Καμία κύρωση σε βάρος της Τουρκίας δεν προτείνει, όπως αναμενόταν, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, παρ' όλο που διαπιστώνει ότι δεν εφαρμόζει το Πρωτόκολλο τελωνειακής σύνδεσης και δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία.

Η Κομισιόν αποφάσισε να δώσει μια ακόμα ευκαιρία στην κυβέρνηση της Τουρκίας, δίνοντας προθεσμία ενός μήνα, για να εφαρμόσει το Πρωτόκολλο, αλλά ταυτόχρονα καθιστά σαφές ότι οι διαβουλεύσεις που γίνονται και η πρωτοβουλία της φινλανδικής Προεδρίας, που βρίσκεται σε εξέλιξη, έχουν στόχο να στηρίξουν την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας. Ολες οι ενδείξεις συνηγορούν ότι ο «συμβιβασμός», που μεθοδεύεται για τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, δε θα περιλαμβάνει κυρώσεις που θα «παγώνουν» ή αναστέλλουν τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις ΕΕ - Τουρκίας.

Παρ' όλα αυτά, η ελληνική κυβέρνηση έσπευσε να εκφράσει την ικανοποίησή της για την «έκθεση προόδου» της Κομισιόν που δόθηκε χτες στη δημοσιότητα, ενώ πιο συγκρατημένη εμφανίστηκε η κυπριακή κυβέρνηση.

«Σήμερα αποφασίσαμε να δώσουμε μια ευκαιρία για διπλωματικές προσπάθειες, προκειμένου να εξευρεθεί μια λύση (σ.σ. στο ζήτημα της Κύπρου). Η Τουρκία πρέπει να ικανοποιήσει τις υποχρεώσεις της που σχετίζονται με την εφαρμογή του Πρωτοκόλλου της Αγκυρας», δήλωσε ο πρόεδρος της Κομισιόν Ζοζέ Μ. Μπαρόζο, παρουσιάζοντας το διά ταύτα της έκθεσης της ΕΕ. Σύμφωνα με τον Μπαρόζο «η αποτυχία στην πλήρη εφαρμογή των υποχρεώσεών της θα επηρεάσει τη συνολική πρόοδο στις διαπραγματεύσεις της με την ΕΕ», ενώ ανέφερε ότι η Κομισιόν «θα κάνει σχετικές συστάσεις λίγο πριν το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου, αν η Τουρκία δεν έχει εκπληρώσει ως τότε τις υποχρεώσεις της».

«Σφίγγα» ήταν ο αρμόδιος για τη διεύρυνση Επίτροπος Ολι Ρεν όσον αφορά το είδος των επιπτώσεων για την Τουρκία, επισημαίνοντας ότι στην παρούσα φάση αυτό που προέχει είναι η ανάπτυξη των διπλωματικών πρωτοβουλιών της φινλανδικής Προεδρίας για την επίτευξη προόδου στο Κυπριακό. Μάλιστα, έμμεσα άσκησε πιέσεις στη Λευκωσία να υποστηρίξει τη φινλανδική φόρμουλα, γιατί «αυτή πιθανόν θα είναι η τελευταία ευκαιρία για πραγματική πρόοδο τα επόμενα χρόνια σε σχέση με το θέμα της Κύπρου». Επίσης, υπογράμμισε ότι στόχος των διαπραγματεύσεων είναι η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, ώστε να υπάρχουν κίνητρα για την επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων στην Τουρκία.

Πάντως, σαφή προειδοποίηση προς την Τουρκία ότι αν δε συμμορφωθεί δεν είναι εύκολο να συνεχιστεί η ενταξιακή πορεία της έστειλε η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγελα Μέρκελ. «Είναι σαφής η έκθεση προόδου», σχολίασε χτες και συμπλήρωσε: «Η Τουρκία πρέπει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της έως το τέλος του χρόνου. Αλλιώς, η ΕΕ θα έχει να αντλήσει τις κατάλληλες συνέπειες. Το απλό "ας συνεχίσουμε, όπως πριν", δε θα είναι δυνατόν».

Η Γερμανία αναλαμβάνει την προεδρία της ΕΕ την Πρωτοχρονιά. Η Α. Μέρκελ έχει δηλώσει ότι επιθυμεί προσωπικά μία «προνομιακή σχέση» της Τουρκίας με την ΕΕ.

Η έκθεση προόδου της Κομισιόν καταγράφει απλά τη γνωστή στάση της Αγκυρας σε Κυπριακό και Ελληνοτουρκικά, δίχως όμως να καταλήγει στην επιβολή κυρώσεων, όπως έκανε σε άλλες περιπτώσεις.

Στο κείμενο, για παράδειγμα, επισημαίνεται ακόμη ότι «η Τουρκία δεν έχει εφαρμόσει πλήρως το πρόσθετο Πρωτόκολλο για την επέκταση της τελωνειακής ένωσης ΕΕ - Τουρκίας στα δέκα νέα κράτη - μέλη, το οποίο υπέγραψε τον Ιούλιο του 2005», καθώς και ότι εξακολουθεί να αρνείται την πρόσβαση κυπριακών πλοίων στα λιμάνια της και επισημαίνεται ότι τέτοιοι περιορισμοί συνιστούν εμπόδιο στην ελεύθερη διακίνηση των αγαθών και το εμπόριο, παραβιάζοντας έτσι τη συμφωνία τελωνειακής ένωσης. Επίσης, γίνεται αναφορά στις δηλώσεις του πρωθυπουργού και του υπουργού Εξωτερικών της Τουρκίας, οι οποίοι κατ' επανάληψη σημείωσαν ότι το πρόσθετο πρωτόκολλο δεν πρόκειται να εφαρμοστεί όσο θα συνεχίζεται η «απομόνωση της τουρκοκυπριακής κοινότητας».

Στο κεφάλαιο των ελληνοτουρκικών σχέσεων, η έκθεση διαπιστώνει ότι «συνεχίζονται οι θετικές εξελίξεις των διμερών σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας», επικαλούμενη τις δύο συναντήσεις των πρωθυπουργών της Τουρκίας και της Ελλάδας μέσα στο 2006. Καμία αναφορά δε γίνεται στις τουρκικές διεκδικήσεις στο Αιγαίο (γκρίζες ζώνες) και την ανακίνηση του ζητήματος της μουσουλμανικής μειονότητας από την Αγκυρα, ενώ «ουδέτερη» είναι η αναφορά στο casus belli.

Παρ' όλα αυτά, η υπουργός Εξωτερικών Ντ. Μπακογιάννη έσπευσε, πριν καν δημοσιοποιηθεί η έκθεση στις Βρυξέλλες, να εκφράσει την ικανοποίησή της: «Η έκθεση περιέχει όλα εκείνα τα στοιχεία που είναι απαραίτητα για να κρίνει κανείς την πορεία της Τουρκίας προς την Ευρωπαϊκή Ενωση», δήλωσε και συμπλήρωσε: «Νομίζω ότι είναι μία έκθεση που αναφέρεται σε συγκεκριμένα γεγονότα, μία έκθεση που θα αποτελέσει τη βάση για να ληφθούν οι περαιτέρω αποφάσεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση».

Η κυπριακή κυβέρνηση μελετά με ιδιαίτερη προσοχή το περιεχόμενο της έκθεσης προόδου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε στη Λευκωσία ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Χρ. Πασαρδής, διακρίνοντας αρκετά θετικά στοιχεία αλλά και σημεία, τα οποία θα μπορούσαν να αναλυθούν διεξοδικότερα και ακριβέστερα από την Επιτροπή. Ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Λιλλήκας σε δηλώσεις στο ΡΙΚ ανέφερε ότι η έκθεση καταγράφει την άρνηση της Τουρκίας να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της. Εξέφρασε επίσης ικανοποίηση για τη συμπερίληψη στο έγγραφο στρατηγικής της παραγράφου, που παραπέμπει σε επηρεασμό του συνόλου της ενταξιακής πορείας της Τουρκίας σε περίπτωση, κατά την οποία δεν εφαρμόσει πλήρως τις υποχρεώσεις της. Ο Κύπριος υπουργός τόνισε ότι η Λευκωσία «δεν πρόκειται να συμβιβαστεί με χάιδεμα των αυτιών της Τουρκίας στο θέμα των κυρώσεων, που πρέπει να της επιβληθούν για την άρνησή της να υλοποιήσει τις υποχρεώσεις της έναντι της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της Κύπρου».

Ο Κύπριος υπουργός Εξωτερικών επιβεβαίωσε δημοσίευμα της εφημερίδας «Πολίτης», σύμφωνα με το οποίο η Λευκωσία έχει δώσει άτυπο έγγραφο με τις θέσεις της επί της φινλανδικής πρότασης και τόνισε ότι η κυπριακή κυβέρνηση επιμένει στην καθαρή προοπτική της επιστροφής των κατοίκων των Βαρωσίων.

Ικανοποιητική για την Κύπρο χαρακτήρισε ο εκπρόσωπος Τύπου του ΑΚΕΛ Αντρος Κυπριανού την έκθεση της Κομισιόν, επισημαίνοντας ότι στην έκθεση καταγράφονται οι υποχρεώσεις της Τουρκίας, οι οποίες απορρέουν από το πρωτόκολλο σύνδεσης και την αντιδήλωση. Αποψη του ΑΚΕΛ, είπε, είναι ότι «πρέπει να απαιτήσουμε η Ευρωπαϊκή Ενωση να διεκδικήσει από την Τουρκία την υλοποίηση όλων των δεσμεύσεών της».

Από την πλευρά του ο υπουργός Εξωτερικών της Ιταλίας Μάσιμο ντ' Αλέμα τάχτηκε χτες υπέρ ενός «συμβιβασμού» στο Κυπριακό, στο πλαίσιο των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Τουρκίας με την ΕΕ. «Ευνοούμε ένα συμβιβασμό», δήλωσε ο ντ' Αλέμα μετά τη συνάντησή του με τον Τούρκο ομόλογό του Αμπντουλάχ Γκιούλ στη Ρώμη. «Η Ευρωπαϊκή Ενωση πρέπει να προσπαθήσει να σπάσει την απομόνωση της Βόρειας Κύπρου, ενώ η Τουρκία πρέπει να εφαρμόσει σε όλες τις χώρες - μέλη της ΕΕ την υπογραφείσα συμφωνία», πρόσθεσε.