Σήμερα Σάββατο 18 Φλεβάρη πραγματοποιείται στη Λετονία δημοψήφισμα για το αν η ρωσική γλώσσα μπορεί να αποκτήσει το καθεστώς της δεύτερης «κρατικής γλώσσας». Η πρωτοβουλία αυτή, που έχει διαιρέσει τη χώρα σε γλωσσική κι εθνοτική βάση, ξεκίνησε μετά την έγκριση του νόμου περί «κρατικής γλώσσας», που έχει επιβάλλει περιορισμούς στη χρήση της μητρικής γλώσσας για το 44% του πληθυσμού της Λετονίας, που είναι τα ρώσικα. Ο νόμος αυτός έχει οδηγήσει σε ακραίες και κωμικοτραγικές καταστάσεις. Ετσι, π.χ. στην πρωτοχρονιάτικη εκδήλωση, που πραγματοποίησε στη Ρίγα το «Κέντρο ρωσικού πολιτισμού» για τα παιδιά, ο «Αγιος Βασίλης» μιλούσε μόνο ρώσικα και δεν υπήρχε μετάφραση στα λετονικά. Αυτό, μετά από καταγγελία, οδήγησε τις αρχές στην επιβολή συγκεκριμένου χρηματικού προστίμου.

Εξαιτίας αυτής της κατάστασης, στα τέλη της περασμένης χρονιάς το ρωσόφωνο κίνημα «Μητρική γλώσσα» πήρε την πρωτοβουλία για τη συλλογή υπογραφών υπέρ της διεξαγωγής δημοψηφίσματος για την αλλαγή του καθεστώτος της «κρατικής γλώσσας» και την αναγνώριση της ρωσικής γλώσσας ως δεύτερης «κρατικής γλώσσας» της Λετονίας. Ο συνολικός αριθμός των υπογραφών υπέρ του δημοψηφίσματος ανήλθε σε 187 χιλιάδες, πάνω δηλαδή από το 12% του συνολικού αριθμού των ψηφοφόρων.

Μετά από αυτήν την εξέλιξη ο Πρόεδρος της χώρας Αντρις Μπέρζινς, ήταν υποχρεωμένος, με βάση τη νομοθεσία, να καταθέσει συγκεκριμένο νομοσχέδιο στη βάση του οποίου η ρωσική γλώσσα καθιερωνόταν ως 2η «κρατική γλώσσα». Η Βουλή της Λετονίας στις 22 Δεκέμβρη του 2011 απέρριψε το συγκεκριμένο νομοσχέδιο. Οι 60 βουλευτές (από τους 100) το καταψήφισαν, οι 31 βουλευτές από το κόμμα της αντιπολίτευσης «Κέντρο Ομόνοιας» σε ένδειξη διαμαρτυρίας αποχώρησαν από την αίθουσα συνεδριάσεων, ενώ ένας απείχε από την ψηφοφορία.

Ετσι άνοιξε ο δρόμος για το δημοψήφισμα, που η Κεντρική εκλογική επιτροπή της Λετονίας καθόρισε να διεξαχθεί στις 18 Φλεβάρη. Για να αποκτήσει η ρωσική γλώσσα το καθεστώς της δεύτερης «κρατικής γλώσσας» υπέρ του νομοσχεδίου πρέπει να ψηφίσει τουλάχιστον το 50% των ψηφοφόρων των τελευταίων βουλευτικών εκλογών, δηλαδή πάνω από 770 χιλιάδες πολίτες. Κάτι τέτοιο θεωρείται απίθανο, αν πάρουμε υπόψη μας πως το 16% του πληθυσμού, που είναι ρωσόφωνοι, θεωρούνται «μη πολίτες», έχουν μόνιμη στέρηση των πολιτικών τους δικαιωμάτων και συμπερασματικά δεν έχουν δικαίωμα ψήφου.

Σε συνέντευξη στην εφημερίδα «Diena» ο Αλφρέντ Ρούμπιξ, Πρόεδρος του Σοσιαλιστικού Κόμματος της Λετονίας (ΣΚΛ), αν και τάχτηκε κατά της δεύτερης «κρατικής γλώσσας» στη Λετονία, την ίδια ώρα σημείωσε πως η μαζική συλλογή υπογραφών για το καθεστώς της ρωσικής γλώσσας είναι στοιχείο πολιτικής διαμαρτυρίας, για την κατάσταση των απαγορεύσεων που έχει δημιουργήσει ο συγκεκριμένος νόμος. Ωστόσο, το ΣΚΛ τάσσεται ενάντια στη διαίρεση των πολιτών της χώρας σε γλωσσική ή εθνοτική βάση και δε στηρίζει τη συγκεκριμένη πρωτοβουλία.