Ο σοσιαλδημοκράτης Πολωνός Πρόεδρος Αλεξάντερ Κβασνιέφσκι θα περίμενε ασφαλώς ότι ο "σύντροφος" Γερμανός καγκελάριος Γκέρχαρντ Σρέντερ, θα έφερνε κατά την επίσκεψή του, στις 5 Νοέμβρη, στη Βαρσοβία, στην ταξιδιωτική βαλίτσα τα χρυσά κουτάλια της ΕΕ.

Τουλάχιστον θα περίμενε την πανηγυρική δήλωση του Γερμανού "συντρόφου" ότι η είσοδος της Πολωνίας στον παράδεισο της ΕΕ θα γίνει το αργότερο το 2000. Αφού αυτή την ημερομηνία είχε επανειλημμένα επίσημα αναφέρει ο τέως καθολικός καγκελάριος Χέλμουτ Κολ. Τι το φυσικότερο, λοιπόν, να συντομευόταν η ημερομηνία αυτή, ανάμεσα σε "συντρόφους", κατά μερικούς τουλάχιστον μήνες;

Αλλά οι επίσημες συνομιλίες μεταξύ Σρέντερ και Κβασνιέφσκι, όπως και μεταξύ Σρέντερ και του καθολικού Πολωνού πρωθυπουργού της "Αλληλεγγύης" ("Σολιντάρνος" Μπούζεκ υπήρξαν για την πολωνική πλευρά κάθε άλλο παρά ενθαρρυντικές. Αυτή μάλιστα την πολωνική απογοήτευση την εξέφρασε δημόσια ο Πολωνός πρωθυπουργός, αντιπαραθέτοντας τη διαβεβαίωση Κολ προς την αόριστη προθεσμία Σρέντερ. Γιατί ο τελευταίος δεν ήθελε να δεσμευτεί ούτε για το 2000 ή το 2003.

Μάλιστα, τόσο από το περιβάλλον Σρέντερ, όσο και από πηγές των Βρυξελλών, έγινε αυτές τις μέρες λόγος ακόμα και για το 2005 ή και 2008, γιατί αυτό που ανακάλυψαν πρόσφατα οι ηγετικοί κύκλοι της ΕΕ, αυτό που έχει πρωτεύουσα σημασία δεν είναι η διεύρυνση, αλλά η "εμβάθυνση" της ΕΕ. Αυτή όμως η ανακάλυψη είναι εκ του πονηρού, γιατί αποσκοπεί να ρίξει όλα ή το μεγαλύτερο μέρος των βαρών της προετοιμασίας για την είσοδο στις πλάτες των ίδιων των υπό είσοδο λαών, και στην περίπτωση της Πολωνίας συγκεκριμένα: των εργαζομένων στα μεγάλα κρατικά - ακόμα - εργοστάσια χαλυβουργίας, στα ανθρακωρυχεία, στα ναυπηγεία, στη γεωργία κλπ. Τα χαλυβουργεία, π.χ., απέλυσαν ήδη περί τους 60.000 εργάτες, αλλά και οι 85.000 που απέμειναν θεωρούνται από την ΕΕ αδικαιολόγητα υψηλός αριθμός, γιατί - έτσι λένε - τα πολωνικά χαλυβουργεία δε γίνονται ανταγωνίσιμα στον κύκλο της ΕΕ. Απολύσεων, λοιπόν, συνέχεια. Το ίδιο συμβαίνει με τα πολωνικά ανθρακωρυχεία, που ο τωρινός αριθμός των απασχολούμενων, των 230.000 εργαζομένων, πρέπει κατά τις επιθυμίες της ΕΕ - και σ' αυτά όλα δε διαφωνεί καθόλου ο "σύντροφος" Γερμανός καγκελάριος - να μειωθεί κατά 100.000 περίπου. Καθόλου διαφορετική η κατάσταση στα πολωνικά ναυπηγεία.

Στοιχεία για την κατάσταση και για τις επιδιώξεις της ΕΕ απέναντι στα υπό εισδοχή κράτη δημοσιεύει και το Ινστιτούτο Οικονομικής Ερευνας της Χάλλης (IWH), που συνιστά "υπομονή". Γράφει ότι "τα βάρη προσαρμογής των υποψήφιων εισδοχής είναι τόσο μεγάλα, ώστε ούτε ως το 2002 δε θα έχουν καταφέρει να αντέξουν στην ανταγωνιστική πίεση μέσα στην κοινή αγορά". Στη μελέτη αυτή γίνεται λόγος για τις επιχειρήσεις των υποψήφιων κρατών, που θα έχουν "προβλήματα και έξοδα" ώστε να μπορέσουν να τα βγάλουν πέρα με τους "δυτικούς ανταγωνιστές" και συνεχίζει: "Η Πολωνία έχει αναλάβει την υποχρέωση να αναδιαρθρώσει τελείως τις περιφερειακές διοικητικές δομές και να προσαρμόσει τη σημαντική βιομηχανία χάλυβα και κάρβουνου σ' αυτή της ΕΕ - πράγμα που ισοδυναμεί με νέκρωση ανθρακωρυχείων και μεταλλείων και με ανεργία".

Από την προσαρμογή στα προδιαγραμμένα μέτρα της ΕΕ θα πληγεί ιδιαίτερα και η πολωνική γεωργία. Στην Πολωνία υπάρχουν 600.000 αγροτικά νοικοκυριά, που το καθένα τους κατά μέσο όρο δεν έχει μεγαλύτερο από έξι εκτάρια. Η ΕΕ επιδιώκει να καταστρέψει ένα μέρος των νοικοκυριών αυτών, για να "ανεβάσει την απόδοση και την ποιότητα των προϊόντων", πράγμα που θα συμβεί και με την κτηνοτροφία και την επεξεργασία των ζωικών προϊόντων.

Πρόκειται δηλαδή, από τη μια, για ξερίζωμα και απονέκρωση ολόκληρων περιφερειών και, από την άλλη, για την ανάγκη διάθεσης τεράστιων χρηματικών ποσών, για να προσαρμοστεί, π.χ., το πολωνικό επίπεδο σ' αυτό των προηγμένων χωρών της ΕΕ. Και είναι αυτονόητο ότι οι Βρυξέλλες δεν πρόκειται να είναι τόσο απλόχερες, ώστε να μη φορτώσουν ένα μεγάλο μέρος των εξόδων στις πλάτες των νεοφερμένων. Ετσι στην Πολωνία, αλλά και αλλού, αρχίζει να ακούγεται τελευταία το παράπονο ότι οι Βρυξέλλες τους μεταχειρίζονται σαν μέλη δεύτερης κατηγορίας.

Στην Πολωνία οι σοσιαλδημοκράτες δε θέλουν επίσης να ακούνε για το γενικότερο σοσιαλιστικό - σοσιαλδημοκρατικό σύνθημα των κομμάτων αυτών της ΕΕ, ότι δηλαδή είναι πολύ αφελές να επιδιώκεται ταυτόχρονα διεύρυνση και εμβάθυνση της ΕΕ. Ούτε με την αντίληψη των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών έχουν την ίδια γνώμη οι Πολωνοί σοσιαλδημοκράτες, ότι τάχα η διεύρυνση της ΕΕ θα "μπλοκάρει τον εκδημοκρατισμό της".

Υπήρξαν και μερικά άλλα ζητήματα που θίχτηκαν κατά τις συνομιλίες του Σρέντερ στη Βαρσοβία. Ενα απ' αυτά είναι το αίτημα της "Ενωσης των εκδιωχθέντων" (Γερμανών από την Πολωνία) να μη γίνει δεκτή η Πολωνία στην ΕΕ, πριν καταβληθούν στους "εκδιωχθέντες" αποζημιώσεις από το πολωνικό κράτος. Σύμφωνα με τις ειδήσεις, ο Γερμανός καγκελάριος "αποστασιοποιήθηκε" από την αξίωση αυτή, δηλώνοντας ότι η κυβέρνησή του "δε θα θέσει ή δε θα δεχτεί προϋποθέσεις για την είσοδο στην ΕΕ". Στο ζήτημα όμως της ικανοποίησης του αιτήματος αποζημίωσης των Πολωνών που στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής εξαναγκάστηκαν σε εργασία στη Γερμανία, η απάντηση του Γερμανού καγκελάριου δεν ήταν ικανοποιητική για τους παθόντες. Ο Σρέντερ τους παρέπεμψε στο υπάρχον "Γερμανο - πολωνικό ίδρυμα", που όμως καταβάλλει σε κάθε θύμα μόνο 700 μάρκα, ενώ το αίτημά τους είναι η καταβολή ενός ποσού 10.000 μάρκων κατ' άτομο.

Κάτι που θα μπορούσε μελλοντικά να δημιουργήσει ένα κάπως μεγαλύτερο πρόβλημα στις γερμανο - πολωνικές σχέσεις είναι ο φόβος των Γερμανών, ότι με μια Πολωνία στην ΕΕ η χώρα τους θα κατακλυστεί από φτηνή πολωνική εργατική δύναμη. Αλλά οι Γερμανοί φύλακες αγρυπνούν. Από τώρα γίνεται λόγος ότι θα ληφθεί ειδική μέριμνα για την αποσόβηση αυτού του "κινδύνου", τουλάχιστον για την πρώτη δεκαετία - δεκαπενταετία.

Ολα μαζί τα ζητήματα όπως εκτέθηκαν, δε δημιουργούν προς το παρόν σοβαρά προβλήματα στις επίσημες γερμανοπολωνικές σχέσεις, δημιουργούν όμως σοβαρά προβλήματα για την ίδια την Πολωνία, που δικαιολογούν την άποψη ότι ο δρόμος προς την ΕΕ, που διάλεξαν οι ηγετικές δυνάμεις της, είναι πολύ ανηφορικός για την πλειοψηφία του πολωνικού λαού, που για να φτάσει ως τα εκεί έχει να περάσει μια μακριά "γέφυρα των στεναγμών".

Αλλά ανεξάρτητα από αυτά, ιδιαίτερα για χιλιάδες Πολωνούς αριστερούς, οι δεξιές κυβερνητικές δυνάμεις όξυναν τις τελευταίες μέρες το "κυνήγι των μαγισσών". Ορισαν τον δεξιό συνταξιούχο δικαστή Μπόγκουσλαβ Νιζιένσκι στο πόστο του λεγόμενου "ανθρώπου εμπιστοσύνης για τα δημόσια συμφέροντα", που το έργο του θα είναι να εξετάσει αν αληθεύουν οι δηλώσεις πάνω από 20.000 βουλευτών, γερουσιαστών, πολιτικών, μονίμων υπαλλήλων, δικαστών και δικηγόρων, ότι από το 1944 έως το 1989 δε συνεργάστηκαν με τις πολωνικές κρατικές μυστικές υπηρεσίες. Ο Νιζιένσκι διορίστηκε για περίοδο έξι ετών, θα είναι ανεξέλεγκτος από τη Βουλή και την κυβέρνηση και θα μπορεί να δέχεται για εξέταση οποιαδήποτε καταγγελία εναντίον Πολωνών πολιτών.

Το σύνθημα των κυβερνητικών είναι: "Επιτέλους να ξεκαθαρίσουμε με την κομμούνα".

"Μάγισσες" όμως φαίνεται να δραστηριοποιούνται και στη διεύθυνση της δημόσιας πολωνικής τηλεόρασης - της "Telewizza Polska" - γιατί οι αντιδραστικές δυνάμεις την κατηγορούν ότι τα πέντε μέλη της είναι ευνοούμενοι των "μετακομμουνιστών". Φυσικά, πρόκειται για προσχήματα με στόχο ή την αντικατάσταση της διεύθυνσης ή την άσκηση πίεσης, ώστε η τηλεόραση και η ραδιοφωνία να ανοίξουν πλατύτερα τις πόρτες σε αντιδραστικότερες αντιλήψεις - σύμφωνα με τους "θεοκράτες" της Βαλεσικής "Αλληλεγγύης".

Θ. ΒΟΡΕΙΟΣ