Λ. Ποπόβα, «Χωροδυναμική κατασκευή» (1920 - '21)

Η Μεγάλη Οκτωβριανή Επανάσταση συνοδεύτηκε από μια σημαντική περίοδο καλλιτεχνικού πειραματισμού γνωστού ως κονστρουκτιβισμού. Κίνημα, που έθεσε ερωτήματα για βασικούς τομείς της τέχνης και έφερε στο προσκήνιο το μεγάλο θέμα της θέσης που πρέπει να έχει η τέχνη στη νέα κοινωνία. Οι εκπρόσωποι του κινήματος δέχτηκαν την πρόκληση της ιδέας των έργων τέχνης ως μοναδικών αγαθών, διερεύνησαν περισσότερο συλλογικούς τρόπους εργασίας και εξέτασαν πώς θα μπορούσαν να συνεισφέρουν στην καθημερινή ζωή μέσω του σχεδίου, της αρχιτεκτονικής, της βιομηχανικής παραγωγής, του θεάτρου και του κινηματογράφου.

Ο Α. Ροντσένκο ενεργά ασπάστηκε σχεδόν όλες τις εκφάνσεις του κινήματος, από τη διαφήμιση μέχρι τη φωτογραφία και τον κινηματογράφο. Τα επιτεύγματα της Λ. Ποπόβα στη ζωγραφική, στο θέατρο, τη γραφιστική και στο σχέδιο υφασμάτων συνέβησαν παρά την κλονισμένη υγεία της και την προσωπική της τραγωδία - ο άντρας της πέθανε από τύφο το 1919 και η ίδια πέρασε ένα χρόνο προσπαθώντας να αναρρώσει. Πέθανε μόλις πέντε χρόνια αργότερα και αυτή και ο γιος της από οστρακιά.

Σχέδιο σκηνικού της Λ. Ποπόβα,για την παράσταση «Γη σε αναβρασμό», σε σκηνοθεσία Μέγιερχολντ (1923)

Οι επισκέπτες της έκθεσης θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν 350 έργα, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται καμβάδες από τη σειρά των «Ζωγραφικών Αρχιτεκτονημάτων» της Λ. Ποπόβα (1917-1919), κινηματογραφικές αφίσες, κοστούμια και σκηνικά του Α. Ροντσένκο. Ανάμεσά τους, οι αφίσες για την κλασική ταινία «Το Θωρηκτό Ποτέμκιν» σε σκηνοθεσία Σεργκέι Αϊζενστάιν το 1925.

Ξεχωριστή θέση στην παρουσίαση της Θεσσαλονίκης, έχουν τα έργα των δυο καλλιτεχνών που πρωτοπαρουσιάστηκαν στην ιστορική έκθεση του 1921 με τίτλο «5Χ5 = 25» και για την οποία οι: Ροντσένκο και Ποπόβα συνεργάστηκαν με τους συναδέλφους τους: Αλεξάντρα Εκστερ, Αλεξάντρ Βεσνίν και Βαρβάρα Στεπάνοβα (σύζυγος του Α. Ροντσένκο). Μεταξύ των έργων αυτών είναι και τα διάσημα μονοχρωματικά ζωγραφικά έργα του Ροντσένκο «Καθαρό Κόκκινο Χρώμα», «Καθαρό Κίτρινο Χρώμα» και «Καθαρό Μπλε Χρώμα». Η έκθεση αποτελείται από μοναδικά έργα της περιόδου της Ρωσικής Πρωτοπορίας. Το Κρατικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης (ΚΜΣΤ) συμμετέχει με 60 έργα, σχέδια και αρχειακό υλικό από τη συλλογή Κωστάκη. Επιμελητές της παρουσίασης είναι οι M. Τουπιτσίν και Β. Τόμπολι. Από ελληνικής πλευράς την επιμέλεια ανέλαβαν η διευθύντρια του ΚΜΣΤ, Μαρία Τσαντσάνογλου και η επιμελήτρια του ΚΜΣΤ, Αγγελική Χαριστού. Η έκθεση θα διαρκέσει μέχρι τις 20/9 και στη συνέχεια θα ταξιδέψει στην Πινακοθήκη «Reina Sofia», στη Μαδρίτη (19/10/2009 - 31/1/2010).

Α. Ροντσένκο, «Αφαίρεση», τέλη της δεκαετίας του '20