Διπλωματική κινητικότητα επικρατεί, τις τελευταίες μέρες, από όλες τις πλευρές στο «μέτωπο» της Λιβύης, ως αντίβαρο στο παρατεταμένο, παρά την αναζωπύρωση των συγκρούσεων σε διάφορα σημεία, τέλμα που επικρατεί στο πεδίο των μαχών και στην ιμπεριαλιστική επέμβαση που ήδη συμπληρώνει τρεις μήνες. Παρά την αποσκίρτηση συνεργατών του (με τελευταία περίπτωση αυτήν του υπουργού Πετρελαίου), τη σχεδόν καθημερινή άφιξη στη γειτονική Τυνησία, τουλάχιστον με βάση την επίσημη ειδησεογραφία, μελών του στρατού που λιποτακτούν και την υποχώρηση από ορισμένα ιδιαίτερα σκληρά μέτωπα, όπως, π.χ., αυτό της Μιζράτα, η ηγεσία του συνταγματάρχη Καντάφι μοιάζει ακόμη να είναι σε θέση να διαπραγματευτεί τους όρους με τους οποίους θα εξελιχθεί η κατάσταση, αν και, προφανώς, είναι αποδυναμωμένη από τη ΝΑΤΟική επέμβαση.

Από την άλλη πλευρά, το αντικαθεστωτικό Εθνικό Μεταβατικό Συμβούλιο, υποστηριζόμενο από αέρος, θαλάσσης (και όπως όλα δείχνουν και στην ξηρά διά μέσου παροχής εκπαίδευσης) από το ΝΑΤΟ και «ειδικούς» από ξεχωριστά κράτη - μέλη της λυκοσυμμαχίας, δε φαίνεται ικανό να υλοποιήσει τη μεγαλεπίβολη διακήρυξή του περί απόκτησης του ελέγχου όλης της χώρας. Σε στρατιωτικό επίπεδο, η κατάσταση έχει εξελιχθεί σε μια μάχη με τη φθορά και το χρόνο, αφού είναι ηλίου φαεινότερον ότι οι αντικαθεστωτικές δυνάμεις δεν μπορούν να υπερφαλαγγίσουν στο έδαφος τις δυνάμεις που πρόσκεινται στην Τρίπολη. Με το ρυθμό με τον οποίο οι πόλεις αλλάζουν χέρια ή γίνονται προελάσεις εκατέρωθεν, το σκηνικό αυτό θα μπορούσε να διατηρηθεί, ως έχει, επί χρόνια.

Σε «αγκάθι» ως ένα βαθμό αρχίζει να μετατρέπεται και το ζήτημα της χρηματοδότησης των αντικαθεστωτικών. Οι ίδιοι είχαν θέσει ως αίτημα τη χορήγηση τριών δισεκατομμυρίων δολαρίων για να καταστεί δυνατή η παροχή μισθών, η αγορά τροφίμων και φαρμάκων και η συντήρηση υποδομών στις περιοχές που είναι υπό τον έλεγχό τους, καθώς και η συντήρηση των στρατιωτικών τους δυνάμεων από όλες τις απόψεις. Το αίτημα τέθηκε πιεστικά στην τελευταία σύνοδο της Ομάδας Επαφής, πριν από μερικές μέρες στο Αμπού Ντάμπι, όπου λεκτικά έγινε δεκτό. Επί του πρακτέου, όμως, υπάρχουν πολλά προβλήματα, αφού όσες μη αραβικές χώρες (π.χ., Ιταλία, Γαλλία) δεσμεύτηκαν να αποστείλουν βοήθεια, αναφέρονταν σε λιβυκά χρήματα, κυρίως του καθεστώτος, που έχουν «παγώσει» σε λογαριασμούς που βρίσκονται υπό τον έλεγχό τους. Ακόμη και έτσι, όμως, δε «μαζεύονται» τα τρία δισεκατομμύρια που οι αντικαθεστωτικοί ζήτησαν.

Σε όλη αυτήν την οικονομική δυστοκία έρχονται να προστεθούν και μια σειρά από άλλα προβλήματα οικονομικής φύσης. Στη Βρετανία, παρά τις διαβεβαιώσεις του πρωθυπουργού Κάμερον, αίσθηση συνεχίζουν να προκαλούν οι παρατηρήσεις της ηγεσίας του βρετανικού ναυτικού ότι «με δεδομένες τις περικοπές λόγω οικονομικής (καπιταλιστικής) κρίσης, σε λίγους μήνες, οι βρετανικές δυνάμεις δε θα μπορούν να ανταποκριθούν στο έργο που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο των ΝΑΤΟικών επιχειρήσεων».

Παράλληλα, οι πιέσεις που άσκησε τόσο ο γγ του ΝΑΤΟ, Αντερς Φογκ Ράσμουσεν, όσο και ο Αμερικανός υπουργός Αμυνας, Ρόμπερτ Γκέιτς, στην τελευταία Σύνοδο των υπουργών Αμυνας των χωρών - μελών, την περασμένη βδομάδα, για μεγαλύτερη «προσφορά συμμετοχής» από τα μέλη του στις επιχειρήσεις κατά της Λιβύης, τόσο σε αεροσκάφη και εξοπλισμό όσο και σε χρήματα, δεν απέφεραν, για άλλη μια φορά, καρπούς. (Πρόκειται για τη Σύνοδο κατά την οποία αποδόθηκαν εύσημα στην ελληνική κυβέρνηση για την πλουσιοπάροχη συμμετοχή της στις επιχειρήσεις, ενώ στο εσωτερικό της χώρας ο λαός υπόκειται σε αιματηρές περικοπές του εισοδήματός του).

Γκρίνια αντιμετωπίζει και η ηγεσία Ομπάμα στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, καθώς σειρά μελών της Βουλής των Αντιπροσώπων, τόσο από τους Ρεπουμπλικάνους όσο και από τους Δημοκρατικούς, επικρίνουν τον Πρόεδρο για την απόφαση εμπλοκής στις επιχειρήσεις στη Λιβύη, χωρίς προηγουμένως να έχει λάβει σχετική έγκριση από το Κογκρέσο. Ο ισχυρισμός του Λευκού Οίκου ότι «οι αμερικανικές δυνάμεις δε συμμετέχουν σε κανονικές πολεμικές επιχειρήσεις» δε μοιάζει, προς το παρόν, να πείθει κανέναν.

Πόσο μάλλον, που ο ...«λογαριασμός» έρχεται ολοένα πιο φουσκωμένος: Μέχρι τις αρχές Ιούνη, οι ΗΠΑ είχαν δαπανήσει 713 εκατομμύρια δολάρια για το συγκεκριμένο ζήτημα και το ποσό εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 1 δισεκατομμύριο στις αρχές Σεπτέμβρη. Παρεμπιπτόντως, οι ΗΠΑ, μέχρι στιγμής, ούτε έχουν αναγνωρίσει επισήμως το Εθνικό Συμβούλιο ως μοναδικό εκπρόσωπο του λιβυκού λαού, ούτε δεσμεύτηκαν για «ξεπάγωμα» λογαριασμών.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτά τα δεδομένα, θα πρέπει κανείς να προσεγγίσει την όψιμη διπλωματική κινητικότητα που βρίσκεται σε εξέλιξη τις τελευταίες μέρες. Ισως, η πιο ενδεικτική, ως προς τα παζάρια και τους σχεδιασμούς που γίνονται, στάση να είναι αυτή της ρωσικής ηγεσίας. Η Ρωσία, για τους ίδιους λόγους με την Κίνα, αντιτάχθηκε στη στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη, αφού αυτή έθιγε τα συμφέροντά της και τίναζε στον αέρα τις συμφωνίες που είχαν υπογράψει σε σειρά από τομείς. Παρ' όλα αυτά, η Μόσχα, σήμερα, επανέρχεται στο διπλωματικό προσκήνιο.

Ο Ρώσος ειδικός απεσταλμένος Μιχαήλ Μαργκέλοφ έμεινε αρκετές μέρες στη Βεγγάζη, όπου συνομίλησε με τους αντικαθεστωτικούς και στη συνέχεια μετέβη στην Τρίπολη. Επιμένοντας στη γραμμή της «πολιτικής λύσης και άμεσα», η ρωσική διπλωματία (έχοντας προς το παρόν τουλάχιστον διασφαλίσει και την κινεζική σύμφωνη γνώμη) φαίνεται ότι διεκδικεί, διά μέσου του διαμεσολαβητικού της ρόλου, μερίδιο από τη λεία, δηλαδή στη χειρότερη περίπτωση διασφάλιση όσων είχε, ήδη, πετύχει πριν από την επέμβαση, κάτι που προφανώς ισχύει και για την Κίνα. Είναι προφανές ότι διόλου τυχαία οι Πρόεδροι Ρωσίας - Κίνας, μόλις πριν δύο μέρες, ασχέτως αν ο πρώτος είχε αμφισβητήσει τη δυνατότητα παραμονής στην εξουσία του Καντάφι στη Σύνοδο της G8, «υπενθύμισαν» ότι σε καμία απόφαση του ΟΗΕ «δεν προβλέπεται αλλαγή στην ηγεσία της Λιβύης».

Δεν μπορεί, επίσης, να περάσει απαρατήρητη η πληροφορία που έδωσε στη δημοσιότητα ο Ρώσος απεσταλμένος, κατά την οποία αντιπροσωπείες της ηγεσίας Καντάφι και των αντικαθεστωτικών έχουν, ήδη, πραγματοποιήσει μυστικές επαφές σε διάφορες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες (Παρίσι, Οσλο, Βόννη). Εκπρόσωπος των αντικαθεστωτικών διέψευσε ότι γίνονται «συνομιλίες», αλλά απέφυγε να διευκρινίσει αν υπάρχει κάποιος διμερής μηχανισμός επικοινωνίας, όπως τον περιέγραψε ο Ρώσος διπλωμάτης.

Εφόσον ισχύει κάτι τέτοιο, σημαίνει ότι, σε ένα πρώτο επίπεδο τουλάχιστον, στο «τραπέζι του παζαριού» έχει τεθεί κάποιου είδους συμφωνία περί κατάπαυσης του πυρός, η οποία μπορεί να μην οριστικοποιεί διχοτόμηση της χώρας, αλλά σίγουρα δε διασφαλίζει και το στόχο του ολικού ελέγχου της από τους αντικαθεστωτικούς. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, μάλλον, θα πρέπει να γίνει αντιληπτή και η «προσφορά» διενέργειας εκλογών «ακόμη και με παρατηρητές από το ΝΑΤΟ» του γιου του Καντάφι, Σαΐφ αλ Ισλάμ, που θα μπορούσε να είναι μια «ενδιάμεση και βολική» για όλους προσωρινή διέξοδος.

Η διαμόρφωση μιας τέτοιας κατάστασης παραπέμπει περισσότερο στη δημιουργία ενός, υπό αίρεση, προτεκτοράτου υπό τη σκέπη των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, οι οποίες, μεταξύ τους, θα συνεχίζουν να αλληλοσπαράσσονται για το ποιος θα ελέγξει περισσότερο ποιον και τι, και για το ποιος θα διασφαλίσει καλύτερα και περισσότερο τα συμφέροντά του, γεωστρατηγικά και κυρίως καταλήστευση του ενεργειακού πλούτου, τόσο στη Λιβύη όσο και στην υπόλοιπη αφρικανική ήπειρο, αξιοποιώντας τη βορειοαφρικανική χώρα ως κερκόπορτα. Μια τέτοια εξέλιξη προσθέτει στην, ούτως ή άλλως, εκρηκτική περιοχή της βόρειας Αφρικής και της Μέσης Ανατολής μιαν ακόμη βραδυφλεγή βόμβα.

Και οι προοπτικές για τους λαούς της ευρύτερης περιοχής γίνονται ακόμη πιο δυσοίωνες, αν ισχύουν έστω και στο ελάχιστο πληροφορίες που φέρονται να διαρρέουν από το Πεντάγωνο. Σύμφωνα με αυτές, ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός (είτε μόνος είτε σε συνεννόηση με άλλες δυνάμεις) δεν αποκλείει, σε περίπτωση που δεν μπορέσει να προωθήσει τα γενικότερα σχέδιά του για διασφάλιση συμφερόντων στη Λιβύη και στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής, να ανοίξει νέο στρατιωτικό μέτωπο, προχωρώντας ακόμη και σε χερσαία επέμβαση στην πρώτη, αλλά και πλήγματα σε άλλες χώρες, όπως η Συρία ή η Υεμένη, αν δεν έχει ξεκαθαρίσει το τοπίο εκεί κατά το δοκούν. Το σενάριο, αν μη τι άλλο, ακούγεται εφιαλτικό.