H τάση διάχυσης του ΚΚΕ σε κάποιο άλλο κόμμα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον επαναστατικό εργατικό χαρακτήρα του, είχε την ιστορική ρίζα της. Είχε εκδηλωθεί και κατά τις δεκαετίες του 1950 και του 1960, όταν το ΚΚΕ ήταν παράνομο στην Ελλάδα.

Και τότε, το ΚΚΕ είχε πρωτοστατήσει στη συγκρότηση της Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) ως πολιτικής συμμαχίας του ΚΚΕ με ΕΑΜογενείς και άλλες δυνάμεις.

Και τότε ακολούθησε μια πορεία μετατροπής της ΕΔΑ σε ενιαίο κόμμα, με παράλληλη διάλυση των οργανώσεων του ΚΚΕ στην Ελλάδα. Μέσα από συνθήκες σκληρής εσωκομματικής διαπάλης, το περιεχόμενο της οποίας έχει ιδιαίτερη σημασία αλλά δεν είναι της παρούσης, τελικώς, μετά την εγκαθίδρυση της στρατιωτικής δικτατορίας (21 Απριλίου του 1967) στην Ελλάδα, οξύνθηκε η κρίση στο ΚΚΕ και έγινε η διάσπαση στη διάρκεια της 12ης Ολομέλειας της ΚΕ, το Φεβρουάριο του 1968.

Το 1991, τμήμα μελών της ΚΕ του ΚΚΕ σε συνεργασία με τις δεξιές οπορτουνιστικές δυνάμεις του 1968 («ΚΚΕ εσωτερικού») πρωτοστάτησαν στη νέα φάση διάχυσης του ΚΚΕ μέσα στον ΣΥΝ.

Ωστόσο, αυτό το εγχείρημα δε βρήκε τη στήριξη της πλειοψηφίας της ΚΕ του ΚΚΕ.

Ετσι, ένα τμήμα των μελών της ΚΕ του ΚΚΕ, που είχαν εκλεγεί στο 13ο Συνέδριο (το Φεβρουάριο του 1991), μεταξύ τους και ο σημερινός πρόεδρος του ΣΥΝ, αποχώρησε από την ΚΕ, λίγους μήνες μετά την εκλογή του. Η αποχώρηση αυτών των μελών της ΚΕ έγινε ως ένδειξη διαμαρτυρίας, όταν διαπίστωσαν ότι δεν κατόρθωσαν να παρασύρουν την πλειοψηφία των μελών της ΚΕ στις αποφάσεις που θα οδηγούσαν σε οργανωτική διάχυση του ΚΚΕ μέσα στις αυτοτελείς λειτουργίες του ΣΥΝ ως κόμματος και όχι ως συνασπισμού κομμάτων και άλλων δυνάμεων, όπως είχε αρχικά συγκροτηθεί.

Τα αποχωρήσαντα μέλη της ΚΕ του ΚΚΕ αποτέλεσαν τον πυρήνα και των μεταγενέστερων εξελίξεων στον ΣΥΝ, της μετατροπής του σε ενιαίο πολυτασικό κόμμα, με τις απαραίτητες θεσμικές - καταστατικές αλλαγές, που κατοχύρωναν και τη λειτουργία τάσεων.

Φυσικά, η οπορτουνιστική διολίσθηση αυτών των στελεχών είχε ξεκινήσει πολύ πριν τη διεξαγωγή του 13ου Συνεδρίου του Κόμματος. Ηδη, στην Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ, τον Ιούνιο του 1990, που συζήτησε το Προσχέδιο των Θέσεων για το 13ο Συνέδριο, ο δεξιός ιδεολογικός και πολιτικός οπορτουνισμός είχε πάρει τα χαρακτηριστικά της οργανωμένης τάσης (φράξιας) μέσα στην ΚΕ.

Κατά τη δεκαετία του 1980, είχε κυριαρχήσει πλήρως ο δεξιός οπορτουνισμός στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ενωσης και σε άλλα κόμματα της σοσιαλιστικής κοινότητας, είχαν υιοθετηθεί οι αντισοσιαλιστικές θεσμικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που έδωσαν νέα δυναμική στη διείσδυση αστικών πολιτικών επιδιώξεων και ιδεολογημάτων στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα, βεβαίως και στο ΚΚΕ. Είχε εγκαταλειφθεί η μαρξιστική, ιστορική υλιστική ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων και η διαμόρφωση ανάλογων πολιτικών θέσεων. Η οπορτουνιστική διολίσθηση οδήγησε στην υιοθέτηση της θέσης «Ευρώπη κοινό σπίτι των λαών», και στην αποδοχή της «Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς».

Στη συνέχεια, ο ιδεολογικός και πολιτικός οπορτουνισμός άγγιξε και το εργατικό χαρακτήρα του Κόμματος, την αμφισβήτηση της κομμουνιστικής ιδεολογίας του (το μαρξισμό - λενινισμό), τις οργανωτικές αρχές λειτουργίας του. Εκδηλώθηκε σε όλη του την έκταση και το βάθος κατά την προσυνεδριακή και συνεδριακή διαδικασία, με αποτέλεσμα να οξυνθεί η εσωκομματική πάλη που οδήγησε στη διάσπαση τον Ιούνιο του 1991.

Επειδή, όμως, οπορτουνισμός πάνω απ' όλα σημαίνει διείσδυση της αστικής ιδεολογίας και πολιτικής στο εργατικό κίνημα, πρώτ' απ' όλα συμφέρει την άρχουσα τάξη. Γι' αυτό συστηματικά και πολύπλευρα, αλλά συχνά διακριτικά, στηρίζει τις οπορτουνιστικές δυνάμεις ως ανάχωμα της ριζοσπαστικοποίησης και μαχητικοποίησης της νεολαίας, τμημάτων της εργατικής τάξης αλλά κυρίως ταλαντευόμενων λαϊκών δυνάμεων. Με τη δύναμη των μέσων μαζικής ιδεολογικής και πολιτικής χειραγώγησης που κατέχει ως άρχουσα τάξη, καλλιεργεί την αποπροσανατολιστική διαχωριστική γραμμή «Δεξιά - Αριστερά».

Ετσι, αστική ιδεολογία και σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός στο πολιτικό εργατικό, κομμουνιστικό κίνημα για την Ελλάδα, επιχειρούν συστηματικά την εξής ιδεολογική διαστροφή: Το βαθύ δεξιό οπορτουνιστικό χαρακτήρα του ΣΥΝ, και ιδιαίτερα των στελεχών του, που είχαν διατελέσει στελέχη του ΚΚΕ, τον εμφανίζουν ως ιδεολογική συγγένεια προς το ΚΚΕ.

Ανάλογες είναι οι προσπάθειες και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, για την προώθηση του Ευρωπαϊκού Αριστερού Κόμματος (ΕΑΚ), ως δήθεν εναλλακτικής ιδεολογίας και πολιτικής απέναντι στο Λαϊκό Ευρωπαϊκό Κόμμα (που συμμετέχει η ΝΔ) και στο Σοσιαλιστικό (που συμμετέχει το ΠΑΣΟΚ). Και βεβαίως δεν ήταν τυχαίο που ο ΣΥΝ πρωτοστάτησε στην ίδρυση του ΕΑΚ.

Ο σύγχρονος δεξιός οπορτουνισμός έχει μεγάλο βαθμό διείσδυσης στο κομμουνιστικό κίνημα στις αναπτυγμένες καπιταλιστικές κοινωνίες κατά την τελευταία εικοσαετία. Ως φαινόμενο του καιρού μας δεν παρουσιάζει ιστορική πρωτοτυπία για το επαναστατικό εργατικό κομμουνιστικό κίνημα στην Ελλάδα και διεθνώς.

Ο οπορτουνισμός, σε ιδεολογικό, πολιτικό και οργανωτικό επίπεδο, ως τάση νόθευσης των επαναστατικών χαρακτηριστικών του επαναστατικού εργατικού κινήματος, της μαχόμενης πολιτικής πρωτοπορίας της εργατικής τάξης έχει τη ρίζα του στην ίδια την καπιταλιστική εξέλιξη.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

Το κείμενο είναι από την εισαγωγή σε συλλογή κειμένων που εκδόθηκε από τη «Σύγχρονη Εποχή», υπό τον τίτλο «Ο σύγχρονος οπορτουνισμός» με την επιμέλεια της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ.