Πάγιο αίτημα του συνδικαλιστικού κινήματος των επαγγελματιών, των βιοτεχνών, των εμπόρων και των αυτοκινητιστών ήταν εδώ και χρόνια η ενοποίηση των ασφαλιστικών τους Ταμείων (ΤΕΒΕ, ΤΑΕ, ΤΣΑ). Ο λόγος ήταν ότι με αυτόν τον τρόπο θα εξοικονομούνταν πόροι πολύτιμοι για την αποδοτική τους λειτουργία. Ταυτόχρονα όμως το συνδικαλιστικό κίνημα πρόβαλε μια σειρά αιτήματα. Την εξυγίανση των προβληματικών Ταμείων από τον κρατικό προϋπολογισμό και την εξασφάλιση της αποδοτικής τους λειτουργίας στη συνέχεια. Τη γενναία αύξηση των συντάξεων στο ύψος τουλάχιστον των 20 ημερομισθίων του ανειδίκευτου εργάτη. Την αναβάθμιση της προβληματικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης μέσα από ένα ενιαίο δημόσιο σύστημα υγείας. Αιρετή, και με απλή αναλογική εκλεγμένη, διοίκηση κλπ. "Λυδία λίθος" για να εξασφαλιστούν τα περισσότερα από τα παραπάνω ήταν το αίτημα για κρατική επιχορήγηση του 1/3 των εξόδων των Ταμείων, που εξασφάλιζε σε μεγάλο βαθμό τον κοινωνικό χαρακτήρα του ασφαλιστικού συστήματος και συνέβαλε στη δικαιότερη κατανομή του εισοδήματος μέσα από τις κρατικές δαπάνες.

Στο σχέδιο νόμου της κυβέρνησης, δεν υιοθετείται κανένα απολύτως από τα αιτήματά μας. Κάνει απλώς μια συρραφή Ταμείων που έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Τα ελλείμματα καλύπτονται από τον ΛΑΦΚΑ (Λογαριασμός Αλληλεγγύης Φορέων Κοινωνικής Ασφάλισης), δηλαδή από χρήματα των Ταμείων και των συνταξιούχων. Φορτώνει τα ελλείμματα που πιθανόν να δημιουργηθούν στο μέλλον από τη λειτουργία του νέου Ταμείου στην "πλάτη" των ασφαλισμένων. Αφήνει ανοιχτό το θέμα της κρατικής επιχορήγησης, ενώ η μείωση της επιχορήγησης του ΤΕΒΕ κατά 16% στον φετινό κρατικό προϋπολογισμό είναι ένα ασφαλές δείγμα του τι πρόκειται να γίνει στο μέλλον. Εφαρμόζει την πρακτική του "Προκρούστη" στις συντάξεις, ορίζοντας κατώτερη σύνταξη του νέου Ταμείου αυτήν του ΤΕΒΕ, που ναι μεν είναι ανώτερη από του ΤΣΑ, αλλά κατώτερη του ΤΑΕ και που είναι ουσιαστικά σύνταξη πείνας. Μάλιστα η αύξηση που θα προκύψει για τις κατώτερες συντάξεις του ΤΣΑ θα είναι σταδιακή και θα καταβληθεί πάλι από τον ΛΑΦΚΑ. Αφήνει τον καθορισμό του ύψους των συντάξεων στην κάθε φορά εισοδηματική πολιτική. Δε γίνεται ούτε νύξη για το σύστημα υγειονομικής περίθαλψης, γεγονός που οδηγεί στη διαιώνιση του υπάρχοντος προβληματικού συστήματος. Πουθενά στο σχέδιο νόμου δεν αναφέρεται η απλή αναλογική, ούτε θεσμοθετείται σώμα ελέγχου από συνταξιούχους και ασφαλισμένους, γεγονός που οδηγεί στην παγίωση του πλειοψηφικού και των διορισμένων εκλεκτόρων που υπάρχουν σήμερα στο ΤΕΒΕ. Δεν καθορίζει (όχι τυχαία) την πλήρη εικόνα και λειτουργία του νέου Ταμείου. Με υπουργικές αποφάσεις, θα καθορίζονται οι ασφαλιστικές κατηγορίες, το ύψος των εισφορών κατά κατηγορία, ο κανονισμός παροχών ασθένειας, η λειτουργία του διοικητικού συμβουλίου του νέου Ταμείου και με προεδρικά διατάγματα θα καθορίζονται οι αρμοδιότητες του ΔΣ κλπ. Δηλαδή αφήνεται για το μέλλον η παραπέρα επιδείνωση των όρων ασφάλισης των ΕΒΕ, για να μετριαστεί η αντίδραση του συνδικαλιστικού κινήματος.

Αξίζει τον κόπο να ρίξουμε μια ματιά στη σημερινή κατάσταση των Ταμείων. Να σημειώσουμε αρχικά ότι το σχέδιο νόμου αφορά πάνω από 1 εκατομμύριο συνταξιούχους και ασφαλισμένους στα Ταμεία των αυτοαπασχολούμενων, που μαζί με τις οικογένειές τους αποτελούν ένα σημαντικό κομμάτι του ελληνικού πληθυσμού. Η σχέση συνταξιούχων - ασφαλισμένων στο ΤΕΒΕ είναι 1 προς 3,7, στο ΤΑΕ 1 προς 6,8 και στο ΤΣΑ 1 συνταξιούχος προς 2 ασφαλισμένους.

Τα αποθεματικά του ΤΕΒΕ είναι 90 δισ. δρχ., του ΤΑΕ 29, 5 δισ. δρχ., ενώ το ΤΣΑ είναι ελλειμματικό (- 22 δισ. δρχ.). Τα αποθεματικά που διαθέτουν ΤΕΒΕ και ΤΑΕ οφείλονται σε τρεις κύρια λόγους. Στην αύξηση του αριθμού των ΕΒΕ τα τελευταία χρόνια, που είναι αποτέλεσμα της ανεργίας των εργαζομένων και της καταστροφής των αγροτών (αυτό επιβεβαιώνεται από τη σχέση συνταξιούχων - ασφαλισμένων που είναι καλύτερη από το μέσο όρο). Στην αύξηση των εισφορών σε συνδυασμό με τις συντάξεις πείνας που δίνονται (την τελευταία τετραετία οι συντάξεις του ΤΕΒΕ αυξήθηκαν κατά 53% και οι εισφορές κατά 70%). Στις τοκογλυφικές προσαυξήσεις για καθυστέρηση εισφορών.

Η κρατική επιχορήγηση καλύπτει ένα πολύ μικρό ποσοστό των εξόδων των Ταμείων (περίπου 5-10%), όταν και αυτή τελικά φτάνει στα Ταμεία. Ακόμα η κυβέρνηση χρωστάει το ΕΚΑΣ που δόθηκε στους συνταξιούχους τα τελευταία χρόνια.

Οταν οι αυτοαπασχολούμενοι αρχίσουν να βγαίνουν μαζικά στη σύνταξη, η εικόνα των ΤΕΒΕ και ΤΑΕ θα αρχίσει να μοιάζει όλο και περισσότερο με αυτήν του ΤΣΑ, που είναι και θα παραμείνει ελλειμματικό, παρά τα ψίχουλα που δίνει στους συνταξιούχους του.

Οι κατώτερες συντάξεις είναι στο ΤΕΒΕ 91.700 δρχ., στο ΤΑΕ 106.800 δρχ. και στο ΤΣΑ 69.000 δρχ. Απέχουν πολύ από τα 20 ημερομίσθια του ανειδίκευτου εργάτη και πολύ περισσότερο από το να είναι ανθρώπινες. Και πρέπει να πούμε ότι με στοιχεία των συνταξιουχικών οργανώσεων, το 70% των συνταξιούχων παίρνει την κατώτερη σύνταξη.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, είναι φανερό ότι το μέλλον των Ταμείων την επόμενη μέρα της ψήφισης του νομοσχεδίου από τη Βουλή δεν προβλέπεται καθόλου ρόδινη. Η κυβέρνηση θέτει ωμά στους ΕΒΕ το εξής δίλημμα: "Θέλετε καλές συντάξεις ή υποφερτές εισφορές;". Με άλλα λόγια όσοι αντέξουν να πληρώσουν υπέρογκες εισφορές, θα καταφέρουν να εισπράξουν κάποια σύνταξη, οι υπόλοιποι δεν έχουν κανένα μέλλον. Και είναι φυσικό για μια κυβέρνηση που "ορκίζεται πίστη", με κάθε ευκαιρία, στο μονόδρομο της ΟΝΕ του μεγάλου κεφαλαίου και των μονοπωλίων, να μην έχει τον παραμικρό ενδοιασμό να στραγγίξει από τον κρατικό προϋπολογισμό και την τελευταία δεκάρα, ακόμα και αν αυτή προέρχεται από την τσέπη των χαμηλοσυνταξιούχων, για να πετύχει τους στόχους της. Είναι όμως εξίσου φυσικό να αναρωτηθούν και οι εκατοντάδες χιλιάδες αυτοαπασχολούμενοι τι έγιναν τα χρήματα που έδωσαν με τη ληστρική φορολογία που υπέστησαν και να διεκδικήσουν την επιστροφή τους και μέσω της κοινωνικής ασφάλισης.

Κανένας δεν περιμένει κάτι τέτοιο από τις συμβιβασμένες ηγεσίες των ανώτερων συνδικαλιστικών οργανώσεων, δηλαδή της ΓΣΕΒΕΕ (των ΕΒΕ), της ΕΣΕΕ (των εμπόρων) και της ΓΕΣΑΕ (των αυτοκινητιστών). Αυτές συμμετείχαν στον "κοινωνικό διάλογο" που συζητήθηκε και το ασφαλιστικό, έδωσαν το άλλοθι του διαλόγου στην κυβέρνηση και έσπειραν αυταπάτες. Συμμετείχαν και στις κατοπινές συζητήσεις για το προσχέδιο του σημερινού νομοσχεδίου. Και όταν ο υπουργός δήλωσε ότι οι εκπρόσωποι των αυτοαπασχολούμενων συμφωνούν, μια μόνο μερίδα από τους συνδικαλιστές κατάφερε να ψελλίσει ότι δεν είναι ακριβώς έτσι τα πράγματα.

Το νομοσχέδιο είναι απαράδεκτο και πρέπει να αποσυρθεί. Τα νέα ασφαλιστικά μέτρα θα προσθέσουν νέα βάρη στις "πλάτες" των ΕΒΕ και των αυτοκινητιστών και θα παρατείνουν την άθλια οικονομική θέση των συνταξιούχων. Η ενοποίηση των Ταμείων δεν μπορεί από μόνη της να λύσει τα προβλήματα του ασφαλιστικού συστήματος. Αντίθετα, όπως γίνεται, εξυπηρετεί με τον καλύτερο τρόπο τις επιδιώξεις του μεγάλου κεφαλαίου και των μονοπωλίων για το στραγγαλισμό κάθε κοινωνικού πόρου προς όφελος της πορείας προς την ΟΝΕ.

Η επόμενη μέρα, λοιπόν, πρέπει να είναι ημέρα αγώνων του συνδικαλιστικού κινήματος των ΕΒΕ, των αυτοκινητιστών και των συνταξιούχων για να επιστραφεί στην κυβέρνηση το απαράδεκτο νομοσχέδιο. Μέρα συντονισμού τους με την εργατική τάξη, που είναι ο επόμενος στόχος της αντιασφαλιστικής πολιτικής της κυβέρνησης.

Βασίλης ΜΑΜΑΗΣ

Μέλος του Τμήματος ΕΒΕ της ΚΕ του ΚΚΕ