Χάραμα στο θεσσαλικό κάμπο. Πυκνή η ομίχλη, ακουμπά, σχεδόν, στη γη. Δε βλέπεις τη μύτη σου. Σκιές διακρίνεις. Είναι ξωμάχοι. Με το τρακτέρ οργώνουν, σβαρνίζουν, σπέρνουν το στάρι στο χωράφι τους. Ρεπορτάζ «επί τόπου», σκέφτεσαι. Να τον ρωτήσω τώρα που η υγρασία «καίει» το κορμί του, τώρα που η κούραση κάνει τους μύες του να πονάνε, τι σκέφτεται, τι ελπίζει; Να μου πει πώς νιώθει που είναι υποχρεωμένος να παλεύει με τη γη για να βγάλει το ψωμί του. Τι νιώθει που βλέπει το σπόρο να φυτρώνει, το φυτό να μεγαλώνει, πρασινίζοντας τη γη και μετά να γίνεται στάχυ, καρπός.

Αυτός, όμως, δεν «αδειάζει». Δεν έχει καιρό για πολλές κουβέντες. Κάτι θα μου πει σταματώντας για λίγο τη δουλιά και θα μου δώσει ραντεβού το μεσημέρι ή καλύτερα το βράδυ στο καφενείο. Εκεί, ίσως, μπορέσουμε να πούμε πολλά. Σ' αυτές τις περιπτώσεις βοηθάει μερικές φορές και το τσίπουρο.

Τελικά, σταματά. Είναι μια ευκαιρία να ξαποστάσει και να πάρει μια ανάσα. Να σκουπίσει τον ιδρώτα που «τρέχει» στο πρόσωπό του. Δίνει το χέρι του να χαιρετήσει και γίνονται οι συστάσεις. Λέγεται Βασίλης Ζησόπουλος και είναι μόνιμος κάτοικος του χωριού Μεσορράχη του Δήμου Κραννώνα Λάρισας. Και στην ερώτηση «πώς πάει φέτος η σπορά» βρίσκει το κουράγιο να χαριτολογήσει και λέει: «Η αλήθεια είναι ότι ο αγρότης πρέπει να βρει ένα λογιστή για να υπολογίζει όλα τα έξοδα του, γιατί αλλιώς χάνει το λογαριασμό». Το πρόσωπό του αλλάζει έκφραση και συνεχίζει: «Η γεωργία πεθαίνει. Η σπορά άρχισε με μύρια προβλήματα. Μόνο να σκεφτείτε την αύξηση του πετρελαίου, τις αυξήσεις στα λιπάσματα και τ' άλλα καλλιεργητικά έξοδα που έχουμε, φτάνει. Και η τιμή του σταριού συνεχώς μειώνεται». Σκύβει το κεφάλι και απογοητευμένος «καρφώνει» τα μάτια του στη γη, για να πει: «Βλέπετε πώς είναι το χώμα. Ξερό. Αν δε βρέξει, χαθήκαμε. Το καλοκαίρι δεν μπορούσαμε να ποτίσουμε τα βαμβάκια, γιατί δεν είχαμε νερό. Και τώρα δε βρέχει. Δε φτάνουν όλα τ' άλλα έξοδα, πρέπει να πληρώσουμε και για πότισμα;». Η συζήτηση φτάνει στον «ένοχο» αυτής της κατάστασης. «Θέλουν - λέει ο Βασίλης Ζησόπουλος - να μας διώξουν από τη γη μας με την πολιτική αυτή. Το σκέφτομαι πολύ σοβαρά να εγκαταλείψω τα χωράφια μου και να ψάξω να βρω κάτι άλλο. Εχω παιδιά και πρέπει να προσπαθήσω για να ζήσουν όσο γίνεται καλύτερα».

Το οδοιπορικό συνεχίζεται. Επόμενος σταθμός το χωριό Αγιοι Ανάργυροι. Στο βενζινάδικο του χωριού βρίσκονται αγρότες με τα τρακτέρ τους για να προμηθευτούν το πετρέλαιο για τη σπορά, μουρμουρίζοντας για «τις καταραμένες αυξήσεις που δε θα τους αφήσει δραχμή στην τσέπη», για την «τυράγνια που τραβούν» και για τον «Σημίτη που δεν υπολογίζει την αγροτιά και όλο τον κοσμάκη». Μιλάμε με έναν απ' αυτούς, τον Αχιλλέα Παπαργύρη, που λέει: «Διπλάσια τιμή σε σχέση με πέρσι πληρώνουμε για ν' αγοράσουμε το πετρέλαιο και να βάλουμε μπρος στις μηχανές για να σπείρουμε. Το κοστολόγιο αυξάνεται για μας. Οι τιμές και οι επιδοτήσεις μειώνονται. Πού θα πάει αυτή η κατάσταση; Πώς θα τα βγάλουμε πέρα, αφού κάθε χρόνο μπαίνουμε μέσα. Μόνο έξοδα έχουμε μάθει να κάνουμε και για έσοδα δε γίνεται λόγος». Αφού γεμίζει τα «μπετόνια» του φεύγει χωρίς καθυστέρηση να συνεχίσει τη σπορά και χαιρετώντας προλαβαίνει να πει ότι με τους αγώνες μπορούν να λύσουν τα προβλήματά τους οι αγρότες.

To λόγο παίρνει στη συνέχεια ο συγχωριανός του Γιάννης Παπακώστας, για να πει πως «στους αγρότες δε μένει εισόδημα και ότι τα βγάζουν πέρα "τσίμα - τσίμα"» και να μιλήσει για τους φόβους που έχει ότι «τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα».

Μεσημεράκι και το καφενείο του χωριού γεμίζει από αγρότες και συνταξιούχους. Να πιουν ένα καφεδάκι, να κάνουν λίγο παρέα και να «ξεφύγουν» για λίγο από τα βάσανά τους. Δεν τα καταφέρνουν, όμως. Η συζήτησή τους, όσο και να προσπαθούν, περιστρέφεται γύρω από τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Ευτυχώς, το χιούμορ δεν τους λείπει. Πολλοί εκφράζουν την απορία τους για το μεγάλο καλοκαίρι που έχει φέτος. Αλλοι συμπληρώνουν ότι είναι για το καλό τους, γιατί έτσι δεν αναγκάζονται ν' ανάβουν σόμπες. Και άλλοι μιλούν για τις «τρελές αγελάδες» και λένε ότι δε θ' αναγκάζονται ν' αγοράζουν κρέας για να φάνε και θα γλιτώσουν χρήματα. Και ύστερα, επιστροφή πάλι στη σπορά, στο βαμβάκι που δεν έχουν παραδώσει ακόμα, μήπως και το πουλήσουν σε καλύτερη τιμή, στη φθινοπωρινή ανομβρία.

Καθόμαστε σ' ένα τραπέζι. Στην παρέα βρίσκονται οι Βασίλης Ζαμπανιώτης, Αποστόλης Καρτσαφλέκης και Βασίλης Παπακώστας. «Τα παράπονά μας είναι πολλά» λέει ο Βασίλης Παπακώστας. Και συνεχίζει: «Δεν έχουμε στον ήλιο μοίρα. Είναι πολύ δύσκολο να επιβιώσουν σήμερα οι αγρότες. Από τη σπορά μέχρι τη σοδειά τα έξοδα είναι πάρα πολλά και δεν μπορούμε να "σηκώσουμε" τόσο βάρος. Τώρα σπείραμε τα στάρια. Δεν ξέρουμε και μεις τι πληρώσαμε για τα λιπάσματα, το πετρέλαιο, το όργωμα, το σβάρνισμα και τη σπορά. Ολα είναι πανάκριβα. Πολλοί αγρότες στο χωριό μας που δεν έχουν τρακτέρ και άλλα αγροτικά μηχανήματα προτίμησαν να μην καλλιεργήσουν φέτος στάρι και νοικιάσουν άλλου τα χωράφια τους. Και να θες να καλλιεργήσεις κάτι άλλο, δεν μπορείς. Θες βαμβάκι, θες τεύτλα, όλες οι καλλιέργειες πάνε από το κακό στο χειρότερο. Μεγάλο το κόστος και αποτέλεσμα κανένα».

«Και πώς να έχεις αποτέλεσμα», συνεχίζει ο Βασίλης Ζαμπανιώτης. «Κάθε μέρα πληρώνεις και δεν πληρώνεσαι. Ανταμοιβή καμιά. Καμιά από τις καλλιέργειες δεν είναι ικανή να μας ζήσει. Και όλοι μας εδώ είμαστε μικροκαλλιεργητές. Ο αγροτικός κλήρος είναι περίπου 50 στρέμματα χωράφια ο καθένας. Αν καθίσεις και τα υπολογίσεις τα έξοδα και τα έσοδα, ζημιωμένοι βγαίνουμε. Για όλους αυτούς τους λόγους φεύγουν και τα παιδιά μας από τα χωριά για να βρουν καμιά άλλη δουλιά, κάτι που είναι πολύ δύσκολο».

«Ζούμε δύσκολες μέρες» λέει ο Αποστόλης Καρτσαφλέκης. Και λέει: «Θα ζήσουμε ακόμα πιο δύσκολες. Ο αγρότης σήμερα υποφέρει και βρίσκεται σε αδιέξοδα. Πρέπει επιτέλους να σκύψουν στα προβλήματα του αγρότη».

Στην ερώτηση για το ποιος πιστεύουν ότι ευθύνεται για την κατάσταση που έχουν περιέλθει, η απάντηση είναι κοινή: «Φταίει η κυβέρνηση, φταίνε όλες οι κυβερνήσεις, φταίει η ΕΕ που δε σκύβουν στα προβλήματα του αγρότη, γιατί θέλουν να μας ξεπαστρέψουν». Και στην ερώτηση για το ποιος είναι ο δρόμος για τη λύση του προβλημάτων τους, η απάντηση είναι μία: «Ο δρόμος του αγώνα».

Στην παρέα μας προστίθεται και ο Αντώνης Σταμουλάκης. Είναι συνταξιούχος του ΟΓΑ, περίπου 80 χρονών. Ηθελε να μιλήσει για το δικό του πόνο. Για την εξευτελιστική σύνταξη των 40.000 που παίρνει το μήνα. Ακούγοντας τη συζήτηση για τα γενικότερα προβλήματα των αγροτών, μιλά «κουβαλώντας» την πείρα μιας ολόκληρης ζωής και λέει: «Οι αγρότες πρέπει ν' αγωνιστούν, γιατί διαφορετικά θα μείνουν για πάντα αιχμάλωτοι». Με τον έμπειρο και σοφό λόγο του μπαρμπα - Αντώνη, του 80χρονου παππού, κλείνει η συζήτηση.

Δίπλα στο καφενείο βρίσκεται το Δημαρχείο Κραννώνος. Συναντάμε το δήμαρχο Θανάση Μπαντούλη, που γίνεται καθημερινά δέκτης των προβλημάτων που αντιμετωπίζει ο αγροτικός κόσμος του δήμου. «Ολα συνηγορούν - λέει - ότι δεν υπάρχει προοπτική στον αγροτικό τομέα. Ο αγρότης τείνει να εκλείψει σε μια δεκαετία και ο δήμος μας θα γίνει εγκατελειμμένη περιοχή. Θα γίνει ένα απέραντο γηροκομείο». Στη συνέχεια ο δήμαρχος μιλά για την έλλειψη έργων που χρειάζεται ο αγροτικός κόσμος για να ζήσει και για την αναγκαιότητα κατασκευής τους. Για την ανάγκη βελτίωσης της ποιότητας ζωής των αγροτών και για τις προτάσεις που έχει σ' αυτή την κατεύθυνση.

Το οδοιπορικό σταματά εδώ. Η «μάχη» της σποράς συνεχίζεται για ν' ακολουθήσουν μετά άλλες «μάχες». Και αυτές θα γίνουν στο δρόμο της πάλης και της διεκδίκησης. Γιατί μόνο έτσι δε θα είναι οι αγρότες αιχμάλωτοι της αντιαγροτικής πολιτικής, όπως είπε κι ο μπαρμπα - Αντώνης.