Μεθοδικές και συντονισμένες είναι οι προσπάθειες τόσο της Ουάσιγκτον όσο και των διαφόρων διπλωματών που έχουν επιδοθεί σε μαραθώνιες συναντήσεις να «κατευνάσουν τα πνεύματα» και να πείσουν εαυτούς και άλλους ότι η αποκλιμάκωση στη Μέση Ανατολή μοιάζει να είναι κοντά. Εντούτοις, επί της ουσίας, ουδένα βήμα προόδου έχει σημειωθεί. Παλαιστίνιοι και Ισραηλινοί επιμένουν στις θέσεις τους. Ο αραβικός κόσμος εμφανίζεται, μέχρι στιγμής, αποφασισμένος να συντονίσει τη δράση του, αποκλείοντας κάθε άλλη συνάντηση πριν την αραβική σύνοδο στις 21 - 22 Οκτωβρίου. Και οι αιματηρές συγκρούσεις συνεχίζονται με αμείωτη ένταση.

Ενας 17χρονος Παλαιστίνιος νεκρός με σφαίρα στο στήθος και άλλος ένας νεαρός συμπατριώτης του με θανατηφόρα πλήγματα από λαστιχένιες σφαίρες είναι ο απολογισμός των συγκρούσεων που ξέσπασαν, χτες, στην περίμετρο της πόλης Τουλκαρέμ στη Δυτική Οχθη και στον οικισμό Κχαν Γιουνίς, στη Λωρίδα της Γάζας. Επεισόδια σημειώθηκαν και στη Χεβρώνα, όπου το κεντρικό σύνθημα των Παλαιστινίων διαδηλωτών είχε ως αποδέκτη τον ΓΓ του ΟΗΕ: «Ανάν, θέλουμε κράτος». Οι τραυματίες και των τριών αυτών συγκρούσεων ανέρχονται σε δεκάδες, χωρίς, όμως, να έχει διευκρινιστεί ο αριθμός τους.

Σε πεδίο μάχης μετατράπηκε και ο αυτοκινητόδρομος, έξω από την πόλη Ναμπλούς, προς τον εβραϊκό οικισμό Ελόν Μορέν, ενώ τον διέσχιζε αυτοκινητοπομπή Εβραίων εποίκων που συμμετείχαν στην κηδεία του Αμερικανοεβραίου Χίλελ Λίμπερμαν, μακρινός συγγενής του υποψηφίου Αντιπροέδρου του Δημοκρατικού Κόμματος των ΗΠΑ. Οι έποικοι της αυτοκινητοπομπής απάντησαν με πυροβολισμούς στο λιθοβολισμό, με αποτέλεσμα η μάχη να γενικευτεί με ενόπλους και από τις δύο πλευρές, ενώ ο Ισραηλινός στρατός ενεπλάκη, χρησιμοποιώντας τανκς και 4 στρατιωτικά ελικόπτερα.

Παρά το γεγονός ότι οι χτεσινές συγκρούσεις ήταν, για δεύτερη συνεχόμενη ημέρα μικρότερης εμβέλειας από ό,τι τις προηγούμενες μέρες, σε επίπεδο ηγεσιών δε φαίνεται να έχει επιτευχθεί κάποια πρόοδος. Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Εχούντ Μπάρακ επέμεινε στο τελεσίγραφό του προς την Παλαιστινιακή ηγεσία, απαιτώντας να τερματιστεί άμεσα η βία και κατηγόρησε τον Γιάσερ Αραφάτ ότι «ενθαρρύνει την τρομοκρατία ακόμη και στο εσωτερικό του Ισραήλ, απελευθερώνοντας, τις τελευταίες μέρες, δεκάδες μέλη των εξτρεμιστικών οργανώσεων Χαμάς και Τζιχάντ».

Ο Μπάρακ επανέλαβε ότι είναι πρόθυμος να συμμετάσχει σε κάποια συνάντηση υπό την αιγίδα των ΗΠΑ και ότι συγκατατίθεται στη δημιουργία «ερευνητικής επιτροπής για τα αίτια των αιματηρών γεγονότων μόνο υπό την επίβλεψη των ΗΠΑ». Την άποψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού έσπευσε να στηρίξει και ο επικεφαλής Ισραηλινός διαπραγματευτής Οντέντ Εράν, τονίζοντας ότι «το να στηθεί, με τον έναν ή τον άλλο τρόπο ένα διεθνές δικαστήριο για τα πρόσφατα γεγονότα, θα παρατείνει το ιδιαίτερα αρνητικό κλίμα και θα οδηγήσει σε ολικό θάνατο την ειρηνευτική διαδικασία».

Στη θέση τους, όμως, επιμένουν και οι Παλαιστίνιοι. Ο υπουργός Πληροφοριών Γιάσερ Αμπέντ Ράμπο υπογράμμισε ότι «προϋπόθεση της επανέναρξης του οποιουδήποτε διαλόγου είναι η σύσταση διεθνούς επιτροπής έρευνας των αιματηρών συμπλοκών», επαναδιατυπώνοντας την κατηγορία ότι οι Ισραηλινοί στρατιώτες χρησιμοποίησαν ακραία βία, για να αντιμετωπίσουν άοπλους διαδηλωτές. Την ίδια στιγμή, ο Ναμπίλ Αμπουρντενέχ, σύμβουλος του Παλαιστινίου ηγέτη, απέκλειε το ενδεχόμενο κάποιας συνάντησης κορυφής, με αμερικανική πρωτοβουλία ή όχι, εκτιμώντας ότι «δεν έχει κανένα νόημα η οποιαδήποτε συζήτηση πριν πραγματοποιηθεί η σύνοδος κορυφής των Αράβων ηγετών».

Ενώ το «πολεμικό κλίμα» παραμένει, τόσο διπλωματικά όσο και στο έδαφος των αυτόνομων περιοχών, συνεχίζονται οι διπλωματικές προσπάθειες αξιωματούχων από όλες τις πλευρές. Ο ΓΓ του ΟΗΕ, Κόφι Ανάν, συναντήθηκε, χθες, για τρίτη φορά τόσο με τον Γιάσερ Αραφάτ όσο και με τον Εχούντ Μπάρακ και ανέβαλε για ένα 24ωρο τη μετάβασή του στο Λίβανο, όπου θα επαναλάβει τις διαμεσολαβητικές του προσπάθειες για την απελευθέρωση των 3 Ισραηλινών στρατιωτών που κρατούνται όμηροι από τη «Χεζμπολάχ». Ο ίδιος ο Ανάν απέφυγε να κάνει δηλώσεις, ενώ ο εκπρόσωπος του, Φρεντ Εκχαρντ, αρκέστηκε να πει ότι «δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί η δουλιά του ΓΓ στην περιοχή».

Τις διπλωματικές του προσπάθειες συνεχίζει και ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας Χαβιέ Σολάνα, ο οποίος συνοδεύεται και από τον ειδικό απεσταλμένο της ΕΕ στη Μέση Ανατολή, Μιγκέλ Ανχέλ Μορατίνος. Ο Σολάνα συναντήθηκε, αργά το βράδυ της Τετάρτης, με τον Παλαιστίνιο ηγέτη και με τον Ισραηλινό πρωθυπουργό, αλλά και με τον Κόφι Ανάν, ενώ χθες μετέβη στο Κάιρο, όπου συνομίλησε με τον Αιγύπτιο Πρόεδρο Χόσνι Μουμπάρακ. Ο Σολάνα δήλωσε λακωνικά ότι «δεν υπάρχει πια πολύς χρόνος για τη διπλωματία, καθώς παραμένει μόνο μία ευκαιρία για την ειρήνη αλλά όχι για πολύ ακόμη». Ο αξιωματούχος της ΕΕ επρόκειτο, στη συνέχεια, να μεταβεί στο Λίβανο και στη Συρία.

Με δηλώσεις τους εμφανίστηκαν στο διπλωματικό προσκήνιο, χτες, τόσο η Γαλλία και η Ιταλία. Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ιμπέρ Βεντρίν επαναδιατύπωσε τις εκκλήσεις του για αυτοσυγκράτηση και ηρεμία εκτιμώντας ότι «το χειρότερο που μπορεί να συμβεί σε όλη την περιοχή είναι να μην υπάρχει καμία προοπτική ειρήνης». Την ίδια στιγμή, ο Ιταλός πρωθυπουργός Τζουλιάνο Αμάτο δήλωνε ότι η ιταλική κυβέρνηση έχει προσφερθεί να φιλοξενήσει στο «ουδέτερο» έδαφος της Ρώμης μια πιθανή συνάντηση κορυφής που θα οδηγήσει σε αποκλιμάκωση.

Πυρετός τηλεφωνικών επικοινωνιών επικρατεί στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Ο Αμερικανός Πρόεδρος Μπιλ Κλίντον παραχώρησε ειδική συνέντευξη Τύπου για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή. Ο Κλίντον επανέλαβε ότι βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία και με τις δύο πλευρές αλλά και με άλλες αραβικές ηγεσίες. Η επισταμένη προσπάθεια του Κλίντον να μην αναφερθεί σε κάποιο συγκεκριμένο βήμα, ενέτεινε τις φήμες που ήθελαν το ενδεχόμενο πραγματοποίησης ενός ταξιδιού - αστραπή του Προέδρου στην περιοχή εντός της εβδομάδας να αναβάλλεται επ' αόριστον εξαιτίας της έντονης δυσφορίας των αραβικών χωρών.

Ο Αμερικανός Πρόεδρος κατέβαλε φιλότιμες προσπάθειες να πείσει ότι η κατάσταση στη Μέση Ανατολή βαίνει προς αποκλιμάκωση, συμβουλεύοντας τους δημοσιογράφους να μην εκλάβουν ως «ένδειξη σοβαρότατης κρίσης τη μη πραγματοποίηση κάποιας συνάντησης κορυφής υπό την αιγίδα των ΗΠΑ». Παραδέχτηκε, πάντως, ότι είναι «πολύ λογικό ολόκληρη η ανθρωπότητα να είναι συγκλονισμένη με το πόσο γρήγορα η κατάσταση βγήκε εκτός ελέγχου» και επανέλαβε ότι προτεραιότητα «δεν είναι μία άνευ περιεχομένου σύνοδος, αλλά ο τερματισμός των βιαιοτήτων»!

Με την αμερικανική εκτίμηση συγκλίνει και η άποψη της Μόσχας. Ο Ρώσος Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν δήλωσε ότι, σύμφωνα με τις πληροφορίες που του μετέφερε ο υπουργός Εξωτερικών Ιγκόρ Ιβανώφ που επισκέφθηκε την περιοχή, υπάρχουν «αρκετά σημάδια προσέγγισης ανάμεσα στις δύο πλευρές».

Επιβεβαιώνοντας, για πολλοστή φορά τις τελευταίες μέρες, την αποφασιστικότητα του αραβικού κόσμου να παραμείνει ενωμένος, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ απέστειλε, χτες, επιστολή προς τον Λευκό Οίκο, εξηγώντας τους λόγους για τους οποίους η Αίγυπτος δεν προτίθεται να φιλοξενήσει μια ισραηλινοπαλαιστινιακή συνάντηση κορυφής υπό αμερικανική αιγίδα. Σύμφωνα με την ενημέρωση που έκανε ο Αιγύπτιος υπουργός Πληροφοριών Σαφουάρ αλ Σέριφ, ο Μουμπάρακ ενημέρωσε τον Μπιλ Κλίντον ότι «δεν έχει κανένα νόημα η οποιαδήποτε συνάντηση αν πρώτιστα το Ισραήλ δε σταματήσει να χρησιμοποιεί βάρβαρη βία κατά των Παλαιστινίων και να απευθύνει απειλές και τελεσίγραφα προς τις αραβικές χώρες». Μάλιστα, η επιστολή φέρεται να κλείνει με την εκτίμηση ότι προτεραιότητα για τον αραβικό κόσμο αυτή τη στιγμή είναι η υπεράσπιση των λαών του, των ιερών τόπων του και η εξεύρεση κοινών τρόπων και τακτικών μέσα από την αραβική σύνοδο στις 21 - 22 Οκτωβρίου.

Στο πλαίσιο της έντονης κινητικότητας στους κόλπους των αραβικών χωρών, ο Ιορδανός υπουργός Εξωτερικών Αμπντούλ Ιλάχ Κχατίμπ μετέβη, χθες, στη Σαουδική Αραβία ενώ ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Καμάλ Κχαραζί στη Συρία. Ταυτόχρονα, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα έστησαν αερογέφυρα μεταφοράς τραυματιών από τα αυτόνομα παλαιστινιακά εδάφη προς όλες τις χώρες του Κόλπου.

Η ένταση που επικρατεί στη Μέση Ανατολή συνεχίζει να «εξάγεται» και σε χώρες της Ευρώπης. Μετά το κύμα εμπρηστικών επιθέσεων κατά εβραϊκών συναγωγών που σημειώθηκε το Σαββατοκύριακο στη Γαλλία και παρά τις εκκλήσεις των ηγετών τόσο της εβραϊκής όσο και της ισλαμικής κοινότητας, δύο συναγωγές πυρπολήθηκαν, τη νύχτα της Τρίτης προς Τετάρτη, στη συνοικία Τραπ του δυτικού Παρισιού και στη συνοικία Ιλία στα νότια προάστια της γαλλικής πρωτεύουσας. Τα επεισόδια αυτά έχουν ανησυχήσει ιδιαιτέρως τη γαλλική ηγεσία, ενώ ο Γάλλος Πρόεδρος Ζακ Σιράκ, με εκτενές μήνυμά του, καταδίκασε αυτού του είδους τις ενέργειες ως απαράδεκτες και προσβλητικές για τη γαλλική δημοκρατία.

Λίγες ώρες αργότερα, στο γειτονικό Βέλγιο, σε πεδίο μάχης μετατράπηκαν αρκετοί δρόμοι των Βρυξελλών όταν εκατοντάδες μέλη της παλαιστινιακής κοινότητας συγκρούστηκαν με τις αστυνομικές δυνάμεις στην προσπάθειά τους να προσεγγίσουν την ισραηλινή πρεσβεία. Σημειώθηκαν αρκετοί βανδαλισμοί και πυρπολήσεις αυτοκινήτων ενώ έγινε αδιευκρίνιστος αριθμός συλλήψεων.

Η αντίστροφη μέτρηση προς την εκπνοή του τελεσιγράφου που έχει θέσει η ισραηλινή κυβέρνηση προς την Παλαιστινιακή Αρχή έχει, ήδη, αρχίσει και παρά τις, περί του αντιθέτου, «διπλωματικές» διαβεβαιώσεις ότι η κατάσταση εκτονώνεται, η γενική εκτίμηση είναι ότι μια τέτοια προοπτική δεν είναι ορατή. Ολοένα και περισσότεροι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ δεν είναι (ή δεν έχει περιθώρια πλέον να είναι) σε θέση να ελέγξει πλήρως το πλήθος των διαδηλωτών. Ως τρανταχτή απόδειξη του αληθούς της εκτίμησης αυτής παρουσιάζεται από πολλούς αναλυτές η χθεσινή αντιφατική ανακοίνωση της «Φατάχ», της πολυπληθούς οργάνωσης που πρόσκειται στον Παλαιστίνιο ηγέτη.

Εκπρόσωπος της «Φατάχ» στη Ραμάλα της Δυτικής Οχθης, ο Μαρουάν Μπαργουτί, δήλωνε ότι έχει, ήδη, τεθεί σε εφαρμογή η εντολή του Παλαιστινίου ηγέτη για τερματισμό των βίαιων επεισοδίων και συνέχιση της «Ιντιφάντα» με ειρηνικά μέσα. Την ίδια, περίπου, ώρα, υψηλόβαθμα στελέχη της «Φατάχ» στην πόλη της Γάζας χαιρετούσαν από το κτίριο του παλαιστινιακού κοινοβουλίου, όπου συνεδρίαζαν, χιλιάδες συγκεντρωμένους διαδηλωτές, των οποίων επικεφαλής είχαν τεθεί δεκάδες ένοπλα μέλη της οργάνωσης, καλώντας τον παλαιστινιακό λαό να συνεχίσει τον ένοπλο αγώνα.

Την ίδια στιγμή, βαθύς προβληματισμός επικρατεί και στην ισραηλινή πλευρά. Χαρακτηριστικό είναι ότι πολλοί Ισραηλινοί αναλυτές, που συμμετέχουν στο διεξαγόμενο στο Λονδίνο συνέδριο της Αγγλοϊσραηλινής Ενωσης, επισήμαναν ότι ο μεγαλύτερος εχθρός για το Ισραήλ βρίσκεται στο εσωτερικό του και προέρχεται από τους κόλπους της ακροδεξιάς και των εξτρεμιστών, όπως ο Αριέλ Σαρόν, χώρους που έθρεψαν, τα τελευταία χρόνια, οι επιλογές των ισραηλινών ηγεσιών στο πλαίσιο της «ειρηνευτικής διαδικασίας» απέναντι στους Παλαιστινίους. Σημαντικότατο πρόβλημα για το Ισραήλ, υπογράμμισαν πολλοί αναλυτές, είναι και η, εμφανιζόμενη πλέον, χαώδης διάσταση ανάμεσα σε Ισραηλινούς υπηκόους και Ισραηλινούς αραβικής καταγωγής, η οποία εκφράστηκε με αιματηρότατο τρόπο μέσα από τις συγκρούσεις των τελευταίων ημερών.