Πρώτα θα αναφερθούμε στην παραγωγή. Είναι, ίσως, η πιο μεγάλη, η πιο πλούσια γερμανική παραγωγή. Ο θεατής θα χορτάσει ταινία! Στιγμές στιγμές σου δημιουργείται η αίσθηση ότι στο «Σύμπλεγμα Baader - Meinhof» συμμετέχει ολόκληρη η Δυτική Γερμανία. Καθώς η υπόθεση της ταινίας, ιστορία, οι βόμβες, οι ανατινάξεις, οι ληστείες, αγκαλιάζουν σχεδόν ολόκληρη τη δυτικογερμανική επικράτεια!

Μετά θα αναφερθούμε στους κύριους συντελεστές, στους συντελεστές που έχουν την καλλιτεχνική και ιδεολογική ευθύνη της ταινίας. Ολοι τους, ο καθένας με τον τρόπο του και από το πόστο του, είναι παγκοσμίως γνωστοί και πετυχημένοι. Ο σκηνοθέτης Ούλι Εντελ έχει στο ενεργητικό του, ανάμεσα σε άλλες καλές και συμπαθητικές ταινίες, και την πολυβραβευμένη «Christiane F». Ο συγγραφέας του ομότιτλου βιβλίου, Στέφαν Αουστ, πάνω στο οποίο στηρίζεται η ταινία, είναι γνωστός δημοσιογράφος αριστερών, ας το πούμε για συντομία, εφημερίδων και περιοδικών. Είναι επίσης σεναριογράφος, σκηνοθέτης ντοκιμαντέρ, παρουσιαστής ειδήσεων και συντονιστής συζητήσεων για την «τρομοκρατία»! Ο παραγωγός της ταινίας, ο οποίος έγραψε και το σενάριο, στενός συνεργάτης και προσωπικός φίλος του σκηνοθέτη, ο Μπερντ Αϊχινγκερ, έχει γυρίσει γνωστές ταινίες, «Το Ονομα του Ρόδου», «Η Πτώση», κ.ά.

Κάναμε αυτόν τον μικρό πρόλογο για να δείξουμε ότι οι άνθρωποι που έχουν την ευθύνη για «Το Σύμπλεγμα» δεν είναι τίποτα λιανόπαιδα, είναι άνθρωποι ώριμοι και πολιτικά πονηρεμένοι! Επιπλέον, είναι άνθρωποι που γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στη Γερμανία, σε μια χώρα που οι πολιτικές ιδεολογίες έβραζαν και είχαν πάντα πολύ μακρύ και πολύ πλούσιο παρελθόν. Είναι άνθρωποι, με λίγα λόγια, από τους οποίους θα περίμενες να μη σταθούν στην καταγραφή, και αυτή με αρκετές συναισθηματικές και εμπορικές παραχωρήσεις, αλλά να προχωρήσουν στην έρευνα, στην ανάλυση και στην ερμηνεία των γεγονότων. Εκεί, δηλαδή, που υπάρχει η ουσία...

Η «ουδετερότητα» του βιβλίου, και εν συνεχεία της ταινίας, για τη γνωστή ομάδα Baader - Meinhof, αλλά και γενικότερα για την «τρομοκρατία», όπως αυτή εκφράστηκε στη Δυτική Γερμανία στις δεκαετίες 1960-1970-1980, δεν μπορεί να χρεωθεί στα θετικά τους! Η «ουδετερότητα» σε τέτοια ζητήματα είναι εκ του πονηρού. `Η, πράγμα που δεν είναι καθόλου κολακευτικό, κρύβει άγνοια. `Η, και το πιο πιθανό (και το χειρότερο), κρύβει σκοπιμότητα. Σκοπιμότητα πολιτική. Σκοπιμότητα εμπορική.

Τι βλέπει στην ταινία ο σημερινός θεατής, προπαντός ο νεαρός θεατής, αυτός δηλαδή που δεν έζησε τα γεγονότα, που δεν ξέρει τη διαδρομή της πολιτικής και επαναστατικής βίας; Βλέπει μια ομάδα νεαρών ανθρώπων, την ομάδα Baader - Meinhof, η οποία, από μεγάλο συναισθηματισμό και κάτω από τη φόρτιση των παγκόσμιων αντιπολεμικών κινητοποιήσεων για τον πόλεμο του Βιετνάμ και το Παλαιστινιακό πρόβλημα, χωρίς μεγάλο πολιτικό και ιδεολογικό υπόβαθρο, να οπλίζεται και με κλειστά μάτια να ρίχνεται πάνω στον καπιταλισμό για να τον ανατρέψει! Βλέπει ότι πολλά από αυτά τα «παιδιά», που αποτελούν την «επαναστατική» ομάδα, έχουν προσωπικά και οικογενειακά προβλήματα, ψυχολογικά προβλήματα, και προσπαθούνε μέσα από τη «δράση» να τα ξεπεράσουν. Βλέπει ότι αυτά τα «παιδιά», τελικά, δεν έχουν καθαρή επίγνωση γι' αυτά που πράττουν και γι' αυτά που προκαλούνται από τη δράση τους. Και, παράλληλα, βλέπει το πάθος και την πίστη αυτών των ανθρώπων για την υπόθεση που μάχονται! Βλέπει τη θυσία αυτών των «παιδιών» για την «κοινή» υπόθεση. Βλέπει το δίκιο τους! Και μπερδεύεται!

Την ίδια στιγμή, για λόγους πολιτικής «ουδετερότητας», βλέπει ότι και το σύστημα, από τη δική του μεριά, προσπαθεί, με όλα τα μέσα, να σώσει, όπως οφείλει, τη «δημοκρατία» και το «δημοκρατικό διάλογο». Το δικό του δίκιο. Είναι «δημοκρατικά εκλεγμένο» από το λαό και προσπαθεί να επιβάλει τη «δημοκρατική λύση» στις πολιτικές «διαφωνίες». Πολλά μέλη της καπιταλιστικής εξουσίας «καταλαβαίνουν», για να μην πω «κατανοούν», τους λόγους της εξέγερσης. Και, βέβαια, και ετούτοι, όπως και οι «αντάρτες των πόλεων», άλλωστε, αναγκάζονται να καταφύγουν στη βία. Σκοτώνουν οι μεν, σκοτώνουν και οι άλλοι. Τελικά το πολιτικό συμπέρασμα είναι ότι ζούμε σε έναν «τρελό» και «βίαιο» κόσμο! Και, δικαιολογημένα, απελπίζεται ο θεατής!

Αυτές και άλλες παρόμοιες αντιλήψεις και ερμηνείες για το ζήτημα της πολιτικής βίας, για την αντιπαράθεση ανάμεσα στον καπιταλισμό και στους επαναστάτες, για την επανάσταση γενικά, ο καθένας, πια, γνωρίζει ότι είναι απλοϊκές. Η πολιτική «τρομοκρατία», «οι αντάρτες των πόλεων», οι σημερινοί «τρομοκράτες», αλλά και οι πραγματικοί επαναστάτες και οι πραγματικές επαναστάσεις, όπως και το «δημοκρατικό» καπιταλιστικό σύστημα, είναι πολύ πιο πολύπλοκα, πολύ πιο σύνθετα πράγματα! Οι παράμετροι αυτών των πολιτικών εκφράσεων ξεκινάνε από το ελάχιστο και φτάνουν στο μέγιστο! Ξεκινάνε από την πολιτική αθωότητα και φτάνουν στην ισχυρή πολιτική γνώση. Ξεκινάνε από το «τίποτα» και φτάνουν στην πολιτική σκοπιμότητα και την προδοσία. Το πολιτικό φάσμα της πολιτικής «τρομοκρατίας», ως πολιτικής έκφρασης, περιέχει πολλά και ενδιαφέροντα στοιχεία. Ο Λένιν, για παράδειγμα, είχε χαρακτηριστεί «τρομοκράτης». Και ο Μπιν Λάντεν, επίσης! Βάλε αυτούς τους δύο στο ίδιο τσουβάλι! Μπαίνουν; Δεν μπαίνουν!

Η ταινία, λοιπόν, σε καμία περίπτωση, δε σε βοηθάει να βγεις σοφότερος από την αίθουσα! Σκόπιμα κάνει «γενικές αναφορές» και σκόπιμα αποφεύγει να κάνει και την παραμικρή αναφορά στο πραγματικό επαναστατικό κίνημα. Στην ουσία το αγνοεί τελείως. Σαν να μην υπάρχει! Σκόπιμα παρουσιάζει ότι η πολιτική αντιπαράθεση, όποιο μέσον και να χρησιμοποιεί, γίνεται ανάμεσα στους ψυχολογικά ανώριμους αστούς νεαρούς, ομάδα Baader - Meinhof, και στο καπιταλιστικό σύστημα. Αυτοί, για την ταινία, είναι οι δύο αντίθετοι πόλοι! Οι πραγματικοί επαναστάτες, η αληθινή επανάσταση, απουσιάζουν από την ταινία. Στη ζωή, βέβαια, τα πράγματα είναι τελείως διαφορετικά.

Παρ' όλα αυτά, και έχοντας υπόψη όλα αυτά, θεωρώ ότι όλοι οι σωστά πολιτικά σκεπτόμενοι άνθρωποι πρέπει να δουν την ταινία. Πρέπει να τη δουν για να βγάλουν, για να επιβεβαιώσουν σωστότερα, τα δικά τους πολιτικά συμπεράσματα.

Παίζουν: Μόριτς Μπλαϊμπτρόι, Μαρτίνα Γκέντεκ, Γιοχάνα Βόκαλεκ, Νάντια Ουλ, Νιλς Μπρούνο Σμιτ, Μπρούνο Γκαντς, κ.ά.