Για τα πιο σημαντικά φάρμακα που εφευρίσκονται η σημαντικότερη ποιοτικά δουλειά έχει γίνει στα πανεπιστήμια και άλλα κρατικά ιδρύματα, με χρήματα των Ελλήνων εργαζομένων και μόνο στο τελευταίο στάδιο μπαίνουν «στο παιχνίδι» οι εταιρείες, οι οποίες αναλαμβάνουν να κυκλοφορήσουν το φάρμακο. Πολύ χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της μελέτης και της αποκωδικοποίησης των γονιδίων (DNA), όπου τα τελευταία 50 περίπου χρόνια έχει γίνει τεράστια ερευνητική δουλειά σε όλα τα πανεπιστήμια του κόσμου, μέχρι να φτάσουμε στην αποκωδικοποίησή του. Στην τελευταία φάση μπήκαν στη μέση και οι εταιρείες βιοτεχνολογίας και οι φαρμακευτικές, οι οποίες θα καρπωθούν όλα τα αποτελέσματα, θα βγάλουν τεράστια κέρδη από το εμπόριο γονιδιακής θεραπείας που θα στήσουν.

Σήμερα διεξάγονται περίπου 250 κλινικές μελέτες στην Ελλάδα με συνολικό προϋπολογισμό μόλις περίπου 40 εκατ. ευρώ, τα οποία επενδύουν κυρίως οι μεγάλες διεθνείς φαρμακοβιομηχανίες, σύμφωνα με στοιχεία των φαρμακοβιομηχάνων. Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία, η φαρμακευτική βιομηχανία επενδύει παγκοσμίως πάνω από 50 δισ. δολάρια στην έρευνα και ανάπτυξη φαρμάκων. Περίπου το 1/3 του ποσού αυτού αφορούν στη διενέργεια κλινικών μελετών. Από την άλλη, οι πολυεθνικές ξοδεύουν για την προώθηση των φαρμάκων σχεδόν διπλάσια ποσά, στα πλαίσια του ανταγωνισμού και του μάρκετινγκ. Να ένα πολύ σημαντικό έξοδο που δε θα γινόταν αν υπήρχε δημόσιος ενιαίος φορέας φαρμάκου.

Αυτό φαίνεται άλλωστε και από το πού απορροφούνται επαγγελματικά οι απόφοιτοι του Τμήματος Επισκεπτών Υγείας των ΤΕΙ: «Επειδή οι υπηρεσίες Πρόληψης είναι ελάχιστες, πολύ συχνά οι απόφοιτοι καταλήγουν να γίνουν ιατρικοί επισκέπτες, επειδή προτιμώνται από τις φαρμακευτικές, λόγω αντικειμένου, αλλά κυρίως επειδή δεν βρίσκουν αλλού δουλειά», αναφέρει η Μαρία, σπουδάστρια του τμήματος αυτού. «Ο ιατρικός επισκέπτης, ούτε ξέρει, ούτε ενδιαφέρεται για την ποιότητα του φαρμάκου που πλασάρει. Κάνει δημόσιες σχέσεις, δίνει έμφαση στην εμφάνιση, στις γνωριμίες, στο μάρκετινγκ. Εκεί δίνουν βάρος οι εταιρίες», τονίζει.

Το κυριότερο, όμως είναι ότι η έρευνα δεν γίνεται με βάση τις ανάγκες της κοινωνίας, αλλά τις ανάγκες των πολυεθνικών για να είναι πιο ανταγωνιστικές. Αυτές καρπώνονται όλα τα αποτελέσματα, εμπορεύονται την επιστημονική εξέλιξη, τη φέρνουν στα μέτρα των κερδών τους.

«Οι γιατροί που ασχολούνται με την έρευνα, είναι πιο διασυνδεδεμένοι με εταιρίες, αφού αυτές χρηματοδοτούν ή κατευθύνουν αρκετές από τις έρευνες», λέει η Μαίρη, φοιτήτρια Ιατρικής. «Αναγκαστικά θα έρθει ένας γιατρός σε επαφή με φαρμακευτικές, γιατί η μόνη ενημέρωση που έχει είναι από τις εταιρείες, τι σκευάσματα υπάρχουν, νέες κυκλοφορίες κλπ». Και συνεχίζει: «Αλλο ζήτημα που τίθεται από τον έλεγχο της έρευνας από τις εταιρίες είναι το εξής: Οι φαρμακευτικές δεν δίνουν τη δυνατότητα συνεργασίας ανάμεσα στους επιστήμονες. Αν μια φαρμακευτική πατεντάρει ένα φάρμακο ή το αποτέλεσμα μιας έρευνας, δεν μπορεί άλλος επιστήμονας να χρησιμοποιήσει αυτά τα δεδομένα και να τα εξελίξει. Είναι ιδιοκτησία της εταιρείας. Μπορεί να γίνεται και στο Πανεπιστήμιο αυτή η έρευνα, αλλά είναι ιδιοκτησία της εταιρείας».

«Στη σχολή μας, αυτό που κυριαρχεί στα μαθήματα που σχετίζονται με την έρευνα δεν είναι οι ανάγκες της κοινωνίας, της δημόσιας Υγείας κλπ, όσο να είναι σωστή από άποψη μεθοδολογίας, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα και τον προσανατολισμό της έρευνας! Την ίδια στιγμή επιδιώκεται η σκέψη μας να απομακρύνεται από την ανάγκη σχεδιασμού, οργάνωσης και κοινωνικής χρήσης των αποτελεσμάτων της έρευνας. Πρέπει να νιώθουμε "τυχεροί", μας λένε, που έχουμε το τάδε φάρμακο, επειδή κάποιοι ερευνητές ασχολήθηκαν με αυτό... Εξάλλου σαν κίνητρο για έρευνα, δεν θεωρείται η κοινή χρήση και τα αποτελέσματα της έρευνας, αλλά η προσωπική φιλοδοξία του καθένα!», υπογραμμίζει η Μαρία, σπουδάστρια στο Τμήμα Επισκεπτών Υγείας.