«Του κύκλου τα γυρίσματα που ανεβοκατεβαίνου/ και του τροχού που ώρες ψηλά κι ώρες στα βάθη πηαίνου,/ και του καιρού τ' αλλάματα που αναπαημού δεν έχου,/ μα στο καλό κ' εις το κακό περιπατούν και τρέχου/ και των αρμάτω οι ταραχές, έχθρητες και τα βάρη,/ του Ερωτα η εμπόρεση και της φιλιάς η χάρη,/ αυτάνα μ' εκινήσασι τη σήμερον ημέρα/ ν' αναθιβάλω και να πω τα κάμαν και τα φέρα/ σ' μια κόρη κ' έναν άγουρο που μπερδευτήκα ομάδι/ σε μια φιλιάν αμάλαγη, με δίχως ασκημάδι./ Κι όποιος του πόθου εδούλεψε εισέ καιρό κιανένα/ ας έρθη για ν' αφουγραστή ό,τι 'ναι δω γραμμένα,/ να πάρη ξόμπλι κι αρμηνειά, βαθιά να θεμελιώνη,/ πάντα σ' αμάλαγη φιλιάν, οπού να μην κομπώνη/ γιατί όποιος δίχως πιβουλιά τον πόθο του ξετρέχει,/ εις την αρχή α βασανιστεί, καλό το τέλος έχει».

Απειρες είναι οι καρδιές, που ξεδίψασαν στο άκουσμα των στίχων του «Ερωτόκριτου», που σκίρτισαν απαγγέλλοντάς τους, που οραματίστηκαν τη νίκη του καλού και του ωραίου, μέσα από τον ποιητικό λόγο του Βιτσέντσου Κορνάρου. Η ακτινοβολία αυτού του εξαίσιου λυρικού αφηγηματικού ποιήματος, αυτού του αριστουργήματος της ώριμης κρητικής λογοτεχνίας του 16ου - 17ου αιώνα είναι θαυμαστή. Οι στίχοι - δέκα χιλιάδες στο σύνολό τους - επί αιώνες έγιναν σύντροφοι της λαϊκής ψυχής, απαγγέλλονταν από μυριάδες στόματα. Μέχρι πρόσφατα στην Κρήτη και στα Επτάνησα, αλλά και αλλού, υπήρχαν πολλοί (σήμερα ελάχιστοι), που ήξεραν ν' απαγγέλλουν από στήθους Ερωτόκριτο.

Αυτό το εξαίρετο «ερωτικό παραμύθι», που πολλές φορές αποτέλεσε σημείο έμπνευσης και αναφοράς διαφόρων Νεοελλήνων δημιουργών (σημειώνουμε τις παλιότερες μουσικές δημιουργίες των Ν. Μαμαγκάκη και Χρ. Χάλαρη) γίνεται το σταυροδρόμι τεσσάρων δημιουργών, που καταθέτουν τους «Τέσσερις δρόμους για τον Ερωτόκριτο». Πρόκειται για το CD, που πρόσφατα κυκλοφόρησε κάτω από αυτό τον τίτλο και το οποίο περιλαμβάνει τέσσερις ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις του Ερωτόκριτου, του «ευαγγελίου των αισθημάτων της Κρήτης». Ο μίτος αρχίζει να ξετυλίγεται με το Λουδοβίκο των Ανωγείων, που με το γνώριμο, αισθαντικό τρόπο του μελοποιεί το ερωτικό μέρος του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας. Τα τραγούδια του ερμηνεύει ο ίδιος μαζί με τη Λιζέτα Καλημέρη, που με το απαλό πάθος της φωνής της διηγείται το βασανισμένο λόγο της Αρετούσας. Η ενορχήστρωση και η απόδοση είναι του συγκροτήματος «Ομαδική Απόδραση», με τον εξαίρετο Τάσο Μισυρλή στο βιολοντσέλο.

Ακολουθεί ο Νίκος Ξυδάκης και η μουσική του σύνθεση με θέμα τα πορτρέτα των αφεντόπουλων και των ρηγάδων από τα διάφορα μέρη της Ελλάδας, που κονταροχτυπιούνται στον αγώνα που έχει οργανώσει ο πατέρας της Αρετούσας για να τη διασκεδάσει. Κύρια φωνή στη σύνθεση είναι ο Αλκίνοος Ιωαννίδης, σ' έναν διάλογο με τον συνθέτη.

Η μουσική διαδρομή στους δρόμους του Ερωτόκριτου συνεχίζεται με τον Ψαραντώνη, τον σπουδαίο Κρητικό δημιουργό και δεξιοτέχνη της λύρας, που μελοποιεί και διηγείται με μοναδικό τρόπο την ιστορία του Κρητικού Χαρίδημου. Η φωνή του, ο τρόπος ερμηνείας του, κουβαλά όλη τη δύναμη της μεγάλης ποίησης, της κρητικής παράδοσης, των ανθρώπων της στο διάβα των αιώνων. Αποκαλύπτει όλο το δράμα του Κρητικού ρηγόπουλου, που σκοτώνει κατά λάθος την αγαπημένη του, ενώ με ξεχωριστή ευαισθησία αφηγείται τη σκηνή που η Αρετούσα δίνει το δαχτυλίδι της στον Ερωτόκριτο, «σημάδι πως ώστε να ζω είσαι δικό μου ταίρι». Στο τραγούδι τον συνοδεύει η κόρη του, Νίκη Ξυλούρη.

Το έργο ολοκληρώνεται με τις συνθέσεις του Γιώργου Κουμεντάκη. Διαλέγοντας τα θέματά του από την πανίδα της Κρήτης, στοιχείο που συναντάμε στο ποίημα, ο συνθέτης καταθέτει τρία σύντομα μουσικά κομμάτια για τσέμπαλο. Τα μουσικά χαρακτηριστικά του υλικού του είναι επηρεασμένα από την Κρητική μουσική, τη Βυζαντινή παράδοση και στοιχεία της Ανατολικής Μεσογείου, η δε επιλογή του τσέμπαλου είναι πολύ κοντά στην κρητική πραγματικότητα εκείνης της εποχής. Καθοριστική είναι η συμβολή της Αλεξάνδρας Παπαστεφάνου, στο τσέμπαλο.

Με το θέμα του Ερωτόκριτου και οι τέσσερις δημιουργοί είχαν καταπιαστεί και στο παρελθόν, η δισκογραφική όμως έκδοση συνέπεσε με τα φετινά «Υακίνθεια», που είχαν αυτό το θέμα. Στο πλαίσιό τους, στα Ανώγεια, έγινε στις αρχές Ιούλη η πρώτη ζωντανή παρουσίαση του έργου.