Η διαδικασία της Μπολόνια έχει ήδη απορριφθεί από το φοιτητικό κίνημα στους δρόμους

Το ελληνικό υπουργείο Παιδείας έχει ...πλούτο παραδειγμάτων αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων στην εκπαίδευση, καθώς δούλεψε στην κατεύθυνση της υλοποίησης των αποφάσεων της Μπολόνια και του Μπέργκεν: Ανταγωνιστικότητα, ιδιωτικοποίηση, ταξικοί φραγμοί, σύνδεση της εκπαίδευσης με τις επιχειρήσεις, κατηγοριοποίηση ιδρυμάτων, διάσπαση σε κύκλους σπουδών, κατάρτιση...

Ετσι, στην Εθνική Αναφορά της Ελλάδας την οποία υπογράφει ο Αθ. Κυριαζής, ειδικός γραμματέας ανώτατης πανεπιστημιακής εκπαίδευσης του υπουργείου Παιδείας, όλα τα νομοσχέδια που ψήφισε η κυβέρνηση από την αρχή της θητείας της μέχρι σήμερα αποτελούν κύριους δείκτες, «σημαντικές εξελίξεις που σχετίζονται με τη διαδικασία της Μπολόνια»!

Στην εθνική αναφορά σημειώνεται ότι η χρηματοδότηση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων γίνεται μετά από συνεννόηση «μεταξύ του υπουργείου, της Συνόδου των Πρυτάνεων και της Συνόδου των Προέδρων των ΤΕΙ, για το ύψος του ποσού, τον τύπο των εξόδων, τα στάνταρ και τις κατευθύνσεις στη βάση του τετραετούς προγραμματισμού των ιδρυμάτων». Αξίζει να σημειωθεί ότι μέχρι την ώρα που γραφόταν η αναφορά (8/1/2007) τετραετής προγραμματισμός δεν υπήρχε! Αυτός καθιερώνεται με βάση το νέο νόμο - πλαίσιο, ο οποίος ψηφίστηκε στις 8/3/2007, δηλαδή... τρεις ολόκληρους μήνες μετά!

Οσο για την ύπαρξη δημόσιων και ιδιωτικών πανεπιστημίων, η αναφορά λέει το εξής: «Δεν υπάρχουν ακόμη μη κρατικά, μη κερδοσκοπικά πανεπιστήμια καθώς δεν μπορούν νομικά να ιδρυθούν σύμφωνα με το ελληνικό Σύνταγμα (άρθρο 16) αλλά έχουν γίνει συζητήσεις σχετικά με τη διόρθωση αυτής της διάταξης». Δεν κάνει το λάθος να προτρέξει η εθνική αναφορά και να θεωρήσει τετελεσμένη την αναθεώρηση του άρθρου 16, σπεύδει όμως να διαβεβαιώσει την ΕΕ ότι η κυβέρνηση εργάζεται για τη διόρθωση αυτού του... ψεγαδιού (σ.σ. του άρθρου 16) στο άμεσο μέλλον! Επιπλέον, μπορεί στην απάντηση να χρησιμοποιείται ο εύηχος τίτλος των «μη κρατικών μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων», η ερώτηση όμως από πλευράς ΕΕ έχει τεθεί χωρίς περικοκλάδες: «Παρακαλώ συμπεριλάβετε τον αριθμό δημόσιων / ιδιωτικών πανεπιστημίων»...

Για τη διαδικασία της Μπολόνια πολύ σημαντικός δείκτης είναι η διασφάλιση της συνεργασίας των ιδρυμάτων με τις επιχειρήσεις και τους «κοινωνικούς εταίρους». Ετσι, η εθνική αναφορά τούς διαβεβαιώνει για τα βήματα που γίνονται σε αυτήν την κατεύθυνση, δηλώνοντας πρώτα απ' όλα ότι η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ) συμμετέχει στον εθνικό διάλογο, στην αρχή αξιολόγησης και στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας και καταθέτει προτάσεις για τις μεταρρυθμίσεις. Για να σπάνε οι αυταπάτες σχετικά με το για ποιους εργάζονται όλες αυτές οι επιτροπές και ο εθνικός - στημένος - διάλογος... Για τη σύνδεση με τις επιχειρήσεις επισημαίνεται ότι σε κάθε πανεπιστήμιο υπάρχει γραφείο διασύνδεσης «με ευθύνη να χτίσει ισχυρούς δεσμούς ανάμεσα στους φοιτητές και ποικίλες εταιρείες και επιχειρήσεις. Επιπλέον, μια σειρά μαθήματα και σεμινάρια οργανώνονται από επιχειρήσεις και απευθύνονται στους προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς φοιτητές, διευκολύνοντάς τους στην εύρεση εργασίας».

Ακόμα, στο ερωτηματολόγιο τίθεται ζήτημα «εθνικού πλαισίου προσόντων» και συγκεκριμένα «κατά πόσον έχει το εθνικό πλαίσιο προσόντων περιληφθεί σε νομοθεσία ή συμφωνηθεί ανάμεσα σε όλους τους σχετικούς εταίρους» καθώς και ποιος είναι «ο ρόλος των εταίρων στην ανάπτυξη του εθνικού πλαισίου προσόντων». Δηλαδή, αν έχουν καθοριστεί επακριβώς τα προσόντα που παρέχει η ανώτατη εκπαίδευση - όπως καθορίστηκαν για κάθε βαθμίδα εκπαίδευσης στο Μπέργκεν - και κατά πόσον τα προσόντα αυτά τα έχουν καθορίσει οι «εταίροι», δηλαδή οι επιχειρήσεις!

Η κυβέρνηση ξεκαθαρίζει ότι οι δύο κύκλοι σπουδών (προπτυχιακός και μεταπτυχιακός ειδίκευσης) αποτελούν πραγματικότητα για την Ελλάδα. Πράγματι, μετά τη γενίκευση των μεταπτυχιακών ειδίκευσης, και την αντίστοιχη αφαίρεση μέρους της επιστημονικής γνώσης από τον προπτυχιακό κύκλο και μεταφορά του στο μεταπτυχιακό, οι κύκλοι σπουδών είναι μια πραγματικότητα. Ακόμα, είναι χαρακτηριστικό ότι η αναφορά σημειώνει ότι αποτελούν εξαίρεση τα πτυχία που παρέχονται από την Ιατρική, τα Πολυτεχνεία και τις Γεωπονικές σχολές, που διαρκούν περισσότερο από 4 χρόνια. Ωστόσο, σπεύδει να ξεκαθαρίσει ότι «τα πτυχία που απονέμονται μετά από τη συμπλήρωση αυτών των μακροχρόνιων προγραμμάτων δε θεωρούνται μεταπτυχιακά διπλώματα»! Δηλαδή, αν κάποιος απόφοιτος του Πολυτεχνείου νόμιζε ότι το πτυχίο του είναι master, η κυβέρνηση δίνει σαφή απάντηση...

Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι ο νόμος για την αξιολόγηση «είναι συμβατός με τις ευρωπαϊκές προδιαγραφές και οδηγίες» που υιοθετήθηκαν από τους υπουργούς Παιδείας στο Μπέργκεν, δηλαδή την «αξιολόγηση» των ιδρυμάτων από τις επιχειρήσεις με καθαρά αγοραία κριτήρια. Πώς αλλιώς θα αξιολογούσαν «ανεξάρτητες» αρχές στις οποίες συμμετέχει και εκπρόσωπος της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων!

Σε άλλη ερώτηση σημειώνει ότι «εξετάζονται μέτρα για την αναγνώριση άτυπης και ανεπίσημης μάθησης» και προσθέτει ότι μέσα από το πλαίσιο προσόντων «θα επιτραπεί η αναγνώριση κάθε επιπέδου μάθησης σχετικά με τα αντίστοιχα επίπεδα ικανοτήτων και δεξιοτήτων, κατά συνέπεια θα γίνει δυνατή η αναγνώριση όλων των τύπων προηγούμενης γνώσης». Οπου προηγούμενη γνώση δεν είναι άλλο από την εμπειρική γνώση, τις δεξιότητες που αποκτά με οποιοδήποτε τρόπο - και όχι μέσω ενός συστήματος εκπαίδευσης - ένας εργαζόμενος.

Οσο για τους βασικούς στόχους της ελληνικής κυβέρνησης για το επόμενο διάστημα, σημειώνει ανάμεσά τους την «προσπάθεια αναδιοργάνωσης και εκμοντερνισμού του συστήματος ανώτατης εκπαίδευσης για να ανταποκριθεί στις σύγχρονες προκλήσεις, τους στόχους της Λισαβόνας και να ανταποκριθεί στην ανάγκη για ποιότητα, άνοιγμα και ελκυστικότητα». Ακρως διαφωτιστική η εθνική αναφορά για τις στοχεύσεις, τις προτεραιότητες και το περιεχόμενο των μεταρρυθμίσεων που έρχονται στο άμεσο μέλλον: Πώς θα γίνει η ανώτατη εκπαίδευση ανταγωνιστική και πώς θα δεθεί στο άρμα της κερδοφορίας του κεφαλαίου.

Και βέβαια δε σταματάει εκεί: «Επιπρόσθετα δεν μπορούμε να παραβλέψουμε τις προκλήσεις που προκύπτουν από: την πλήρη αναμόρφωση του νομικού πλαισίου που αφορά στην ανώτατη εκπαίδευση από το 1982, για να παρέχει στα ιδρύματα μεγαλύτερη αυτονομία και ευελιξία, την αναμόρφωση του ελληνικού συντάγματος και του άρθρου που αφορά στην ανώτατη εκπαίδευση (άρθρο 16) το οποίο θα οδηγήσει στη ρύθμιση και εγκαθίδρυση μη κρατικών, μη κερδοσκοπικών πανεπιστημίων, η αναμόρφωση της ερευνητικής πολιτικής που αφορά στα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τη διεθνοποίηση του ελληνικού συστήματος ανώτατης εκπαίδευσης, τη δημιουργία νέων μεταπτυχιακών προγραμμάτων στο πεδίο των νέων τεχνολογιών και την εγκαθίδρυση περισσότερων διεπιστημονικών προγραμμάτων και την αναβάθμιση της έρευνας». Με άλλα λόγια, νέος νόμος - πλαίσιο, αναθεώρηση άρθρου 16, νομοσχέδια για μεταπτυχιακά και έρευνα. Για να πιαστούν απ' όλες τις μπάντες οι στόχοι της Λισαβόνας...

Είναι περισσότερο από ξεκάθαρο ότι όλες οι αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις είναι κομμάτια του ίδιου παζλ, που στόχο είχαν, έχουν και θα έχουν την προσαρμογή της ανώτατης εκπαίδευσης στους νόμους και τις επιδιώξεις της αγοράς. Ολες οι μεταρρυθμίσεις υπάγονται και εξυπηρετούν τους στόχους της Μπολόνια και της Λισαβόνας, που στρέφονται ευθέως ενάντια στα συμφέροντα του λαού και της νεολαίας, που θίγουν κατάφωρα το δικαίωμα στη μόρφωση και τη δουλιά.

Γι' αυτό και καμία μεταρρύθμιση δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ως κάτι μεμονωμένο, ως μια «προσωπική» επιλογή άσχετη με τους στρατηγικούς στόχους της ΕΕ και του κεφαλαίου. Ολα εντάσσονται σε αυτή τη στρατηγική και γι' αυτό πρέπει να βρίσκονται όλα υπό τη διαρκή σφυροκόπηση του φοιτητικού και εργατικού κινήματος. Αλλωστε, στα βασικά αιτήματα φοιτητών και σπουδαστών συμπεριλαμβάνονται - πέραν της ανατροπής του νέου νόμου - πλαισίου - και η απόσυρση όλων των προηγούμενων αντιεκπαιδευτικών νόμων, που υπηρετούν την ίδια πολιτική.