Οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν εισβάλει για τα καλά στα πανεπιστήμια και τις σχολές, προκειμένου να: Προωθούν η καθεμιά τα δικά της σκευάσματα, να κατευθύνουν την έρευνα και να καρπώνονται τα αποτελέσματά της, να «παίρνουν με το μέρος τους» τους αυριανούς εργαζόμενους στο χώρο της Υγείας και κυρίως τους γιατρούς, από τους οποίους και εξαρτάται ποια φάρμακα θα χορηγούνται στο νοσοκομεία και τα ιατρεία.

«Αρκετές φορές σε κλινικές, όπως μια φορά στο Λαϊκό Νοσοκομείο στο μάθημα της Ουρολογίας, έρχονται από φαρμακευτικές εταιρείες και μας παρουσιάζουν ένα συγκεκριμένο σκεύασμα», λέει στον «Ρ» η Κατερίνα Ρούμπου φοιτήτρια Ιατρικής, ενώ η συμφοιτήτριά της Μαίρη Αγρογιάννη συμπληρώνει: «Στο Σισμανόγλειο, πάλι σε κλινική στο μάθημα ουρολογίας μας είχαν πει να μείνουμε μετά το μάθημα για να μας ενημερώσει μια φαρμακευτική, καθώς θα είχε και μπουφέ (!), ενώ μέσα στο αμφιθέατρο στο μάθημα της Φαρμακολογίας έρχονται συχνά εκπρόσωποι φαρμακευτικών εταιρειών μας κάνουν παρουσιάσεις για τη σχέση κόστος - όφελος των σκευασμάτων!».

«Το εναρκτήριο μάθημα της Φαρμακολογίας πέρυσι έγινε από εκπροσώπους φαρμακευτικής εταιρείας, οι οποίοι έλεγαν διαρκώς "ευτυχώς που υπάρχουν και οι εταιρείες και έχει ο κόσμος φάρμακα"! Επιπλέον, εκπρόσωπος της εταιρείας θα έκανε μια ώρα μάθημα και όποιος φοιτητής περνούσε με 10 το μάθημα θα έπαιρνε δώρο από την εταιρεία χρηματικό ποσό», τονίζει στον «Ρ» ο Γιάννης Γαλανόπουλος, τελειόφοιτος Ιατρικής. Εξάλλου στην Ιατρική, όπως υπογραμμίζουν, στις συνελεύσεις των Τμημάτων εγκρίνονται συχνά δωρεές από φαρμακευτικές εταιρείες, κυρίως εξοπλισμός εργαστηρίων.

Τα παραδείγματα, όπως λένε, είναι αμέτρητα, ενώ σε κάποιες σχολές όπως η Οδοντιατρική Σχολή, οι εταιρείες είναι εκείνες που έχουν αναλάβει εργολαβικά το περιεχόμενο των σπουδών. Οπως σημειώνει η Κατερίνα, «στην Οδοντιατρική Σχολή την υποδοχή των πρωτοετών την κάνει η εταιρεία Colgate που μοιράζει βαλιτσάκια με προϊόντα της στους φοιτητές, ενώ στα βιβλία της σχολής αναγράφονται οι χορηγίες με το έμβλημα της εταιρείας». Για να συμπληρώσει ο Γιάννης το ρόλο των παρατάξεων που πρόσκεινται σε ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, που είναι να ενισχύουν τη λογική του γιατρού - επιχειρηματία, της Υγείας - εμπόρευμα: «Μέσα σε αυτό το κλίμα, οι παρατάξεις ΔΑΠ και ΠΑΣΠ "διεκδικούν" να προστεθεί το μάθημα "διαχείριση οδοντιατρείου" για τον οδοντίατρο επιχειρηματία».

Το γεγονός ότι μια χούφτα πολυεθνικές εταιρείες φαρμάκου σε όλο τον κόσμο κρατούν στα χέρια τους την πηγή των πρώτων υλών, την παραγωγή, τις τιμές και τη διάθεση των φαρμάκων, έχει αντίκτυπο συνολικά στον τομέα Υγείας, ενισχύει την εμπορευματοποίησή του. Οταν τα πάντα καθορίζονται με γνώμονα το κόστος, τις τιμές που επιβάλουν τα μονοπώλια του φαρμάκου, η ποιότητα των υπηρεσιών Υγείας υποτάσσεται αναγκαστικά σε αυτό.

«Mια φορά σε μια κλινική, υπήρχε ένας νεαρός με κάταγμα ισχίου και ο καθηγητής μας μάθαινε τι υλικά μπορείς να χρησιμοποιήσεις στην επέμβαση. Το ένα υλικό προσφέρει γρήγορη ανάρρωση αλλά έχει μικρή διάρκεια, πρέπει να αντικατασταθεί κάποια στιγμή. Στο άλλο διαρκεί περισσότερο η αποθεραπεία, θέλει φυσικοθεραπείες, αλλά είναι πιο ανθεκτικό σε βάθος χρόνου. Θεωρητικά αυτό πρέπει να χρησιμοποιήσεις σε ένα νέο άνθρωπο. Ωστόσο, αυτό που μαθαίνουμε είναι ότι αφού το δεύτερο υλικό δεν το καλύπτει το ασφαλιστικό του Ταμείο (σ.σ. ΙΚΑ), θα "πρέπει" να μπει το πρώτο...», αναφέρει ως παράδειγμα η Κατερίνα. Και συμπληρώνει: «Αντίστοιχα στο μάθημα της Δερματολογίας παρακολουθούμε πολλούς μετανάστες, οι οποίοι επειδή κάνουν χειρωνακτικές και βαριές δουλειές χωρίς μέτρα ασφάλειας παθαίνουν δερματοπάθειες από τα υλικά που αγγίζουν. Αυτό που "μαθαίνουμε", είναι ότι επειδή αυτοί δεν έχουν συνήθως ασφάλιση, θα τους δίνουμε της προηγούμενης γενιάς φάρμακα, όχι τα καινούργια, τα πιο εξελιγμένα».

Το λόγο παίρνει η Μαίρη, για να αναφέρει τη δική της εμπειρία: «Στο μάθημα της Πνευμονολογίας που κάναμε στο "Σωτηρία", προσπαθούσαν οι γιατροί να πείσουν τους συγγενείς ενός ασθενή με καρκίνο στο τελικό στάδιο, πως πρέπει να τον πάρουν σπίτι! Ολοι ξεσηκωθήκαμε, αλλά οι γιατροί μας παρουσίαζαν σαν φυσιολογικό, ότι αν μείνει "κρατάει" άδικα ένα κρεβάτι. Μας το παρουσίαζαν ότι επιβαρύνει το κοινωνικό σύνολο!».

Ο Νίκος Χονδρόπουλος, φοιτητής Ιατρικής συμπληρώνει: «Στο μάθημα της Βιοστατιστικής, που θεωρητικά είναι άσχετο με το κόστος και το φάρμακο, μας βάζουν να υπολογίζουμε πέρα από το ποσοστό επιβίωσης μιας ασθένειας και το ποια από τις προτεινόμενες θεραπείες έχει το μικρότερο κόστος, γιατί αυτό βολεύει το νοσοκομείο. Στις ιδιωτικές κλινικές ισχύει το αντίθετο, γιατί εκεί πληρώνει ο ασθενής αδρά...».

Η Κατερίνα θέτει το ζήτημα της προώθησης των φαρμάκων σαν απάντηση σε κάθε πρόβλημα, κατεύθυνση που εξυπηρετεί φυσικά τα κέρδη των φαρμακοβιομηχάνων: «Αυτό φαίνεται κι από το ότι στα περισσότερα μαθήματα μπαίνει σαν ορισμός της Ιατρικής "η θεραπεία της ασθένειας" και δεν αναφέρεται καθόλου η πρόληψη και η αποκατάσταση. Αυτός είναι ορισμός που εξυπηρετεί τις φαρμακευτικές εταιρείες. Η πρόληψη στο γενικό πληθυσμό είναι πιο κοστοβόρα, δεν είναι μεγάλο το ποσοστό των ανθρώπων που θα νοσήσουν και θα προχωρήσεις στη θεραπεία. Επίσης, κάποιες φορές μπορεί να υπάρξει ένα φάρμακο που θα θεραπεύει μεμιάς, αλλά η έρευνα θα προσανατολιστεί στις πιο χρονοβόρες και άρα πιο επικερδείς θεραπείες».

«Οποιο κι αν είναι το πρόβλημα, το φάρμακο είναι η λύση». Αυτό είναι το «μότο», η κεντρική ιδέα του Τμήματος Επισκεπτών Υγείας των ΣΕΥΠ στα ΤΕΙ Αθήνας, όπως λέει στον «Ρ» η Μαρία Ντάτσα. «Και να φανταστείς ότι το αντικείμενο των σπουδών μας ορίζεται στον Οδηγό Σπουδών ως η πρόληψη και η αποκατάσταση της Υγείας!». «Ειδικά στα τελευταία έτη δίνουν μεγάλο βάρος στη θεραπεία μέσω φαρμάκων. Οσον αφορά στην πρόληψη - η οποία είναι ανύπαρκτη - μαθαίνουμε ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι να την οργανώσουμε...», λέει.

«Σιγά - σιγά μέσα από τις σπουδές σου περνάνε τη λογική της μακροπρόθεσμης χρήσης ενός φαρμάκου για διάφορες ασθένειες», συνεχίζει η Μαρία. «Χαρακτηριστική είναι μια έρευνα στην οποία συμμετείχαμε όλοι οι σπουδαστές, σχετικά με το stress. Δεν μπαίναμε στην ουσία, για τα αίτια του stress, τις συνθήκες ζωής κι εργασίας, τις σχέσεις παραγωγής. Μόνο προσωπικές επιλογές εξετάζαμε και φυσικά ό,τι βολεύει τις φαρμακευτικές. Μέχρι και φάρμακα πλατιάς κατανάλωσης για το stress είχε προτείνει η καθηγήτρια που ηγούνταν της έρευνας, με τη λογική ότι αυτά θα σε ηρεμούν, θα είσαι πιο παραγωγικός κλπ».

«Στο μάθημα της Προληπτικής Ιατρικής μαθαίνουμε ότι η ιατρική είναι συνάρτηση κόστους - οφέλους. Το μάθημα αφορά πώς πρέπει να είναι οργανωμένο ένα σύστημα Υγείας», αναφέρει η Μαίρη. «Πρέπει - για παράδειγμα - να υπάρχουν έξτρα κλίνες για περίπτωση ανάγκης, αλλά μαθαίνουμε ότι είναι δεδομένο πως ποτέ δεν θα καλύπτονται αυτές οι "έκτακτες" ανάγκες λόγω κόστους, κι εξάλλου το υπόλοιπο διάστημα θα μένουν κενές. Υπάρχουν ολόκληροι μαθηματικοί τύποι που καταλήγουν στο ότι ένα σύστημα Υγείας πρέπει να έχει μέγιστα το 80% των κρεβατιών που χρειάζονται. Η γενική φιλοσοφία που διαπνέει το μάθημα είναι: Ο,τι κάνεις σαν γιατρός πρέπει να σκέφτεσαι με γνώμονα το κόστος».

«Στο ίδιο μάθημα αναφέρει - μεταξύ άλλων - πόσα νοσοκομεία και Κέντρα Υγείας μπορούν να φτιαχτούν ανάλογα με τον πληθυσμό και το κόστος. Ουσιαστικά καταλήγει, ότι δεν μπορείς να έχεις Κέντρα Υγείας ανά μικρό πληθυσμό, ακόμα κι αν αυτό είναι αδύνατον στην Ελλάδα εξαιτίας της πληθώρας νησιών κλπ.», συμπληρώνει.