Ο ψευδεπίγραφος χαρακτήρας της διαβόητης «ανωτατοποίησης» των ΤΕΙ αναδεικνύεται μέσα από το εξασέλιδο κείμενο με τις βασικές αρχές του σχετικού νομοσχεδίου, το οποίο αναμένεται το επόμενο διάστημα να προωθηθεί στη Βουλή. Το υπουργείο Παιδείας ουσιαστικά «βαφτίζει» τα ΤΕΙ «ανώτατα», με διακριτούς ρόλους από τα Πανεπιστήμια, διατηρώντας το διαχωρισμό σε ΑΕΙ και ΤΕΙ και σε κατευθύνσεις πανεπιστημιακή και μη πανεπιστημιακή, που αναπαράγουν τις αλληλοεπικαλύψεις και διατηρούν τη σημερινή ανισοτιμία. Αναπαράγει έτσι τον αναχρονιστικό διαχωρισμό της θεωρητικής ολοκληρωμένης γνώσης από την έρευνα και την πράξη, στοιχεία που είναι αδιάρρηκτα συνδεδεμένα, σε μια ουσιαστική και όχι κατ' όνομα επιστημονική γνώση.

Με το σχέδιο νόμου θεσμοθετείται ο όρος «Τριτοβάθμια Εκπαίδευση». Ως τέτοια ορίζεται ο εκπαιδευτικός χώρος που έχει ως προϋπόθεση για πρόσβαση σ' αυτή την κατοχή τίτλων σπουδών πλήρους δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης ή ισότιμου προς αυτόν και τριετή τουλάχιστον διάρκεια σπουδών στα Ιδρύματα του χώρου της. Από την παραπάνω διατύπωση προκύπτει κατ' αρχήν ένα συνονθύλευμα σχολών και πτυχίων που συγκροτούν την τριτοβάθμια εκπαίδευση και ένα «ευέλικτο» πλαίσιο που χωράει κάθε είδους μεταλυκειακών σπουδών. Στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ανήκουν εκτός από τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ, οι Ανώτερες Εκκλησιαστικές Σχολές, οι Ανώτερες Σχολές Καλλιτεχνικών Σπουδών, οι Ανώτερες Σχολές Τουριστικών Επαγγελμάτων των Σχολών Τουριστικής Εκπαίδευσης και οι Ακαδημίες Εμπορικού Ναυτικού. Πρόκειται δηλαδή για «άνοιγμα» της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στις επαγγελματικές σχολές, σύμφωνα και τις επιθυμίες των συντακτών της Συνθήκης της Μπολόνια.

Ο πανεπιστημιακός και ο τεχνολογικός αποτελούν τους δύο παράλληλους τομείς της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. «Τα Ιδρύματα του πανεπιστημιακού τομέα δίνουν έμφαση στην προαγωγή και ανάπτυξη της επιστήμης, στη βασική και εφαρμοσμένη έρευνα και στην υψηλή και ολοκληρωμένη κατάρτιση του επιστημονικού και ακαδημαϊκού προσωπικού της χώρας». Σε ό,τι αφορά τα Ιδρύματα του τεχνολογικού τομέα, σύμφωνα με το κείμενο του υπουργείου, «δίνουν έμφαση στην εκπαίδευση στελεχών εφαρμογών υψηλής ποιοτικής στάθμης, τα οποία, με τη θεωρητική και εφαρμοσμένη επιστημονική κατάρτισή τους:

• αποτελούν συνδετικό κρίκο μεταξύ γνώσης και εφαρμογής, αναπτύσσοντας την εφαρμοσμένη διάσταση των επιστημών και των τεχνών στα αντίστοιχα επαγγελματικά πεδία και
• μεταφέρουν, χρησιμοποιούν και προάγουν σύγχρονη τεχνολογία, καθώς επίσης και μεθόδους, πρακτικές και τεχνικές στο χώρο των εφαρμογών».

Γίνεται εμφανές ότι δεν πρόκειται για διεύρυνση της πρόσβασης στην ανώτατη εκπαίδευση. Αντίθετα, στόχος - ο οποίος υπηρετείται από το σύνολο των επιλογών για την εκπαίδευση - είναι να μειωθεί η πρόσβαση και να υποκατασταθεί με την παραγωγή ευέλικτου επαγγελματικά προσωπικού, το οποίο θα έχει την ψευδαίσθηση της πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Η διάρκεια σπουδών στα τμήματα των ΤΕΙ διατηρείται προσωρινά και κατά κανόνα σε οκτώ εξάμηνα, με σταθερή όμως την κατεύθυνση της προσαρμογής των προγραμμάτων στις ανάγκες της αγοράς. Δίνεται επίσης η δυνατότητα να οριστεί η διάρκεια σπουδών σε επτά εξάμηνα, ανάλογα με το γνωστικό αντικείμενο του τμήματος. Σε ό,τι αφορά τα προγράμματα σπουδών, όπως φαίνεται, θα ακολουθήσουν την πορεία που προδιαγράφει η Διακήρυξη της Μπολόνια, καθώς η αναμόρφωση των προγραμμάτων σπουδών θα συνεχιστεί και θα ολοκληρωθεί με τη συνεργασία του Ι.Τ.Ε. «ώστε να εκσυγχρονιστεί το εκπαιδευτικό περιεχόμενο κάθε τμήματος και να ενσωματωθούν οι κατάλληλες προδιαγραφές που έχουν συμφωνηθεί και με τις άλλες ευρωπαϊκές χώρες, που καθιστούν δυνατή τη συγκρισιμότητα και την ποιοτική ανταγωνιστικότητα με τα άλλα ευρωπαϊκά συστήματα της ανώτατης εκπαίδευσης».

Τα πτυχία των ΤΕΙ θα αποτελούν «βασικό τίτλο σπουδών της ανώτατης εκπαίδευσης», που δίνει τη δυνατότητα και για μεταπτυχιακά, για τα οποία αίρονται οι προϋποθέσεις που θέτουν τα Πανεπιστήμια για τους αποφοίτους των ΤΕΙ, οι οποίοι έχουν άμεση δυνατότητα πρόσβασης στα μεταπτυχιακά.

Σε ό,τι αφορά το εκπαιδευτικό προσωπικό των ΤΕΙ, δημιουργούνται τέσσερις βαθμίδες: Καθηγητής ΤΕΙ, Αναπληρωτής Καθηγητής ΤΕΙ, Επίκουρος Καθηγητής ΤΕΙ και Καθηγητής Εφαρμογών ΤΕΙ. Οπως αναφέρεται, απαραίτητο ακαδημαϊκό προσόν για όλες τις βαθμίδες είναι για τη βαθμίδα του Καθηγητή Εφαρμογών ο τίτλος μεταπτυχιακών σπουδών, ενώ για τις άλλες τρεις το διδακτορικό δίπλωμα. «Πέραν αυτών για την εκλογή σε θέσεις στις διάφορες βαθμίδες Ε.Π. των ΤΕΙ καθιερώνονται προσόντα, που από πλευράς ποιότητας και διάρθρωσης προσομοιάζουν προς τα προσόντα των αντίστοιχων βαθμίδων ΔΕΠ των Πανεπιστημίων, ενώ δίνεται, βεβαίως, ιδιαίτερη έμφαση στην επαγγελματική εμπειρία και στην εφαρμογή των επιστημονικών γνώσεων, καθώς και στη συμβολή στην ανάπτυξη της τεχνολογικής έρευνας», όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά.

Μεταβατικά για το εκπαιδευτικό προσωπικό των ΤΕΙ ορίζεται ότι οι Καθηγητές, Επίκουροι Καθηγητές και Καθηγητές Εφαρμογών εντάσσονται αυτοδικαίως σε θέσεις «εντεταλμένου εκπαιδευτικού προσωπικού» (ΕΝ.Ε.Π.) και συγκεκριμένα των «προσωρινών βαθμίδων» Εντεταλμένου Καθηγητή, Εντεταλμένου Επίκουρου Καθηγητή και Εντεταλμένου Καθηγητή Εφαρμογών. Στα παραπάνω μέλη Ε.Π. δίνεται ένα περιθώριο έξι χρόνων από την έναρξη ισχύος του νόμου να κριθούν για να καταλάβουν τις θέσεις των τριών βαθμίδων.

Σε ό,τι αφορά ειδικά τις κρίσεις, αυτές θα γίνονται από ειδικά πενταμελή εκλεκτορικά σώματα ανά ειδικότητα ή συναφείς ειδικότητες που απαρτίζονται από Καθηγητές ή αναπληρωτές Καθηγητές του ίδιου τμήματος του ΤΕΙ. Οπως σημειώνεται μάλιστα, σε περίπτωση έλλειψης Ε.Π. των βαθμίδων αυτών στα εκλεκτορικά σώματα, με αποφάσεις του υπουργού Παιδείας αυτά θα συγκροτούνται από προσωπικό των ίδιων βαθμίδων άλλων τμημάτων ΤΕΙ ή ελλείψει αυτών από Καθηγητές ή Αναπληρωτές Καθηγητές Πανεπιστημίων αντίστοιχης ή συναφούς ειδικότητας. Προβλέπεται επίσης παράταση της θητείας των προέδρων των ΤΕΙ μέχρι τη λήξη του ακαδημαϊκού έτους 2001-2002, ώστε να ολοκληρωθούν οι σχετικές διαδικασίες και να προχωρήσουν τα ιδρύματα στην εκλογή νέων οργάνων διοίκησης.

Από όσα δημοσιοποιήθηκαν χτες απουσιάζει η αναφορά στην αξιολόγηση των ΤΕΙ. Είναι ωστόσο δηλωμένη η πρόθεση της κυβέρνησης να την προωθήσει, όπως άλλωστε επιτάσσουν και οι διάφοροι διεθνείς οργανισμοί που χαράσσουν εκπαιδευτική πολιτική και, όπως όλα δείχνουν, θα προωθηθεί από κοινού για τα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ.

Η ηγεσία του υπουργείου Παιδείας είχε χτες αλλεπάλληλες συναντήσεις, για την παράδοση του εν λόγω κειμένου, με τους προέδρους και εκπροσώπους του Διδακτικού Προσωπικού των ΤΕΙ, εκπροσώπους των πρυτάνεων και την ΕΣΕΕ.