Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Β. Αναγνωστόπουλος,αναφερόμενος σε μαρτυρίες συμμαθητών του Ζ. Σκάρου για τα παιδικά και εφηβικά χρόνια του και τους νεανικούς αγώνες του, μεταξύ άλλων, τόνισε:

"Τα παιδικά και νεανικά χρόνια του Ζήση Σκάρου κύλησαν μέσα σε μια κρίσιμη εικοσαετία, κρίσιμη για όλη την ανθρωπότητα. Ιδιαίτερα για την Ελλάδα από το 1917 έως το 1936. Στην περίοδο αυτή, έχουμε τα γεγονότα: Οχτωβριανή Επανάσταση (1917), τέλος του Α Παγκοσμίου Πολέμου (1918), Μικρασιατική Καταστροφή (1922), αλλεπάλληλα στρατιωτικά κινήματα, διάδοση των σοσιαλιστικών ιδεών, δικτατορία του Μεταξά (1936) κ.ά.

Τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια είναι μια διαρκής προετοιμασία για όσα θα ακολουθήσουν, για όσα θα κυνηγήσει ως συγγραφέας και κοινωνικός εργάτης. Είναι, φαίνεται, τα ζωντανά όνειρα, που έγιναν φτερά στη σκέψη του και στην καρδιά του. Σύμφωνα με τον εύστοχο χαρακτηρισμό του καθηγητή Μιχάλη Μερακλή, ο Ζήσης Σκάρος "είναι από μείζονες συγγραφείς του λαϊκού κινήματος και του λαϊκού μας προοδευτικού πολιτισμού".

Ο πρόεδρος της Λαϊκής Βιβλιοθήκης "Αθηνά" Αστέρης Χαλάτσης με συγκίνηση αναφέρθηκε στον συντοπίτη, στον άνθρωπο, στον αγωνιστή, δημιουργό και επίτιμο πρόεδρο της "Αθηνάς", Ζ. Σκάρο:

"Θα τιμούμε πάντα τον Σκάρο σαν μεγάλο λογοτέχνη, αγνό ιδεολόγο, αγωνιστή με εξαιρετικό ήθος και ωραία αισθήματα, σαν τον πρωτοπόρο πνευματικό άνθρωπο, που έγινε παράδειγμα για όσους θέλουν να προσφέρουν, να δημιουργήσουν, χωρίς να ζητήσουν ανταλλάγματα, να καυχηθούν, να θορυβήσουν.Στα Κανάλια γεννήθηκε το 1917, από αγροτική οικογένεια. Μετά την αποφοίτησή του από το Γυμνάσιο της Καρδίτσας, σπούδασε Νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Είναι η εποχή, που οι επαναστατικές ιδέες απλώνονται στην επαρχία και στην Αθήνα. Η πόλη μας, αν και η μικρότερη από τις θεσσαλικές πόλεις, προπορεύεται στην πολιτιστική δράση. Ο Σύλλογος της Λαϊκής Βιβλιοθήκης "Η ΑΘΗΝΑ" γύρω στα 1930 συμβάλλει αποφασιστικά στην πνευματική καλλιέργεια και στον ιδεολογικό προσανατολισμό του Ζ. Σκάρου. Πρέπει να τονίσουμε πως λειτουργούσε, έμμεσα ή άμεσα, και σαν πνευματικός συνεργάτης στην ανοδική της πορεία.

Οι σοσιαλιστικές ιδέες διαπερνούν το σύνολο του ογκώδους έργου και θα τον χαρακτηρίζουν με ανεξίτηλα χρώματα, με τον ίδιο τρόπο, που οι ιδέες αυτές σημάδεψαν την πολύπλευρη αγωνιστική του προσωπικότητα και τη δράση του μέχρι και το τέλος της ζωής του. "Ανατράφηκε κομμουνιστής και παρέμεινε κομμουνιστής", όπως γράφει ο μελετητής του έργου του, πανεπιστημιακός Μ. Μερακλής. Θέλουμε με δυνατή φωνή να πούμε ένα μεγάλο "ευχαριστώ" για την πολυσήμαντη προσφορά του στον πολιτισμό, στο προοδευτικό κίνημα".

Οξεία κριτική σε εκείνους που αποσιωπούν την κοινωνική σημασία και προσφορά του συγγραφικού έργου του Ζ. Σκάρου, και ιδιαίτερα της τριλογίας του "Οι ρίζες του ποταμού",έκανε ο συγγραφέας Ηλίας Λεφούσης:

"Είναι λίγοι εκείνοι που τον τιμούν και τον αγαπούν, επειδή αφιέρωσε την πένα του (την πονεμένη τσίχλα της ψυχής του), στους φτωχούς ακτήμονες της Θεσσαλίας, τους περιώνυμους κολίγους, πλην τόσο παραγκωνισμένους, και τόσο ανέστιους, και στους εργάτες.

Λαοί, που λησμονούν βιβλία, όπως οι "Ρίζες του Ποταμού", ξεχνούν τη μοίρα, την ιστορία και τον προορισμό τους. Είχε κι αυτός την ατυχία να γεννηθεί στη φτωχιά κυρά της Θεσσαλίας, μες στα ποτάμια των αγροτικών εξεγέρσεων, που τον συνεπήρανε τόσο.

Τον Ζήση Σκάρο τον εξαφάνισαν οι αστοί λόγιοι και οι κρατούντες, που τους είχε κηρύξει τον πόλεμο για τις αδικίες τους στη Θεσσαλία, αδυνατώντας να συγχωρέσουν το ατόπημά του, τον ονομαστό συγγραφέα των φτωχών Θεσσαλών αγροτών. Τη χαριστική βολή τού την έριξαν οι λεγόμενοι "προοδευτικοί" της πεντάρας, που φέρονται και οδηγούνται από τις μόδες, εκείνοι που πιάνουν τη μύτη τους, όταν είναι να πλησιάσουν το λαό.

Υπάρχει, αναφορικά μ' αυτό, μια παθολογική κατάσταση, μια βαθιά προκατάληψη, ως τα όρια της περιφρόνησης και αποστροφής. Οι λέξεις χωρικός, αγρότης, εργάτης έχουν διαγραφεί, ως απόβλητα για την έμπνευση και τη δημιουργία.

Δυο μεγάλοι συγγραφείς είχαν προλογίσει και εγκωμίασαν το τρίτομο μυθιστόρημα του Σκάρου "Οι ρίζες του ποταμού", ο Μάρκος Αυγέρης και ο Γιάννης Κορδάτος. Κάνω λόγο για την έκδοση του 1978, που βγήκε απ' τη "Σύγχρονη Εποχή" και έκανε τόση εντύπωση.

Ο Σκάρος, που είχε ζήσει τη μαύρη ζωή των αγροτών, γύρισε την πλάτη τότε στους κονδυλοφόρους της Αθήνας και πήγε να συναντήσει το αγροτικό προλεταριάτο της Θεσσαλίας, που το γνώριζε απ' τα νεανικά του χρόνια και η πένα του πήρε να κελαηδάει.

Βάνω το Σκάρο δίπλα στους ονομαστούς συγγραφείς: Θεοτόκη, Χατζόπουλο, Καρκαβίτσα, Παρορίτη, Γκόλφη, που, κατά τον Κορδάτο, άκουσαν τους βρυχηθμούς της ελληνικής αγροτιάς κι έστριψαν την προσοχή τους στον εργαζόμενο λαό. Μίλησαν με πάθος για τη Θεσσαλία, με αγάπη και τιμιότητα".

Με θέμα "Μια πόλη πάνω στην ύπαιθρο", η αρχιτέκτων Φωτεινή Μαργαρίτη έκανε μια ενδιαφέρουσα, από τη δική της επιστημονική σκοπιά, "ανάγνωση" της τριλογίας του Ζ. Σκάρου "Οι ρίζες του ποταμού". Μια ανάγνωση για τις "όψεις του παλιού και σύγχρονου φαινομένου της πόλης":

"Στην περίπτωση του Ζ. Σκάρου, ο τόπος αυτός είναι η Καρδίτσα και ο περίγυρός της, η πόλη και η περιβάλλουσα ύπαιθρος της Δ. Θεσσαλίας.

Το πρώτο σημαντικό θέμα που εντοπίζει κανείς στο έργο του Ζ. Σκάρου είναι η βαθιά γνώση της ιστορίας και των παραδόσεων της περιοχής, που συνθέτουν το πλαίσιο, στο οποίο κινείται η πλοκή του μυθιστορήματός του.

Η ιστορικότητα του χώρου είναι βαθιά αφομοιωμένη και μπορεί να μετατραπεί, παράλληλα με την απόλαυση της ανάγνωσης, σε εργαλείο για την ιστορική αυτογνωσία, αλλά και την ιστορική αναπαράσταση και ερμηνεία της περιοχής της Δ. Θεσσαλίας.

Ο συγγραφέας δείχνει πόσο βαθιά σημαδεμένος είναι ο χώρος τελικά από την ιστορία, με μάρτυρες τα παλιά τοπωνύμια της περιοχής.

Αρχίζει, το μυθιστόρημά του περί το 1854, σε μια εποχή όπου αρχίζουν να διαφαίνονται στον ορίζοντα οι μεγάλες συγκρούσεις που θα επακολουθήσουν. Οι συγκρούσεις αυτές στο θεσσαλικό χώρο δεν αφορούν μόνο τη ρήξη με το οθωμανικό καθεστώς, αλλά και τη χειραφέτηση της περιοχής από το σύστημα των τσιφλικιών, που συνεχίζεται με την ίδια και μεγαλύτερη ένταση εκμετάλλευσης, ακόμη κι όταν τα τσιφλίκια σε μια μεταβατική περίοδο περνούν από τα χέρια των Τούρκων τσιφλικάδων στους Ελληνες τσιφλικάδες. Επίσης, το 1854 είναι μια χρονολογία - τομή στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, καθώς ο σουλτάνος Αβδούλ Αζίζ εκδίδει το διάταγμα, γνωστό ως "Χάτι Χουμαγιούν", με το οποίο καταργούνται οι διακρίσεις σε βάρος των χριστιανών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Θέτοντας το αναγκαίο ιστορικό πλαίσιο ο συγγραφέας, και οικοδομώντας την πλοκή του μυθιστορήματός του στον αναβρασμό που επικρατεί εκεί στα τέλη του 19ου αιώνα στο θεσσαλικό κάμπο, κάνει μια πλούσια περιγραφή της ζωής στην περιοχή, που είναι και η αναγκαία προεισαγωγή, για να κατανοήσουμε τη θέση και το ρόλο της πόλης, σε σχέση με την ύπαιθρο αυτή την περίοδο, λίγο πριν από την απελευθέρωση.

Ορίζει το χώρο της δράσης του στα ριζά των Αγράφων, με σημείο αναφοράς το Φανάρι και το επιβλητικό κάστρο που δεσπόζει του κάμπου. Από τη μια μεριά, εκτείνεται ο κάμπος με τα τσιφλίκια, από την άλλη μεριά, βρίσκεται ο απάτητος από τους Τούρκους ορεινός όγκος των Αγράφων.

Ο συγγραφέας μάς δίνει μια εύστοχη πανοραμική εικόνα της οικιστικής κατάστασης του κάμπου αυτή την εποχή, που μας επιτρέπει συνοπτικά να την αναπαραστήσουμε ακόμη και σήμερα: Μια λίμνη από λασποχώρια και ταπεινά πλίθινα κτίσματα, ανάμεσα σ' αυτά και η Καρδίτσα, με τα κονάκια και τους πύργους των αρχόντων και το κάστρο της Ιθώμης να κυριαρχούν στο τοπίο, μάρτυρες των πραγματικών κέντρων εξουσίας αυτή την εποχή, που εδρεύει στην ύπαιθρο.

Ο συγγραφέας κάνει μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση: Το ίδιο το θεσσαλικό τοπίο με τη διαμόρφωσή του εκφράζει τα αόρατα τείχη, που ορθώνουν οι ιδιοκτησίες των πραγματικών κυρίαρχων του κάμπου. Ακόμη και σήμερα, αν ακολουθήσει κανείς την εσωτερική διαδρομή ανάμεσα στο Φανάρι, τη Λαζαρίνα και τα Τρίκαλα, θα διαπιστώσει αυτά τα ιστορικά σημάδια που άφησε το παρελθόν στο τοπίο, ακόμη και χωρίς τα τείχη ή τα κάστρα, που σφραγίζουν τις ομόλογες μεσαιωνικές περιοχές με φεουδαρχικό καθεστώς στη Δυτική, π.χ., Ευρώπη.

Ο Ζ. Σκάρος ολοκληρώνει τον Α τόμο της μυθιστορηματικής του τριλογίας, περιγράφοντας τις παραμονές και το αποκορύφωμα της αγροτικής εξέγερσης του Κιλελέρ, το 1910.

Η πόλη οργανώνει στην ουσία όλο το κίνημα, σε συντονισμό με τις άλλες πόλεις της Θεσσαλίας, αφού οι κινητήριες δυνάμεις δεν είναι μόνο οι αγρότες, αλλά και οι έμποροι, οι βιοτέχνες, οι επιστήμονες, οι μικροϊδιοκτήτες της πόλης, που επανδρώνουν τις συντεχνίες τους και το Σωματείο του Αγροτικού Συνδέσμου στην Καρδίτσα.

Η συμβολή του έργου του Ζ. Σκάρου είναι μεγάλη στο να ανασυνθέσουμε το χώρο της Δ. Θεσσαλίας και της Καρδίτσας, παρά τις βαθιές αστικές μεταμορφώσεις και καταστροφές που έχει υποστεί, ειδικότερα τις 2 τελευταίες δεκαετίες. Οι πόλεις και τα τοπία των λέξεων είναι το αντίβαρο πια στα πραγματικά τοπία, που μας περιβάλλουν και που ζουν τη μεγάλη απώλεια της μνήμης, της μνήμης, που έχασε την αξία της και μέσα στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων.

Το έργο του έχει την ικανότητα να αποδίδει το φυσικό ανάγλυφο, όχι αυτάρεσκα, αλλά σαν πεδίο ηθικής, πολιτικής και κοινωνικής δράσης μιας ολόκληρης εποχής, σαν το fresco, την τοιχογραφία μιας περιοχής.

Πρέπει βαθιά να κατανοήσουμε όλη αυτή την προϊστορία, για να συλλάβουμε τη σύγχρονη ταυτότητα της περιοχής, της πόλης και της υπαίθρου που την περιβάλλει".