Φωτογραφίες που τράβηξε ο Σπύρος Μελετζής στο διάστημα 1942-1944, στα βουνά του αγώνα, και οικογενειακές φωτογραφίες και πορτρέτα παιδιών από τη συλλογή του Νίκου Πολίτη αποτελούν το εκθεσιακό υλικό δύο ξεχωριστών εκθέσεων που εγκαινιάζονται το ερχόμενο Σάββατο 28 του Απρίλη, στο Πολιτιστικό Κέντρο Θεσσαλονίκης του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης (Βασ. Ολγας 108), στο πλαίσιο της «Φωτοσυγκυρίας 2007». Οι εκθέσεις έχουν τον τίτλο «Φωτογραφίες μιας ξεχωριστής μέρας (1880-1950). Παιδικά πορτρέτα από τη συλλογή του Νίκου Πολίτη» και «Σπύρος Μελετζής. Η Αντίσταση στα βουνά, 1942-1944».

Η έκθεση «Η αντίσταση στα βουνά, 1942-1944» αποτελείται από 190 φωτογραφίες που τράβηξε ο Μελετζής στο διάστημα 1942-1944 και είναι τυπωμένες από τον ίδιο. Οι φωτογραφίες του Μελετζή από την αντίσταση, που εκτέθηκαν για πρώτη φορά στην οδό Κοραή στα γραφεία του ΕΑΜ, αμέσως μετά την Απελευθέρωση (Νοέμβρης 1944), επανεκτίθενται μετά από 50 και πλέον χρόνια. Πρόσφατα παρουσιάστηκαν στο Μουσείο MuVIM (Museu Valencia de la il lustracio I de la Modernitat), στη Βαλένθια της Ισπανίας.

Οι πρώτες φωτογραφίες του Μελετζή στην αντίσταση χρονολογούνται τον Αύγουστο του 1942, κατά τη διάρκεια της περιοδείας του στον Ολυμπο. Οι δεύτερες στην Πελοπόννησο το Σεπτέμβρη του 1943. Το Φλεβάρη του 1944, ως επίσημος πλέον φωτογράφος του ΕΑΜ, ο Μελετζής οργανώνει το τρίτο και τελευταίο ταξίδι του στα βουνά, συγκεκριμένα στην Ευρυτανία και τη Θεσσαλία, με στόχο να πραγματοποιήσει, όπως ο ίδιος αναφέρει, «το μεγάλο χρέος του, να απαθανατίσει τον αγώνα του ελληνικού λαού που αγωνιζόταν για το ξεσκλάβωμα της Ελλάδας». Η πίστη του στον αγώνα οδήγησε τον Μελετζή να αποτυπώσει «το ηρωικό μεγαλείο που κυριαρχούσε και λαμποκοπούσε στα μάτια των ανταρτών». Η ηρωική μορφή - ο τύπος του ήρωα πολεμιστή, ως έμβλημα μεγαλείου και δύναμης - αποδόθηκε ιδανικά από τον Μελετζή, ο οποίος σε αρκετές λήψεις εμπλούτισε αυτή την ιδέα με στοιχεία ρητορικής έξαρσης.

Ο Σπύρος Μελετζής γεννήθηκε στην Ιμβρο το 1906. Εκεί τέλειωσε το δημοτικό και το Σχολαρχείο. Το 1923, όταν η Ιμβρος παραχωρήθηκε στους Τούρκους, κατέφυγε στην Αλεξανδρούπολη και από κει στην Αθήνα. Στην τέχνη της φωτογραφίας μυήθηκε από άξιους δασκάλους, καλλιτέχνες με υψηλή αισθητική, γνώσεις και πείρα του σκοτεινού θαλάμου, όπως ο φωτογράφος των ανακτόρων Μπούκας και ο Γεραλής. Μετά από περιοδεία και φωτογράφιση 22 μηνών, έκανε στα Γιάννενα το 1938 την πρώτη του έκθεση. Η έκθεση αυτή μεταφέρθηκε και στην Αθήνα, εντυπωσιάζοντας και αποσπώντας επαινετικές κριτικές. Το 1939 φωτογράφισε την Κεφαλονιά. Στην περίοδο της γερμανικής κατοχής, ο φακός του κατέγραψε την αντίσταση του ελληνικού λαού. Ο Μελετζής έγινε ο επίσημος φωτογράφος της Εθνικής Αντίστασης και άρχισε να φωτογραφίζει διάφορα γεγονότα που πραγματοποιούνταν από τις πολιτικές και στρατιωτικές οργανώσεις, με κυριότερες την ίδρυση της ΠΕΕΑ, το Γενικό Στρατηγείο, τη Σχολή της Ρεντίνας, τα διάφορα νοσοκομεία και ιατρεία, καθώς και σκηνές από τις εργασίες του Εθνικού Συμβουλίου στις Κορυσχάδες.

Η έκθεση αποτελεί παραγωγή του Museu Valencia de la il lustracio I de la Modernitat, με επιμέλεια της Νίνας Κασσιανού και του Nicols Sanchez Dur.

Θέτοντας ως κεντρικό άξονα της οικογενειακής φωτογραφίας την απεικόνιση παιδιών από τους πρώτους μήνες της ζωής τους έως την εφηβεία τους, η έκθεση φωτογραφιών του Νίκου Πολίτη αναπτύσσεται κυρίως σε δύο μέρη. Στο πρώτο περιλαμβάνονται φωτογραφίες που έχουν περισσότερο επίσημο χαρακτήρα και έχουν τραβηχτεί σε οργανωμένα φωτογραφικά εργαστήρια από επαγγελματίες φωτογράφους, καθώς και πορτρέτα που δημιούργησαν πλανόδιοι φωτογράφοι. Το δεύτερο μέρος περιλαμβάνει ερασιτεχνικές φωτογραφίες, πορτρέτα παιδιών, με χαρακτήρα περισσότερο στιγμιοτύπου, καθώς και οικογενειακές σκηνές σε γιορτές, εκδρομές και άλλες ομαδικές δραστηριότητες.

Η συχνή παρουσία των παιδιών στις οικογενειακές φωτογραφίες επιβεβαιώνει την ιδιαίτερη θέση την οποία κατέχουν αυτά στην απεικόνιση της ενότητας και της συνέχειας ως προς την ιστορία της οικογένειας. Πρόκειται για φωτογραφίες που απευθύνονται κυρίως στα μέλη της οικογένειας, περνούν από γενιά σε γενιά και συχνά αποστέλλονται σε φίλους και συγγενείς, οι οποίοι ζουν μακριά. Φθαρμένες εξαιτίας της χρήσης τους, μοιάζουν σήμερα με δυσανάγνωστα ιστορικά ευρήματα, διάσπαρτα ψήγματα της συλλογικής οικογενειακής μνήμης. Επιμέλεια: Κωστής Αντωνιάδης.

Οι εκθέσεις θα διαρκέσουν έως τις 30 του Μάη και θα λειτουργούν με το ακόλουθο ωράριο: Τρίτη έως Πέμπτη, Σάββατο, Κυριακή ώρες 10.00 - 18.00, Παρασκευή 10.00 - 14.00 και 18.00 - 21.00, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό. Για ομαδικές επισκέψεις, πρέπει να προηγείται συνεννόηση με το Κέντρο στα τηλέφωνα 2310.295.170-1.