Το αποκεντρωμένο σχολείο αποτελεί δίχως άλλο τον εκπαιδευτικό παράδεισο των επιχειρήσεων για να επιβάλουν τους όρους τους στο περιεχόμενο και στη λειτουργία του σχολείου, γεγονός που δεν κρύβει η έκθεση του ΕΣΥΠ. Οπως αναφέρει, ανάμεσα στις υποχρεώσεις του σχολείου είναι να αξιοποιεί τους «κοινωνικούς εταίρους» (ΤΑ, επιχειρήσεις και Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις, σύλλογοι γονέων) για την «υποστήριξη του εκπαιδευτικού έργου», μέσα από «διαδικασίες θεσμικού διαλόγου». Παράλληλα, τα νέα πολλαπλά και «πολυτροπικά» βιβλία με το «πλούσιο» και υπό διαρκή ανανέωση ηλεκτρονικό υλικό αποτελούν προνομιακό πεδίο κερδοσκοπίας για τα 8 προαναφερόμενα αδελφά ιδρύματα, τους μονοπωλιακούς εκδοτικούς οίκους και τα συγκροτήματα του Τύπου, που θα συναγωνίζονται με πλουμιστά διδακτικά πακέτα, video και CD-Rom ποιος θα πρωτοκαταλάβει την κενή θέση του εκλιπόντος «ενός και μοναδικού εγχειριδίου». Στη δε «ανοικτή» ζώνη του οι επίδοξοι χορηγοί και επιχειρηματίες - «παιδαγωγοί» θα παραβιάζουν κυριολεκτικά «ανοιχτές θύρες», αφού καμία χρηματοδότηση δεν προβλέπεται γι' αυτήν από τον κρατικό προϋπολογισμό. Προς το παρόν βέβαια η κατάσταση στο Δημοτικό βολεύεται με τα διάφορα προγράμματα - αγωγές που κατευθύνει και χρηματοδοτεί η ίδια η ΕΕ. Παρ' όλα αυτά, με τη διαμεσολάβηση των τοπικών αρχών μια σειρά προγράμματα έχουν ήδη εκχωρηθεί σε ιδιώτες. Ετσι ήδη σε πολλά σχολεία διάφορες βιομηχανίες τροφίμων και αλυσίδες φαστ φουντ παραδίνουν μαθήματα αγωγής Υγείας, πολυεθνικές της αυτοκινητοβιομηχανίας διδάσκουν «κυκλοφοριακή αγωγή», εταιρείες προφυλακτικών εκπαιδεύουν στη σεξουαλική αγωγή, ενώ ο ίδιος ο Σύνδεσμος Ελληνικών Βιομηχανιών μυεί τους μαθητές στην επιχειρηματικότητα¹, καθώς παράλληλος με τη διαφοροποίηση στόχος της «ευέλικτης ζώνης είναι να εμφυσήσει τα καπιταλιστικά πρότυπα ζωής και συμπεριφοράς μέσα από το παιχνίδι, τις ομαδικές εργασίες και άλλες διασκεδαστικές δραστηριότητες που εύηχα αποκαλούνται μορφές «διερευνητικής προσέγγισης» και «βιωματικής μάθησης». Κοινό χαρακτηριστικό όλων αυτών των αγωγών είναι η προσπάθεια να ενσταλάξουν στους μαθητές την αντίληψη ότι για τη μόλυνση του περιβάλλοντος, το κυκλοφοριακό πρόβλημα, τις σύγχρονες αρρώστιες, τα διατροφικά σκάνδαλα κλπ. δε φταίει βασικά ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής, αλλά ο καθένας που δε μαζεύει τα σκουπίδια από τις παραλίες, που χρησιμοποιεί άσκοπα το αυτοκίνητό του, δε ζει υγιεινά, δεν ξέρει να διαβάζει τις ετικέτες των προϊόντων, δεν προσφέρει εθελοντικά την εργασία του κλπ. ή όπως συνοψίζει το μήνυμά τους, το σχετικό πρόγραμμα της Κόκα-Κόλα: «Υπεύθυνο εγώ, καλύτερο εμείς»! Κεντρική θέση στην ευέλικτη ζώνη κατέχουν τα προγράμματα που μαθαίνουν τους μαθητές να «σκέφτονται επιχειρηματικά» και ανταγωνιστικά. Δεν αποκλείεται μάλιστα στην πορεία να εμφανιστούν και σχολεία που για την καλύτερη «βιωματική» εμπέδωση των στόχων του μαθήματος, κυρίως όμως για την ενίσχυση των ισχνών οικονομικών τους, θα επιδοθούν σε διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Χαρακτηριστικά είναι τα παραδείγματα της Ιρλανδίας αλλά και της Μ. Βρετανίας, όπου στο 75% των σχολείων σύλλογοι γονέων, μαθητές και εκπαιδευτικοί μετά τη λήξη των μαθημάτων αναλαμβάνουν υπεργολαβίες από διάφορες επιχειρήσεις, όπως τήρηση ισολογισμών, συσκευασία τροφίμων κλπ.

Στο ίδιο πνεύμα και με τον ίδιο στόχο της ιδεολογικής χειραγώγησης των μαθητών μέσα από την απίστευτη διάχυση και αποδιοργάνωση της σκέψης είναι συντονισμένα και τα αναλυτικά προγράμματα καθώς και τα βιβλία που από το Σεπτέμβρη διδάσκονται στα Δημοτικά σχολεία και τα Γυμνάσια.

Τα νέα αναλυτικά προγράμματα ρίχνουν το βάρος τους στην αποκαλούμενη «διαθεματική» προσέγγιση της γνώσης, μέσα από τον περιορισμό της διδασκαλίας των διακριτών μαθημάτων, στο όνομα της ενιαιοποίησης της γνώσης και της «ολιστικής» μάθησης. Ετσι, αντί οι μαθητές να διδαχτούν συστηματικά και ολοκληρωμένα τη Γλώσσα, τη Φυσική, τα Μαθηματικά κλπ., αποκτούν μια κάποια ιδέα για όλα αυτά, για να τα ξαναπιάσουν στη συνέχεια περιστασιακά και παρεμπιπτόντως μέσα από την επεξεργασία ενός θέματος, που εξετάζεται «σφαιρικά» και «πολυπρισμικά», από τη σκοπιά διαφόρων μαθημάτων (διαθεματικότητα). Για παράδειγμα στην Ιστορία, αντί οι μαθητές να διδαχτούν τη ροή των ιστορικών γεγονότων σε μια συγκεκριμένη ιστορική περίοδο, να αναλύσουν τις αιτίες τους και να οδηγηθούν σε συμπεράσματα για τους νόμους της ιστορικής εξέλιξης, θα επιλέγουν ένα ιστορικό θέμα, όπως η μάχη στο Χάνι της Γραβιάς και θα το προσεγγίζουν μέσα από τη Γεωγραφία για τη Φωκίδα και την Παρνασσίδα. Τη Λογοτεχνία με ποιήματα και δημοτικά τραγούδια για τον Οδυσσέα Ανδρούτσο ή τον Ομέρ Βρυώνη, τη Λαογραφία για το ρόλο και τη σημασία των χανιών στην Τουρκοκρατία κλπ. Στα Θρησκευτικά πάλι θα διδαχτούν πως ο Χριστός είναι το φως και στη συνέχεια «θα συζητήσουν για τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται το φως από τη σκοπιά των άλλων επιστημών (Φυσική, Χημεία, Βιολογία)...»². Και έτσι μπερδεύοντας οι μαθητές το «φως το αληθινό» με τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα και τη φασματική ευαισθησία των ματιών είναι ολοφάνερο ότι ποτέ δε θα δουν το φως τους. Η αποθέωση της αποσπασματικότητας στο όνομα της αντιμετώπισής της! Αν, μάλιστα, σήμερα υπάρχουν πολλοί μαθητές που συγχέουν τα γεγονότα της 25ης Μαρτίου με εκείνα της 28ης Οκτωβρίου αυτό είναι πταίσμα. Αύριο είναι βέβαιο ότι αν συνεχιστεί αυτή η επικίνδυνη πολιτική ακόμη οι περισσότεροι μαθητές θα ενταχθούν στην κατηγορία των αγράμματων και των λειτουργικά αναλφάβητων που πιστεύουν πως η Τζοκόντα είναι σοκολάτα και η Μαρία Αντουανέτα μάρκα τυριού.

Σημειώσεις:

1. Βλ. Προγράμματα «Νεανικής επιχειρηματικότητας»

2. Διαθεματικό Ενιαίο Πλαίσιο Προγραμμάτων Σπουδών. Θρησκευτικά, παράδειγμα από υπό δημοσίευση εργασία, της Μ. Κουσαθανά.

*Το άρθρο αναδημοσιεύεται από την «Κομμουνιστική Επιθεώρηση» τεύχος 4 - 5 2006

(Συνεχίζεται)