Τι φταίει, λοιπόν; Να πρόκειται για τυχαία μετάλλαξη που προήλθε από την αλληλεπίδραση του γενετικού υλικού εντερικών βακτηρίων ανθρώπων, φυτών και ζώων; `Η πρόκειται για ολέθριο αποτέλεσμα κάποιου μυστικού πειράματος είτε σε εργαστήρια εταιρείας, είτε σε στρατιωτικά εργαστήρια βιολογικών όπλων; Το πρώτο δεν αποκλείεται καθόλου, καθώς η εξέλιξη και οι μεταλλάξεις των βακτηρίων είναι συνεχείς. Από την άλλη πλευρά, ούτε η τελευταία περίπτωση φαντάζει «εξωπραγματική» στην εποχή του ιμπεριαλισμού...

Στις κατά καιρούς εκθέσεις κρατικών αντιτρομοκρατικών υπηρεσιών, τα βακτήρια της οικογένειας E.coli αναφέρονται συχνά ως πιθανά «οχήματα» βιοτρομοκρατικής επίθεσης σε τρόφιμα, ενώ θεωρούνται και τα «αγαπημένα» γενετιστών βιολόγων - πειραματικών επιστημόνων. Βακτήρια αυτής της οικογένειας είχαν άλλωστε χρησιμοποιηθεί μεταξύ άλλων και στα τέλη της δεκαετίας του '80 από Αμερικανούς επιστήμονες του πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης στο Αμχερστ. Οι επιστήμονες είχαν τοποθετήσει σε δύο αβλαβή βακτήρια αυτού του είδους γονίδια άνθρακα, κάνοντάς τα να παράγουν θανατηφόρες τοξίνες...

Σύμφωνα με το βιβλίο της Μάριον Νεστλέ «Safe food Bacteria, Βiotech and Bioterrorism» (Ασφαλή Τρόφιμα, Βακτήρια, Βιοτεχνολογία και Βιοτρομοκρατία, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Κέιμπριτζ 2003), η περίπτωση της χρήσης παθογόνων μικροοργανισμών (είτε φυσικών, είτε εργαστηριακών) σε τρόφιμα είναι ένα από τα σενάρια που εξετάζουν συχνά οι αντιτρομοκρατικές υπηρεσίες στις ΗΠΑ, δεδομένης της αυξανόμενης υπερσυγκέντρωσης της παραγωγής τροφίμων και διανομέων σε ολοένα και λιγότερα κέντρα, της υπερπαραγωγής τροφίμων και του έντονου εταιρικού ανταγωνισμού...

Η συγγραφέας, μεταξύ άλλων, υποστηρίζει ότι «οι απειλές μίας βιοτρομοκρατικής επίθεσης στην τροφική αλυσίδα δεν είναι σενάριο φαντασίας, αλλά πραγματικές. Κοινοί παθογόνοι μικροοργανισμοί που προσβάλλουν τα τρόφιμα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως τέτοια όπλα, καθώς αρχικά ένα βιοτρομοκρατικό γεγονός μπορεί να μην μπορεί να ξεχωρίσει από μία μη σχεδιασμένη επιδημία...».

Στο ίδιο βιβλίο επισημαίνεται ότι η χρήση βιολογικών παθογόνων μικροοργανισμών στην τροφική αλυσίδα εξυπηρετεί τα σχέδια όσων θα ήθελαν εσκεμμένα και για διάφορους λόγους να θέσουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία, αφού:

• Θα μπορούσε να επηρεάσει την υγεία και την ασφάλεια χιλιάδων ατόμων.
• Να προκαλέσει πανικό και διασάλευση της τάξης.
• Να υποβαθμίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών στην ικανότητα των αρχών να προστατεύσουν τη δημόσια υγεία.
• Να προκαλέσει σημαντικές ζημιές στην αγροτική παραγωγή και στις βιομηχανίες τροφίμων ανεπτυγμένων χωρών...

Τι μπορεί, τελικά, να συμβαίνει;

Η περίπτωση μόλυνσης των λαχανικών από ειδικά ζωικά λιπάσματα βιολογικών καλλιεργειών, όπως είχε αρχικά ειπωθεί στην περίπτωση της Ισπανίας, απορρίφθηκε. Τώρα οι υποψίες των υγειονομικών αρχών εστιάζονται στο αχανές σύστημα εξαγωγών και διανομής των οπωροκηπευτικών. Κάπου σ' αυτήν την τεράστια αλυσίδα διακίνησης, μεταποίησης ή και διάθεσης αγαθών από τη μία χώρα της ΕΕ στην άλλη, φαίνεται πως κάτι έχει πάει στραβά με συνέπεια τη μόλυνση λαχανικών με ιδιαίτερα τοξικά βακτήρια. Η λύση του μυστηρίου λένε πως θα αργήσει, καθώς δεν απαιτούνται μόνον κοπιαστικοί και λεπτομερείς επιστημονικοί έλεγχοι, αλλά και εξονυχιστικές έρευνες αστυνομικού χαρακτήρα...

Μέχρι τότε, όμως, τι; Οι φαρμακευτικοί τρόποι για την αντιμετώπιση αρκετών εκ των περιστατικών του Αιμολυτικού Ουραιμικού Συνδρόμου υπάρχουν, αλλά δεν είναι πολλοί. Ενας από τους ανέλπιστα ωφελημένους αυτής της κρίσης είναι οι μέτοχοι της αγγλικής φαρμακευτικής εταιρείας ALEXION. Η συγκεκριμένη εταιρεία παράγει το φάρμακο «Σόλιρις» («Soliris») που αντιμετωπίζει αρκετά αποτελεσματικά τα συμπτώματα του Αιμολυτικού Ουραιμικού Συνδρόμου. Μόνον ...που το ετήσιο κόστος ανά ασθενή ξεπερνά τα 400.000 ευρώ! Αυτό συμβαίνει γιατί το συγκεκριμένο φάρμακο ανήκει στην κατηγορία αυτών που καλύπτουν τις λεγόμενες «ορφανές» ασθένειες, αυτές, δηλαδή, που πλήττουν παγκοσμίως λιγότερα από 10.000 άτομα, και ως εκ τούτου η παραγωγή του είναι περιορισμένη και πολύ δαπανηρή (λόγω της μικρής ζήτησης).

Τώρα η εταιρεία προωθεί το «Σόλιρις» στα νοσοκομεία της Γερμανίας δωρεάν, σε μία προσπάθεια να διαφημίσει την αποτελεσματικότητά του και να προωθήσει τις πωλήσεις του. Προ ημερών εξασφάλισε από την Ομοσπονδιακή Αρχή Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ την επίσπευση της διαδικασίας, ώστε το συγκεκριμένο φάρμακο να υιοθετηθεί για τη θεραπεία του συνδρόμου HUS. «Τύχη - βουνό» για ένα φάρμακο που το 2010 χαρακτηρίστηκε από την οικονομική επιθεώρηση «Φορμπς» ως «το ακριβότερο φάρμακο στον κόσμο»!

Σε κάθε περίπτωση και σε όρους καπιταλιστικού συστήματος, οι ωφελημένοι θα είναι πάντα κάποιες εταιρείες και ελάχιστα οι εργαζόμενοι. Οσο η παραγωγή τροφίμων και η δημόσια υγεία παραμένουν στα χέρια του μεγάλου κεφαλαίου και του αστικού κράτους, οι διατροφικές κρίσεις και τα σκάνδαλα θα διαδέχονται η μία την άλλη ολοένα και συχνότερα...