H στάση των Ευρωπαϊκών Πράσινων Κομμάτων, στον πόλεμο της Γιουγκοσλαβίας, όπου οι ηγεσίες τους όχι απλώς συναινούν στους βομβαρδισμούς, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις οι διακηρύξεις τους ξεπερνούν σε θράσος ακόμα και τα γεράκια του αμερικανικού Πενταγώνου, ίσως παραξένεψε πολλούς πολίτες. Κι αυτό γιατί η συστηματική αποπληροφόρηση των ΜΜΕ έχει σχηματίσει μια ψευδή εικόνα για το χώρο αυτόν, που δεν έχει την παραμικρή σχέση με την πραγματικότητα, τουλάχιστον στη σημερινή του έκφραση. Γιατί από τις αρχές της δεκαετίας του '80 οι ηγεσίες των απανταχού οικολόγων - με ελάχιστες εξαιρέσεις - έχουν ξεχάσει λ.χ. ότι η ανελέητη εκμετάλλευση και ρύπανση του περιβάλλοντος, που εμφανίζεται με τη λεηλασία του εδάφους των δασών, του νερού και της ατμόσφαιρας και την οποία καταγγέλλουν, έχει κοινωνικά αίτια.Παράλληλα, έχουν υιοθετήσει τις βασικές αρχές του καπιταλισμού, οι οποίες εξισώνουν την ανάπτυξη με την πρόοδο και την κυριαρχία επί της φύσης με τον πολιτισμό.Επίσης, δεν αρθρώνουν τον οποιοδήποτε αντίλογο στο νέο δόγμα της αγοράς χωρίς όρια.Κι όλα αυτά από τη χρονική στιγμή που επιλέγουν ως στρατηγική να συν-διαχειριστούν το σύστημα ως ισότιμοι... εταίροι των αστικών κομμάτων.

Οι υποσχέσεις του συγκεκριμένου χώρου, για την προώθηση εναλλακτικών λύσεων απέναντι στην αυταρχική εξουσία, τους ιεραρχικούς πολιτικοοικονομικούς θεσμούς και την απελευθέρωση των μαζών από διάφορα κέντρα εξουσίας σε μια προοπτική κοινωνικής αλλαγής, αποτελούν παρελθόν. Το πάλαι ποτέ ριζοσπαστικό οικολογικό κίνημα περιορίζεται όλο και περισσότερο σε διακοσμητικό συμπλήρωμα μιας αντιοικολογικής κοινωνίας, που υποτίθεται κάποτε αντιπάλευε. Η εκμετάλλευση του ανθρώπου και της φύσης από τις κυρίαρχες δυνάμεις δεν τους απασχολούν πλέον ούτε σε επίπεδο διακηρύξεων. Οσο για την πράσινη αρχή περί "νέας αρμονίας ανθρωπότητας και φύσης" την έχουν εγκαταλείψει στους θεωρητικούς της οικολογίας για περαιτέρω επεξεργασία....

Ενα από τα σοβαρότερα ρεύματα της οικολογίας, η κοινωνική οικολογία, μπορεί να μη συναρπάζει πλέον τους Πράσινους συν-διαχειριστές του συστήματος που εκπροσωπούνται από τις θλιβερές καρικατούρες των Φίσερ και Κον Μπετίτ, όμως μας θυμίζει μερικά πράγματα που και επίκαιρα είναι και δίνουν την πραγματική εικόνα των οικολόγων. Αυτών τουλάχιστον που δε διασύρουν την ιδεολογία και το παρελθόν τους. Το (μειοψηφικό) αυτό ρεύμα επιμένει να αντιτίθεται στην κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στον άνθρωπο και τη φύση και προχωρά στην κριτική της κυριαρχίας της κοινωνίας από το κράτος, του ατόμου από τη γραφειοκρατία, μιας κοινωνικής τάξης από μια άλλη ή ενός αποικιοκρατούμενου λαού από μια αποικιοκρατική δύναμη. Επιμένει να μιλά για την ελευθερία στο εργοστάσιο, την οικονομία, τον πολιτισμό, την οικογένεια και την αναγκαιότητα της ανατροπής των υπαρχόντων κοινωνικών αξιών. Ομως, η επιρροή τους είναι μικρή και δεν ξεφεύγει κάποιους πανεπιστημιακούς χώρους στην Αμερική και ομάδες γύρω από κάποια περιοδικά. Η οικολογία σήμερα είναι της μόδας (κάποιος έγραψε ότι είναι του συρμού) και το σύστημα κάνει ό,τι μπορεί για το λανσάρισμά της. Ενας απολιτικός περιβαλλοντισμός, που στοχεύει στην επιδιόρθωση των θεσμών, των κοινωνικών σχέσεων των τεχνολογιών και των αξιών παρά στην αλλαγή τους. Η φύση νοείται ως παθητικός βιότοπος, που πρέπει να γίνει πιο εξυπηρετική για τις ανθρώπινες χρήσεις ανεξάρτητα από το ποιες μπορεί να είναι αυτές.

Μια πραχτική του περιβαλλοντισμού είναι η προσπάθεια διευκόλυνσης των κυρίαρχων δυνάμεων για τη μείωση των επιπτώσεων στο περιβάλλον, που οι δυνάμεις αυτές προξενούν! Η έννοια της κυριαρχίας και της ιεραρχίας καλύπτονται με μαύρο πέπλο και δίνεται έμφαση στις εναλλακτικές πηγές ενέργειας, στην εξοικονόμηση ενέργειας, στα "όρια" της ανάπτυξης και σε "απλούς" τρόπους ζωής. Ολα αυτά, όμως, αντιπροσωπεύουν μια τεράστια βιομηχανία που κάθε άλλο παρά λειτουργεί κόντρα στο υπάρχον καπιταλιστικό σύστημα. Ο "οικολογικός" ηλιακός δορυφόρος των 62 τετραγωνικών χιλιομέτρων του Νάθαν Γκλέιζερ, τα "οικολογικά" διαστημόπλοια του Ο ' Νιλ και οι γιγάντιοι "οικολογικοί" ανεμόμυλοι του Υπ. Ενέργειας των ΗΠΑ είναι τόσο... οικολογικά όσο τα πυρηνικά εργοστάσια. Οι οικολογικές τους προθέσεις είναι πιο επικίνδυνες γιατί είναι παραπλανητικές για το κοινό. Η αιολική - ηλιακή ενέργεια, η οργανική γεωργία κτλ. θα αλλάξουν ελάχιστα πράγματα στην ανισορροπία της φύσης, εφόσον δε θα θιχτούν η συγκεκριμένη πολιτική δομή, η γραφειοκρατία, οι πολυεθνικές, ο τεχνοκρατικός ορθολογισμός, και φυσικά το σύστημα ιδιοκτησίας. Οι παραπάνω μορφές ενέργειας μπορεί να είναι λιγότερο επικίνδυνες για την υγεία των ανθρώπων, αλλά σαφώς πιο επιβλαβείς για την πνευματική - ηθική - κοινωνική υγεία της ανθρωπότητας, εφόσον αντιμετωπίζονται απλά σαν τεχνικές (όπως θέλουν οι πλασιέ των πολυεθνικών περιβαλλοντολόγοι) και δεν προϋποθέτουν νέες σχέσεις ανάμεσα στην κοινωνία και μεταξύ ανθρώπου και φύσης. Κι αυτό γιατί συγκαλύπτουν και κρύβουν τους κινδύνους για τη βιόσφαιρα και την ανθρώπινη ζωή, προβάλλοντας τις οικολογικές τεχνολογίες ως δεκανίκι των υπαρχόντων αξιών και θεσμών. Δυστυχώς, το οικολογικό κίνημα περνά τη φάση του απλού καλλωπιστικού στοιχείου της σημερινής κοινωνίας.

Σημείωση: Πολλά στοιχεία αντλήθηκαν από το κείμενο του διανοητή Murray Bookchin "Ανοιχτή επιστολή προς το Οικολογικό Κίνημα" που περιέχεται στο βιβλίο του "Προς μια οικολογική κοινωνία".