επιβάρυνση. Και αυτό γιατί οι 100 μονάδες του 1998 έχουν την ίδια αγοραστική δύναμη με τις 104,5 μονάδες του 1999. Αν δεν τιμαριθμοποιηθεί η φορολογική κλίμακα, το υπουργείο Οικονομικών "κλέβει" το μέρος εκείνο του εισοδήματος που αυξήθηκε λόγω πληθωρισμού. Με την τακτική αυτή, μεταξύ του 1993 και 1997 αυξήθηκε υπέρμετρα η φορολογική επιβάρυνση, καθώς τα φορολογικά κλιμάκια παρέμεναν "παγωμένα", ενώ το ονομαστικό εισόδημα που αυξήθηκε την περίοδο αυτή λόγω πληθωρισμού (ο δείκτης τιμών καταναλωτή "έτρεχε" την περίοδο αυτή με ρυθμό 55%) φορολογούνταν με υψηλότερο συντελεστή φορολογίας.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ