Tο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο για την πρώην Γιουγκοσλαβία ιδρύθηκε με το ψήφισμα 826 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που εγκρίθηκε το Μάη του 1993. Αρχικά εμφανίστηκε σαν διεθνές όργανο απονομής δικαιοσύνης. Στην πράξη απέδειξε πως είναι όργανο επιβολής του δίκαιου των ισχυρών και της ιμπεριαλιστικής «νέας τάξης πραγμάτων». Εχει καταδικάσει 161 άτομα, αρκετά εκ των οποίων εκτίουν ποινή κάθειρξης στις φυλακές Σεβενίνγκεν της Ολλανδίας και άλλα σε φυλακές των Σουηδίας, Ιταλίας, Κροατίας κ.ά.

Σε εξέλιξη είναι η δίκη 24 κατηγορουμένων ανάμεσά τους ο πρώην ηγέτης των Σερβοβόσνιων Ράντοβαν Κάρατζιτς και ο πολιτικός ηγέτης του «Σερβικού Ριζοσπαστικού Κόμματος» Βόισλαβ Σέσελι, ενώ τη δικαστική οδό έχει προγραμματιστεί να πάρουν άλλες 16 υποθέσεις.

Δεκάδες άλλες υποθέσεις έχουν παραπεμφθεί σε δικαστήρια της Σερβίας, της Βοσνίας και της Κροατίας. Ο πρώτος καταδικασθείς από το ΔΠΔ ήταν ο Σερβοβόσνιος Ντράζεν Εντέμοβιτς, που στις 29 Νοέμβρη του 1996 καταδικάστηκε σε 10 χρόνια κάθειρξη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Ο Μίλαν Μπάμπιτς, πρόεδρος των Σέρβων της Κράινα στην Κροατία, παραδόθηκε και παραδέχθηκε την ενοχή του για εγκλήματα κατά μουσουλμάνων και Κροατών και καταδικάστηκε σε 13 χρόνια φυλάκιση. Ωστόσο αυτοκτόνησε λίγες μέρες πριν τον περίεργο θάνατο του Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, στις 5 Μάρτη του 2006.

Σε 20 χρόνια φυλάκιση καταδικάστηκε ο πρώην πρόεδρος της σερβοβοσνιακής βουλής Μομτσίλο Κράισινικ για διώξεις κατά των μουσουλμάνων της Βοσνίας αλλά αθωώθηκε για την κατηγορία της γενοκτονίας.

Η μοναδική γυναίκα που καταδικάστηκε απ' το ΔΠΔ ήταν η Μπιλιάνα Πλάβσιτς Πρόεδρος των Σέρβων της Βοσνίας αμέσως μετά την απομάκρυνση του Ράντοβαν Κάρατζιτς απ' την ενεργό πολιτική σκηνή της χώρας, μετά τη συμφωνία του Ντέιτον. Εκανε συμφωνία με τους διώκτες της (με αποτέλεσμα να κατηγορηθεί για προδοσία από πολλούς συμπατριώτες της), παραδέχθηκε την ενοχή της για την εκστρατεία εθνικιστικών εκκαθαρίσεων εναντίον των μουσουλμάνων και Κροατών της Βοσνίας την περίοδο 1992 - 95 υποδεικνύοντας ως βασικό υπεύθυνο τον προκάτοχό της στο προεδρικό αξίωμα, Ρ. Κάρατζιτς. Η Πλάβσιτς διόλου τυχαία αφέθηκε ελεύθερη μία μέρα πριν την επίσημη έναρξη της δίκης του Ρ. Κάρατζιτς στις 27 Οκτώβρη από τις σουηδικές φυλακές στο Ερεμπρο, (200 χλμ. δυτικά της Στοκχόλμης). Από τότε μένει στο Βελιγράδι.

Ο Σερβοβόσνιος στρατιωτικός αξιωματούχος Ράντισλαβ Κρστιτς είναι ο άνθρωπος που έχει καταδικαστεί στα περισσότερα χρόνια φυλάκισης (46 έτη).

Αλλοθι δήθεν «αντικειμενικότητας» του δικαστηρίου είναι οι μόλις επτά αθωώσεις κατηγορουμένων, ανάμεσά τους ο πρώην πρόεδρος της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας Μίλαν Μιλουτίνοβιτς που το Φλεβάρη του 2009 αθωώθηκε για τις κατηγορίες εγκλημάτων πολέμου στο Κοσσυφοπέδιο. Αντίθετα, κραυγαλέα ήταν η «αθώωση» του Κοσσοβάρου Αλβανού διοικητή του ΟΥΤΣΕΚΑ και πρώην πρωθυπουργού των Αλβανών του προτεκτοράτου Ράμους Χαραντινάι, παρά την πληθώρα ενοχοποιητικών στοιχείων για τις σφαγές δεκάδων Σέρβων αμάχων. Επίσης, την κατακραυγή μέρους της διεθνούς κοινότητας προκάλεσε και η αθωώση του στρατιωτικού διοικητή των μουσουλμάνων της Βοσνίας, Νάσερ Οριτς, που προκάλεσε (10/7/08) την αγανάκτηση της Μόσχας που χαρακτήρισε το ΔΠΔ μεροληπτικό και ζήτησε την επίσπευση του τερματισμού της λειτουργίας του...

Η «μητέρα» των στημένων δικών του ΔΠΔ ήταν αναμφισβήτητα εκείνη έναντι του πρώην Προέδρου της ΟΔ Γιουγκοσλαβίας, Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς με 66 κατηγορίες για πάσης φύσης «εγκλήματα πολέμου, κατά της ανθρωπότητας», «γενοκτονίας» κ.λπ. Ξεκίνησε το Φλεβάρη του 2002 και τερματίστηκε το Μάρτη του 2006 οπότε επήλθε ο θάνατος του κατηγορουμένου, υπό περίεργες συνθήκες και με καταγγελίες για δολοφονία. Ο Μιλόσεβιτς είχε αναλάβει την υπεράσπιση του εαυτού του δίνοντας γενναία μάχη ενάντια στην καλολαδωμένη μηχανή προπαγάνδας των ιμπεριαλιστών που προκάλεσαν το διαμελισμό της πρώην Γιουγκοσλαβίας καταλαβαίνοντας πως στο εδώλιο του κατηγορουμένου δεν ήταν μόνος του αλλά όλος ο σερβικός λαός...

Οι μόνοι κατηγορούμενοι απ' το ΔΠΔ που διαφεύγουν της σύλληψης είναι οι Σερβοβόσνιοι πρώην αξιωματούχοι Ράτκο Μλάντιτς και Γκόραν Χάντζιτς.