Τον Ιούνη πανηγύριζαν για την είσοδο της Ελλάδας στην ΟΝΕ. Επιχειρούσαν να παρουσιάσουν τον ευρωπαϊκό οικονομικό χώρο σαν όαση ασφάλειας και προστασίας της ελληνικής οικονομίας, της νομισματικής σταθερότητας, του εισοδήματος των εργαζόμενων. Και λίγους μήνες μετά, η άνοδος των τιμών του πετρελαίου και του δολαρίου, ένας συνδυασμός - φωτιά, πονοκεφαλιάζει τους ιθύνοντες του οικονομικού σχεδιασμού της κυβέρνησης, κύριος στόχος του οποίου είναι η συνέχιση της... «οικονομικής σταθερότητας». Η διατήρηση, δηλαδή των πολιτικών λιτότητας σε μισθούς, συντάξεις, κοινωνικές κρατικές δαπάνες, σε περιβάλλον χαμηλού πληθωρισμού (το έχουν προσδιορίσει στο επίπεδο του 2%), συνέχισης των ιδιωτικοποιήσεων και επέκτασής τους στους τομείς της υγείας - παιδείας, κατεδάφισης της κοινωνικής ασφάλισης, των εργασιακών σχέσεων, με στόχο την ενίσχυση της πολυπόθητης ανταγωνιστικότητας του ελληνικού κεφαλαίου. Και ενώ όλα τα είχαν προβλέψει και σχεδιάσει και σε επίπεδο λεπτομέρειας, έρχεται και εισβάλλει η πετρελαϊκή - αλλά και συναλλαγματική - κρίση.

Είναι εμφανές ότι η κυβέρνηση αιφνιδιάστηκε και δεν περίμενε μια τέτοια εξέλιξη. Το δολάριο, δηλαδή, άνω των 400 δραχμών και το πετρέλαιο να... γλυκοκοιτά τα 40 δολάρια το βαρέλι. Ενας συνδυασμός που αν συνεχιστεί επί μακρόν, είναι ικανός να αναζωπυρώσει τον πληθωρισμό, να περιορίσει την επενδυτική και καταναλωτική ζήτηση, να ανατρέψει επιχειρηματικές προσδοκίες, να πυροδοτήσει λαϊκές αντιδράσεις. Ο,τι χειρότερο δηλαδή για μια κυβέρνηση που πριν από μερικούς μήνες πανηγύριζε για τη... μεγάλη επιτυχία ένταξης της Ελλάδας στην ΟΝΕ.

Στη συνέχεια η κυβέρνηση διαπίστωσε ότι δεν μπορούσε να κάνει και πολλά πράγματα, μια και στην κρίση εμπλέκονταν οι μεγάλες χώρες της Δύσης, οι πετρελαϊκές εταιρίες, ο ΟΠΕΚ... Μεγέθη πολύ μεγάλα για την κυβέρνηση και την εφαρμοζόμενη πολιτική της πλήρους υπακοής. Ετσι οι αρμόδιοι έκριναν ότι δεν μπορούσαν να κάνουν τίποτα καλύτερο από το να... παρακολουθούν τις εξελίξεις και να εύχονται στο Θεό και... στις μεγάλες δυνάμεις να επέμβουν και να εξομαλύνουν την κατάσταση. Το είπε καθαρά ο Γ. Παπαντωνίου σε συνέντευξή του στις αρχές της βδομάδας. Ετσι προσδοκούν ότι κάτι μπορεί να γίνει στη συνοδό του ΔΝΤ στην Πράγα, όπου έχει προγραμματιστεί συνοδός των 7 μεγάλων χωρών, γνωστή και ως «G7», ενώ στη συνέχεια, την ερχόμενη Παρασκευή θα πραγματοποιηθεί το ΕΚΟΦΙΝ στις Βρυξέλλες, με θέμα την πετρελαϊκή κρίση. Προσδοκία της ελληνικής πλευράς είναι να ασκηθεί από τις χώρες της Δύσης διπλωματική και πολιτική πίεση στις χώρες του ΟΠΕΚ, να αυξήσουν οι τελευταίες την παραγωγή πετρελαίου, ώστε να πιεστούν καθοδικά οι τιμές. Είναι όμως ο ΟΠΕΚ υπεύθυνος - ή ο αποκλειστικός υπεύθυνος - για την κρίση;

Βέβαια, οι κυβερνώντες φοβούνται ότι οι εκδηλώσεις διαμαρτυρίας που έχουν κατακλύσει πολλές ευρωπαϊκές χώρες, όπου εργαζόμενοι και επαγγελματίες ζητούν από τις κυβερνήσεις τη λήψη μέτρων προστασίας των εισοδημάτων τους που πλήττονται από το κύμα ακρίβειας, μπορούν να επεκταθούν και στην Ελλάδα. Κάτι δηλαδή που θα ήταν ό,τι το χειρότερο για την κυβέρνηση. Ετσι άρχισαν να εφευρίσκουν διάφορα τεχνάσματα, με στόχο τον έλεγχο της λαϊκής δυσαρέσκειας. Η οποία, υπάρχει και σήμερα, μπορεί αύριο να λάβει μη ελεγχόμενες μορφές, όταν τους χειμερινούς μήνες ο εργαζόμενος, η νοικοκυρά και ο συνταξιούχος, διαπιστώσουν ότι για να ζεσταθούν το χειμώνα θα πρέπει να πληρώσουν το πετρέλαιο θέρμανσης 2 και 3 φόρες περισσότερο από πέρσι.

Ετσι «ανακάλυψαν» ότι στην Ελλάδα δεν υπάρχει έδαφος διαμαρτυρίας, επειδή η καλή μας η κυβέρνηση έχει φροντίσει να μειώσει τους Ειδικούς Φόρους Κατανάλωσης στα κατώτατα επιτρεπτά όρια που έχει επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Ενωση. Ενώ οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες - καρφώνουν οι δικοί μας μαρτυριάρηδες - διατηρούν υψηλή φορολογία στα καύσιμα και έχουν περιθώρια να τη μειώσουν. Αντίθετα εμείς -δυστυχώς- τα έχουμε εξαντλήσει τα όρια αυτά. Λες και το αίτημα της προστασίας των λαϊκών εισοδημάτων από την επερχόμενη άνοδο του πληθωρισμού περιορίζεται μόνο στη διαχείριση του μηχανισμού των ειδικών φόρων. Αλλά και σε αυτή την περίπτωση, λένε τη μισή αλήθεια, αυτή που τους συμφέρει. Λένε αλήθεια όταν υποστηρίζουν ότι έχουμε μειώσει τους ειδικούς φόρους στα κατώτατα επιτρεπτά από την Ευρωπαϊκή Ενωση όρια και σαν φουσκωμένοι διάνοι ανακοινώνουν ότι έχουμε τη χαμηλότερη φορολογία (στους ειδικούς φόρους) στο σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτό είναι σωστό αν δούμε τους ειδικούς φόρους σαν απόλυτα μεγέθη. Ετσι στην Ελλάδα ο φόρος στη βενζίνη με μόλυβδο ανέρχεται στα 337 εύρω ανά χίλια λίτρα κατανάλωσης, τα 287 στις βενζίνες χωρίς μόλυβδο, που είναι οι βάσεις των ειδικών φόρων. Αντίθετη όμως εικόνα προκύπτει από την εξέταση των ειδικών φόρων σαν ποσοστό του ΑΕΠ και του σύνολου των φορολογικών εσόδων. Με τον τρόπο αυτό μέτρησης, η Ελλάδα διατηρεί την πρώτη θέση μεταξύ των χώρων - μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Ετσι τα έσοδα από ειδικούς φόρους κατανάλωσης σαν ποσοστό του ΑΕΠ και σαν ποσοστό των συνολικών φορολογικών εσόδων, σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το έτος 1992, ήταν για την Ελλάδα 4,4% και 10,7%. Αντίθετα για τη Γερμανία ήταν 2,8% και 6,6%. Για τη Δανία (με την υψηλότερη φορολογία στα καύσιμα μεταξύ των 15 χωρών - μελών) 4,1% και 8,4%, για τη Γαλλία 2,6% και 5,9% κλπ. Η εικόνα αυτή έγινε ακόμα επαχθέστερη για την Ελλάδα, καθώς το 1999 (στοιχεία: «Κρατικός Προϋπολογισμός 2000») οι ειδικοί φόροι σαν ποσοστό του ΑΕΠ ανήλθαν στο 4,7% και σαν ποσοστό των συνολικών φορολογικών εσόδων στο 20,1%!

Είναι μύθος επομένως ότι έχουμε τη χαμηλότερη επιβάρυνση σε επίπεδο ειδικών φόρων, μεταξύ των χωρών της ΕΕ. Στην πραγματικότητα ο μέσος Ελληνας καταναλωτής έχει την υψηλότερη επιβάρυνση σε ειδικούς φόρους, σε σχέση με τα υπόλοιπα 14 κράτη της ΕΕ.

Αλλά το γενικότερο ζήτημα που προκύπτει από την πετρελαϊκή κρίση, είναι η λήψη μέτρων προστασίας των λαϊκών εισοδημάτων, καθώς ο ερχόμενος χειμώνας προβλέπεται δύσκολος. Η κυβέρνηση το έχει υπόψη της αυτό και προσπαθεί να ελιχθεί. Ο πρωθυπουργός την προηγούμενη Πέμπτη, μετά την κυβερνητική επιτροπή, δήλωσε ότι αν οι τιμές του πετρελαίου παραμείνουν στα σημερινά υψηλά επίπεδα, η κυβέρνηση εξετάζει το ενδεχόμενο (δεν είναι δηλαδή σίγουρο) και... υπό προϋποθέσεις να πάρουν μέτρα κοινωνικού χαρακτήρα για να προστατεύσουν τα λαϊκά εισοδήματα, αλλά από... τα τέλη Νοέμβρη, με την κατάθεση του Κρατικού Προϋπολογισμού. Είναι εμφανές ότι θέλουν να κερδίσουν χρόνο, ενώ από την άλλη αντιμετωπίζουν εκατομμύρια πολίτες αυτής της χώρας σαν... συμπαθή τετράποδα. Πρώτα -με την πολιτική τους- εξαλθίωσαν συνταξιούχους, άνεργους, φτωχούς αγρότες και στη συνέχεια - χωρίς να ντρέπονται - δε διστάζουν να διατυμπνανίζουν ότι ενδεχομένως και υπό προϋποθέσεις, τον ερχόμενο χειμώνα, κάποιο ξεροκόμματο να σας δώσουμε για να ζήσετε και εσείς! Την ίδια στιγμή διακηρύσσουν με περισσή περηφάνια ότι το πλεόνασμα εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα ανέλθει μέχρι το τέλος του 2000 στα 800 δισ. δραχμές, το οποίο θα χρησιμοποιηθεί κατά δύο τρόπους. Για να εφαρμόσουν τις φορολογικές αλλαγές που έχουν υποσχεθεί για το 2001 (οι κυριότερες είναι η μείωση των συντελεστών φορολογίας των μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο ανώνυμων εταιριών και η μείωση του συντελεστή φόρου των υψηλών εισοδημάτων, καθώς και η μείωση του δημοσίου χρέους). Αυτές είναι οι προτεραιότητές τους και όχι η λήψη μέτρων προστασίας των λαϊκών εισοδημάτων.

Είναι εμφανές ότι η προστασία των λαϊκών εισοδημάτων που πλήττονται και όσο συνεχίζεται η πετρελαϊκή κρίση θα πλήττονται περισσότερο, θα πρέπει να γίνει αντικείμενο πάλης του λαϊκού κινήματος.