Αντάριασε ο Κραβασαράς/ βογκάει το Μακρυνόρος/ καίγεται από κάθε του μεργιά/ του Αγρινιού ο δρόμος/. Εφοδο κάνει ο ΕΛΑΣ το 2/39/ ξεχύνεται απ' τα βουνά με οδηγό την ΠΕΕΑ./ Σταυραετοί 'ναι του Θωμά/ τ' Αρέθα παλικάρια που όρμησαν στ' αμπριά/ ακράτητα λιοντάρια.

Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ και ο λαός της Αμφιλοχίας με ενθουσιασμό έγραψαν και μελοποίησαν τους παραπάνω στίχους που τους τραγουδούσαν με υπερηφάνεια για τη λαμπρή τους νίκη.

Στις 12 Ιούλη 1944, στην Αμφιλοχία, αρχίζει μια από τις μεγαλύτερες και ηρωικότερες τακτικές νικηφόρες μάχες που έδωσε ο ΕΛΑΣ ενάντια στα γερμανικά στρατεύματα κατοχής και των ντόπιων συνεργατών τους.

Η "Μάχη της Αμφιλοχίας", όπως ονομάστηκε η μεγάλη αυτή επιχείρηση, οργανώθηκε από την 8η Μεραρχία Ηπείρου του ΕΛΑΣ με τα συντάγματα 24, 2/39, 3/40 και είχε καταπληκτική επιτυχία. Οι Γερμανοί που υπερασπίζονταν τις ισχυρά οχυρωμένες θέσεις τους, ανέρχονταν σε 1.400 περίπου άνδρες, με 4 πυροβόλα, βαρείς όλμους και μεγάλο αριθμό πολυβόλων με άφθονα πυρομαχικά.

Στις δυο μέρες που κράτησε η τακτική μάχη, ο εχθρός είχε απώλειες 180 άνδρες και 80 τραυματίες. Από τους ταγματασφαλίτες σκοτώθηκαν 70. Ακόμα μεγάλες ήσαν οι ποσότητες υλικών και πολεμοφοδίων που έμειναν στον ΕΛΑΣ, ως λάφυρα των νικημένων Γερμανών. Οι ΕΛΑΣίτες που χάθηκαν στη μάχη ήσαν 26, ενώ οι τραυματίες 54.

Ιδιαίτερη βοήθεια έδωσε στις μαχόμενες δυνάμεις του ΕΛΑΣ και η ΙΙ μοίρα του ΕΛΑΝ που αιχμαλώτισε γερμανικό βενζινόπλοιο 35 τόνων που μετέφερε 5.000 νάρκες ξηράς, τις οποίες χρησιμοποίησε στις επιχειρήσεις του ο ΕΛΑΣ.

Τιμώντας τη 55η επέτειο της διήμερης μεγάλης μάχης του ΕΛΑΣ, ο Δήμος ΑΜΦΙΛΟΧΙΑΣ και το Τοπικό Παράρτημα ΠΕΑΕΑ οργάνωσαν και πραγματοποίησαν μεγάλο εορταστικό διήμερο Σάββατο 10 και Κυριακή 11-7, το οποίο αφιέρωσαν στην ειρήνη και είχε μεγάλη επιτυχία.

Με πολιτιστικές εκδηλώσεις άνοιξε η πρώτη μέρα των εκδηλώσεων, που περιλάμβανε Εκθεση Ζωγραφικής και Φωτογραφίας από την Αντίσταση, καθώς και εκθεση βιβλίου, για να συνεχιστεί το βράδυ με μουσικοχορευτικό πρόγραμμα. Οι χορευτικοί όμιλοι του Εργατικού Κέντρου Αγρινίου και Γαβαλούς Μακρυνείας, ενθουσίασαν όλους τους παρευρισκόμενους με τους δημοτικούς και λαϊκούς χορούς που με μεγάλη χάρη απέδωσαν. Τέλος δόθηκε Λαϊκή Συναυλία από τον Συνθέτη Σπύρο Σαμοϊλη, ο οποίος απέδωσε αντάρτικα τραγούδια του αγώνα με μεγάλη επιτυχία. Ο κόσμος όλος που παρακολουθούσε ξεσηκώθηκε και άρχισε το τραγούδι και το χορό, δημιουργώντας έτσι ένα πραγματικά λαϊκό γλέντι.

Το επετειακό μέρος της εκδήλωσης άρχισε την επόμενη μέρα Κυριακή, με το θρησκευτικό μνημόσυνο των πεσόντων αγωνιστών, το προσκλητήριο των νεκρών, για να συνεχιστεί με χαιρετισμούς και την κεντρική ομιλία η οποία έγινε από τον Νίκο Θεοφυλάτο μέλος του ΔΣ του Κεντρικού Συμβουλίου της ΠΕΑΕΑ, ο οποίος αναφέρθηκε στο ΕΑΜικό κίνημα, που ήταν η κύρια αντιστασιακή δύναμη, η οποία συνέβαλε σημαντικά στον αγώνα των συμμάχων για τη συντριβή του φασισμού, με κύρια δύναμη τη Σοβιετική Ενωση. Επίσης μίλησε για τον ΕΛΑΣ που έδωσε πολλές σπουδαίες μάχες και ανάγκασε τους κατακτητές να διατηρούν στη χώρα μας 13 μεραρχίες στρατό. Τέλος τόνισε την αναγκαιότητα, να δουλέψουν όλοι μαζί για την προάσπιση της ειρήνης, που κινδυνεύει στις μέρες μας τόσο πολύ, από τα σχέδια των δολοφόνων της ανθρωπότητας.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν: Η δήμαρχος Αμφιλοχίας Μαρία Κυβέλη Σωτηρίου,ο αντιδήμαρχος Μεσολογγίου, ο αστυνομικός διευθυντής Ακαρνανίας, εκπρόσωπος του 2/39 συντάγματος του Στρατού Μεσολογγίου, επιζώντες ΕΛΑΣίτες αξιωματικοί, συγγενείς των πεσόντων μαχητών, αντιστασιακοί από τα Παραρτήματα της ΠΕΑΕΑ Αμφιλοχίας, Αγρινίου, Μεσολογγίου, Ναυπάκτου, Μακρυνείας, Αιτωλικού, Βόνιτσας, Λευκάδας, Θεσπρωτίας, Πρέβεζας, Αρτας, Ιωαννίνων, καθώς και από την Πάτρα και τα Κεντρικά Γραφεία της ΠΕΑΕΑ. Παρόντες ήσαν επίσης εκπρόσωποι των κομμάτων, ΚΚΕ, ΝΔ και ΠΑΣΟΚ και πολύς κόσμος της περιοχής.