Πέμπτη 7 Απρίλη 2011 - Κυριακή 10 Απρίλη 2011 - 1η έκδοση
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΜΠΕΛΑ ΤΑΡ
Το άλογο του Τορίνο

Σε πρώτη παγκόσμια προβολή η τελευταία ταινία του Μπέλα Ταρ, που απέσπασε την Αργυρή Αρκτο στο περασμένο Φεστιβάλ Βερολίνου. Αυθεντικά καλλιτεχνική κινηματογραφική παρακαταθήκη - είδος προς εξαφάνιση... Σινεμά, που στα σημερινά μάτια τα συνηθισμένα στον κίβδηλο εντυπωσιασμό, ίσως φανεί περίεργο, παρατεταμένο, επαναληπτικό...

Ο εξοπλισμός του Ταρ βασικός και στοιχειώδης. Η κάμερα, το ασπρόμαυρο τριανταπεντάρι φιλμ, οι άνθρωποι, τα βλέμματα, τα σώματα, οι κινήσεις και χειρονομίες τους, ο ήχος, η μουσική και ιδίως ο χρόνος... Τα πάντα σε διαρκή αλληλεπίδραση, όλα αυτά στοιχεία ποιητικής σύνθεσης... Ο αγρότης, η κόρη του και το γέρικο και αποκαμωμένο άλογό τους... οι σταθερές που συνθέτουν την ιστορία. Είναι γνωστό ότι η Ουγγαρία έχει μακρά και ξεχωριστή κινηματογραφική παράδοση και ότι οι Ούγγροι αντιμετώπισαν τις κινούμενες εικόνες ως μορφή τέχνης, νωρίτερα από οποιαδήποτε άλλη εθνότητα στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων και αυτών των Γάλλων!

Ο γεννημένος το 1955 Ούγγρος σκηνοθέτης Μπέλα Ταρ ξεκινά να ξετυλίγει το μίτο της αφήγησης σε voice off, με την ακόλουθη εισαγωγή που αναφέρει τα εξής: «Στις 3 Γενάρη του 1889, ο Φρίντριχ Νίτσε βγαίνει από την πόρτα του σπιτιού που μένει, στο Τορίνο, στην οδό Κάρλο Αλμπέρτι 6. Οχι μακριά απ' αυτόν, ο οδηγός ενός δίτροχου κάρου μοιάζει να έχει πρόβλημα με το πεισματάρικο άλογό του. Οσο κι αν το τσιγκλά, εκείνο αρνείται να κουνηθεί. Ο οδηγός χάνει τότε την υπομονή του και αρχίζει να το μαστιγώνει. Ο Νίτσε μπαίνει στη μέση, με φούρια, να δώσει τέλος σε αυτήν τη βίαιη σκηνή. Αγκαλιάζει το λαιμό του αλόγου κλαίγοντας. Ο σπιτονοικοκύρης του, τον οδηγεί στο εσωτερικό του σπιτιού και τον βάζει να ξαπλώσει. Ο Νίτσε, ακίνητος και σιωπηλός για δύο μέρες, θα μουρμουρίσει τα τελευταία του λόγια και θα συνεχίσει να ζει για 10 ακόμα χρόνια, βουβός και παράφρων, με τη φροντίδα της μητέρας του και των αδελφών του... Δε γνωρίζουμε τι απέγινε το άλογο»... Ο Ταρ από αυτό το σημείο ξεκινά τη φιλμική αφήγηση διάρκειας έξι ημερών. Η φαινομενολογική παρουσίαση της τελετουργίας της επιβίωσης (ο οδηγός του κάρου και η κόρη του επαναλαμβάνουν καθημερινά τις ίδιες κινήσεις με την ίδια διάρκεια, τρώνε από δύο κι όχι παραπάνω βραστές πατάτες κλπ.) κατ' αυτόν τον τρόπο υποδηλώνει τη θεμελιώδη σχέση με τη φύση. Σε συνθήκες χειμωνιάτικης θύελλας, πραγματικού χρόνου και με έντονη συναίσθηση της λιτότητας, της μοναξιάς, της τραγωδίας της ανθρώπινης ύπαρξης και του θανάτου...

Από τη γένεση του κινηματογράφου οι Ούγγροι έδωσαν έμφαση στη λογοτεχνική και διανοητική πλευρά του σινεμά, ενώ παράλληλα αναπτύχθηκε ισχυρή παράδοση και στη θεωρία του κινηματογράφου, με τους φιλόσοφους Γένε Τέρεκ και Σέσιλ Μπογκνάρ που έθεσαν τα θεμέλια ώστε αργότερα να αναλάβει τα ηνία ο σημαντικός θεωρητικός Μπέλα Μπαλάζ. Η Ουγγαρία ακόμη είχε την πρώτη, εθνικοποιημένη κινηματογραφική βιομηχανία, στην παγκόσμια ιστορία. Η σοσιαλιστική επανάσταση του Μπέλα Κουν που το Μάρτη του 1919 κήρυξε την Ουγγαρία «Κόκκινη Δημοκρατία», εθνικοποίησε τον Απρίλη τη βιομηχανία του κινηματογράφου, τέσσερις μήνες πριν ο Λένιν προβεί στην εθνικοποίηση της σοβιετικής κινηματογραφικής βιομηχανίας. Η πρώτη αυτή εθνικοποίηση διήρκεσε πολύ λίγο, ωστόσο πρόλαβαν να παραχθούν 31 ταινίες. Αυτά μέχρι τον Αύγουστο του ίδιου έτους οπότε επικράτησε η αντεπανάσταση του ναύαρχου Μίκλος Χόρτι, ο οποίος ιδιωτικοποίησε εκ νέου το 1920 την κινηματογραφική βιομηχανία που έκτοτε πορεύθηκε - κατά κύριο λόγο - στην πεπατημένη των αμερικανικών προτύπων ψυχαγωγίας της εποχής. Η έναρξη του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου βρίσκει την Ουγγαρία σύμμαχο των ναζί. Στην παραγωγή λοιπόν της κινηματογραφικής βιομηχανίας προστίθενται και οι ταινίες καθαρόαιμης ναζιστικής προπαγάνδας. Με τη λήξη του πολέμου το 1945, ιδρύεται στη Βουδαπέστη η φημισμένη Ακαδημία Δραματικής και Κινηματογραφικής Τέχνης, ενώ η κινηματογραφική βιομηχανία εθνικοποιείται το 1948 για ακόμη μια φορά, από τη σοσιαλιστική μεταπολεμική κυβέρνηση. Με την ανατροπή του σοσιαλισμού το 1989, η περίφημη ουγγρική εθνική κινηματογραφία συνιστά πλέον και αυτή είδος προς εξαφάνιση...

Παίζουν: Γιάνος Ντέρζι, Ερικα Μποκ, Μιχάλι Κόρμος, κ.ά.

Παραγωγή: Ουγγαρία, Γαλλία, Γερμανία, Ελβετία (2011).


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ