Το Φλεβάρη του 1942 οι ναζί βρίσκονται ακόμη κοντά στη Μόσχα αλλά έχουν περάσει πλέον στην άμυνα. Τον ίδιο μήνα, η Λαϊκή Επιτροπή Διαφώτισης εκδίδει διαταγή προς τις οργανωτικές δομές της που υπογράφει ο λαϊκός κομισάριος Διαφώτισης της ΡΣΟΣΔ, Β. Πατιόμκιν, στην οποία μεταξύ άλλων σημειώνεται:

«Για απολογισμό προς την κυβέρνηση και για αξίωση στο μέλλον του λογαριασμού, από τον εχθρό, για καταστροφή και λεηλασία των πολιτιστικών αξιών μας, είναι απαραίτητο να ληφθούν επείγοντα μέτρα για την τεκμηρίωση της καταστροφής μουσείων, βιβλιοθηκών και μνημείων του παρελθόντος στις, προσωρινά καταληφθείσες από τον εχθρό και νυν απελευθερωμένες από τον Κόκκινο Στρατό, περιοχές (...) τέτοιου είδους τεκμηρίωση οφείλει να συγκροτηθεί (...) με τήρηση σειράς κανόνων, που θα επιτρέψουν στη συνέχεια να απαιτηθεί μη αμφισβητήσιμος, τεκμηριωμένος κατάλογος από τους υπαίτιους της καταστροφής».

«Η Λαϊκή Επιτροπή Διαφώτισης της ΡΣΟΣΔ σας καλεί να οργανώσετε άμεσα στις περιοχές απογραφή όλων των κατεστραμμένων, από τους φασίστες, πολιτιστικών στοιχείων, καθοδηγώντας, γι' αυτό, την παρακάτω δουλειά:

1) Για την απογραφή και τεκμηρίωση όλων των κατεστραμμένων μουσείων, μεγάλων βιβλιοθηκών και μνημείων και για την εξακρίβωση μεταφοράς, εξάλειψης και φθοράς εκθεμάτων και βιβλίων, πρέπει να συγκροτηθεί, υπό την προεδρία σας, ειδική επιτροπή. Στη δουλειά της επιτροπής πρέπει να τραβηχτούν σημαντικοί ντόπιοι ειδικοί, κοινωνικοί παράγοντες, διευθυντές, επιστήμονες και τεχνικοί των μουσείων και των βιβλιοθηκών που καταστράφηκαν. Αν κριθεί απαραίτητο για τη δουλειά της επιτροπής μπορούν να κληθούν ειδικοί των κεντρικών μουσείων και βιβλιοθηκών.

2) Να οργανωθεί άμεση αποστολή της επιτροπής στις απελευθερωμένες περιοχές, μόλις δοθεί άδεια από τη στρατιωτική διοίκηση (...)».