Κομμάτι - κομμάτι κυβέρνηση και διοίκηση της Εθνικής πουλάνε τη μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα σε ξένους τραπεζικούς και χρηματιστικούς ομίλους, κυρίως αμερικανικούς. Πρόκειται για μία διαδικασία "υπόγειας" ιδιωτικοποίησης της Εθνικής - σε αντίθεση με την Ιονική που υποτίθεται πως γίνεται με τυμπανοκρουσίες και την Εμπορική η οποία θα ακολουθήσει - η οποία συντελείται με μοχλό το ομολογιακό δάνειο που είχε υπογράψει η διοίκηση Βρανόπουλου το 1991 με το υπουργείο Οικονομικών. Η σύμβαση του δάνειου ανανεώθηκε το 1996, με κυριότερο όρο τη δυνατότητα μετατροπής των περίπου 8 εκατομμυρίων ομολογιών σε αντίστοιχο αριθμό μετοχών, την περίοδο 1997-2001. Συγκεκριμένα προβλέπεται ότι κάθε χρόνο και καθ' όλη τη διάρκεια της συμβατικής περιόδου θα μετατρέπεται το 20% του ομολογιακού δάνειου σε μετοχές. Ηδη το υπουργείο Οικονομικών αναμένει την επόμενη Γενική Συνέλευση της Εθνικής τον ερχόμενο Ιούνη, ώστε να διαθέσει στην αγορά άλλες 1,6 εκατ. μετοχές της Εθνικής, οι οποίες αντιστοιχούν στο δεύτερο τμήμα του μετατρέψιμου ομολογιακού δάνειου. Τον προηγούμενο Μάη πουλήθηκε το πρώτο 20%, που αντιστοιχεί σε 1,6 εκατ. μετοχές, ενώ το υπουργείο Οικονομικών ξεφορτώθηκε και άλλα 900.000 "κομμάτια" της Τράπεζας, τα οποία διατηρούσε στο χαρτοφυλάκιό του. Συνολικά πουλήθηκαν 2,5 εκατ. μετοχές, οι οποίες - σύμφωνα με ανακοίνωση της Εθνικής - κατέληξαν κατά 90% σε μεγάλα ξένα "θεσμικά ταμεία" και κατά 10% σε "θεσμικούς επενδυτές" που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα.

Κοινός στόχος της κυβέρνησης και της διοίκησης της Εθνικής είναι οι ξένοι "θεσμικοί" να αποκτήσουν ένα σημαντικό μερίδιο των μετοχών της Τράπεζας. Το ερώτημα είναι τι ποσοστό είναι διατεθειμένοι να παραχωρήσουν στις ξένες ευρωπαϊκές και αμερικανικές τράπεζες και χρηματιστηριακές εταιρίες; Πρόσφατα ο διοικητής της Εθνικής δήλωσε ότι το 25% των μετοχών της Τράπεζας έχει περάσει στα χέρια ξένων. Πρόκειται για ένα ποσοστό το οποίο κυριολεκτικά "δένει" την Εθνική με το διεθνές τραπεζικό κεφάλαιο, το οποίο είναι πλέον σε θέση να καθορίζει τις επενδυτικές - στρατηγικές της επιλογές. Από την άποψη αυτή δεν είναι τυχαίο το "άνοιγμα" της Τράπεζας στη βαλκανική αγορά με εξαγορές τραπεζών στις όμορες χώρες, πολιτική η οποία έχει προφανή στόχο να ανοίξει δρόμους και να ξεκαθαρίσει το τοπίο στις δύσβατες περιοχές της Βαλκανικής, ώστε να ακολουθήσουν στη συνέχεια οι ξένοι "επενδυτές".

Αλλά και αυτή η συμμετοχή των ξένων κεφαλαίων στην Εθνική θα διευρυνθεί, αν η ελληνική κυβέρνηση συνεχίσει να πωλεί τις μετατρέψιμες μετοχές που έχει στα χέρια της. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι μετά από δύο αυξήσεις του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής κατά 80 δισ. δραχμές η πρώτη τον προηγούμενο Μάρτη και κατά 26,2 δισ. δραχμές η δεύτερη τον προηγούμενο Μάη, το συνολικό μετοχικό κεφαλαίο της Τράπεζας ανήλθε σε 157,2 δισ. δραχμές διαιρούμενο σε 27.097.558 κοινές μετοχές. Αυτό σημαίνει ότι οι ξένοι "θεσμικοί" κατέχουν σήμερα 6.774.000 μετοχές της Εθνικής, δηλαδή το 25%, ενώ δεν είναι γνωστό τι αριθμό μετοχών κατέχουν άλλοι ιδιωτικοί φορείς στην Ελλάδα. Στην περίπτωση που οι υπόλοιπες 6,4 εκατ. μετατρέψιμες μετοχές (έχουν ήδη πωληθεί 1,6 εκατομμύρια τεμάχια) πουληθούν από το υπουργείο Οικονομικών σε ιδιώτες στην ίδια αναλογία που διατέθηκαν και τον προηγούμενο Μάη (90/10), τότε τα ξένα "θεσμικά" ταμεία θα βρεθούν να κατέχουν το 2001 περισσότερο από το 35% του μετοχικού κεφαλαίου της Εθνικής. Αυτό δε θα είναι απλά ιδιωτικοποίηση της Τράπεζας, αλλά πλήρης έλεγχός της από το ξένο κεφάλαιο, μια και έλεγχος μιας εταιρίας ή τράπεζας μπορεί να επιτευχθεί και με μικρότερο ποσοστό, όπως το 25% που κατέχουν σήμερα οι ξένοι.

Στο ερώτημα τέλος προς υπηρεσιακούς παράγοντες γιατί δεν προχωρούν τώρα στην πώληση του δεύτερου πακέτου των 1,6 εκατ. μετοχών της Εθνικής, αλλά αναμένουν τη Γενική Συνέλευση της Τράπεζας τον ερχόμενο Ιούνη, οι τελευταίοι υποστηρίζουν ότι αυτό γίνεται επειδή ήδη το υπουργείο Οικονομικών έχει εισπράξει τον τόκο των ομολογιών πριν αυτές μετατραπούν σε μετοχές στις 25 του προηγούμενου Νοέμβρη. Αυτό απλά σημαίνει ότι αν το υπουργείο πωλούσε σήμερα τις μετοχές σε ιδιώτες, οι τελευταίοι δε θα δικαιούνται μέρισμα από τα κέρδη που θα διανείμει η Τράπεζα στους μετόχους για το έτος 1998. Το συγκεκριμένο περιουσιακό στοιχείο από το Γενάρη μέχρι και τις 25 Νοέμβρη λειτουργούσε σαν ομολογία και σαν μετοχή μόνο την περίοδο 26 Νοέμβρη μέχρι το τέλος του 1998. Αντίθετα όσοι αγοράσουν τις μετοχές μετά τη Γενική Συνέλευση της Εθνικής τον ερχόμενο χρόνο αποκτούν και δικαίωμα μερίσματος για τα κέρδη του 1999 που θα διανεμηθούν το 2000.

Αυτός είναι και ο λόγος που το υπουργείο Οικονομικών κρατάει τις μετοχές στο χαρτοφυλάκιο της Δημόσιας Εταιρείας Κινητών Αξιών (ΔΕΚΑ), η οποία διαχειρίζεται τα έσοδα από τις ιδιωτικοποιήσεις. Διαφορετικά θα τις είχαν "σκοτώσει" πριν την ώρα τους...

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ