Κυριακή 25 Φλεβάρη 2001
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 7
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΙΚΙΛΗΣ ΥΛΗΣ - ΕΠΙΣΤΗΜΗ
ΔΙΑΣΤΗΜΟΠΛΟΙΟ NEAR - ΣΟΥΜΕΪΚΕΡ
Στην αγκαλιά του αστεροειδή Ερωτα

Τριακόσια εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τη Γη, λίγο πέρα από την τροχιά του Αρη, ένα παράξενο αντικείμενο μεγέθους μικρού νησιού γυρίζει γύρω από τον εαυτό του σαν πέτρα που κουτρουβαλάει σε κάποια πλαγιά, ενώ την ίδια στιγμή περιστρέφεται γύρω από τον Ηλιο με ταχύτητα 65.000 χιλιομέτρων την ώρα. Εχει σχήμα πατάτας με έναν τεράστιο κρατήρα στη μέση, που πιθανόν προήλθε από το σπάσιμό του στα δύο σε πρώιμο στάδιο της ζωής του. Το πιο παράξενο απ' όλα είναι ότι σε κάποιο σημείο του διακρίνεται ένα μικρό σημάδι που δεν είναι ούτε μικρός κρατήρας, ούτε μεγάλη πέτρα. Είναι ένας αντιπρόσωπος του τεχνολογικού πολιτισμού του τρίτου από το εσωτερικό πλανήτη του ηλιακού συστήματος: το γήινο διαστημόπλοιο NEAR - Σούμεϊκερ!

Η πεντάχρονη οδύσσεια του NEAR - Σούμεϊκερ που παρ' ολίγο να καταλήξει σε ένα διόλου ενδιαφέρον φιάσκο, λόγω ενός τεχνικού προβλήματος, οδήγησε τελικά σε μια πλήρη και λεπτομερή φωτογράφιση του αστεροειδούς Ερωτα. Για πρώτη φορά ένα διαστημόπλοιο μπήκε σε τροχιά γύρω από αστεροειδή, αλλά και προσεδαφίστηκε επιτυχώς πάνω του, συνεχίζοντας να μεταδίδει σήματα. Οι αστεροειδείς παρουσιάζουν ενδιαφέρον για δύο λόγους:. Ο πρώτος είναι ότι είναι από τα παλιότερα ουράνια σώματα στο ηλιακό σύστημα και προέρχονται από το ίδιο αρχικό υλικό από το οποίο σχηματίστηκαν και οι πλανήτες. Γι' αυτό μπορεί να είναι πολύ χρήσιμοι στην κατανόηση της εξέλιξης του ηλιακού μας συστήματος.

Η κοκκινωπή απόχρωση των βράχων και του εδάφους σ' αυτή τη φωτογραφία του κρατήρα Ψυχή του Ερωτα, υποδείχνει τις περιοχές που η σιδηρούχα σκόνη αναδεύτηκε από την πτώση μικρομετεωριτών. Η φωτογραφία έχει ψευδοχρωματιστεί αντιστοιχίζοντας τη φασματική περιοχή των μετρήσεων στην ορατή περιοχή του φάσματος
Η κοκκινωπή απόχρωση των βράχων και του εδάφους σ' αυτή τη φωτογραφία του κρατήρα Ψυχή του Ερωτα, υποδείχνει τις περιοχές που η σιδηρούχα σκόνη αναδεύτηκε από την πτώση μικρομετεωριτών. Η φωτογραφία έχει ψευδοχρωματιστεί αντιστοιχίζοντας τη φασματική περιοχή των μετρήσεων στην ορατή περιοχή του φάσματος
Ο δεύτερος λόγος, είναι ότι αυτά τα διαστημικά νησιά, ή βουνά ή έστω μεγάλες πέτρες είναι πάνω από 800 και ταξιδεύουν με μεγάλη ταχύτητα σε τροχιές κοντινές στη Γη. Τίποτα δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο μιας μελλοντικής καταστροφικής σύγκρουσης με τον πλανήτη μας, αν και το γεγονός ότι η ζωή είναι ακόμα εδώ 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια μετά, δείχνει πως το ενδεχόμενο αυτό είναι μάλλον απίθανο. Βέβαια, η ζωή δεν κυριαρχείται πια από τους δεινοσαύρους, για τους οποίους πιστεύεται ότι εξέλειψαν σαν αποτέλεσμα μιας τέτοιας σύγκρουσης.

Ο Ερως ανήκει στον πληθυσμό των αστεροειδών που αποσπάστηκαν από την κυρίως ζώνη των αστεροειδών που βρίσκεται μεταξύ Δία και Αρη. Ακολουθεί, όπως και οι άλλοι, μια ακανόνιστη τροχιά που τον φέρνει κοντά (με αστρονομικούς όρους) στη Γη. Η αποστολή του NEAR - Σούμεϊκερ ήταν χρήσιμη και από τεχνικής πλευράς, αφού απαιτούσε δύσκολους ελιγμούς, για να τεθεί το διαστημόπλοιο σε τροχιά γύρω από ένα σώμα με τόσο μικρή βαρύτητα και στη συνέχεια να προσεδαφιστεί σ' αυτό. Η εμπειρία αυτή θα φανεί χρήσιμη, αν χρειαστεί ποτέ να τοποθετηθεί κάποιος μηχανισμός στην επιφάνεια αστεροειδούς για αποφυγή σύγκρουσης.

Επί ένα έτος το NEAR - Σούμεϊκερ περιστρεφόταν σε τροχιά γύρω από τον Ερωτα που έφτασε μόλις στα 5 χιλιόμετρα ύψος και τον φωτογράφιζε ακατάπαυστα, περνώντας πάνω από τους πόλους του. Πριν, οι αστρονόμοι ήξεραν για τον Ερωτα μόνο ότι έχει μεγάλη φωταύγεια. Τα όργανα του NEAR - Σούμεϊκερ έδωσαν όλες τις πληροφορίες που έλειπαν: Το έδαφος καλύπτεται από ένα στρώμα σπασμένων βράχων και χώματος βάθους 100 μέτρων κατά μέσο όρο, διάσπαρτο με ένα εκατομμύριο βράχια μεγάλα σαν σπίτια και χαραγμένο από εκατό χιλιάδες αυλακιές, κορυφογραμμές και κρατήρες με διάμετρο μεγαλύτερη των 15 μέτρων.

Ο Ερως βομβαρδίστηκε ανηλεώς από μετεωρίτες στα 4,5 δισ. χρόνια ζωής του. Αντίθετα με ό,τι πιστευόταν δεν είναι ένας σωρός από «μπάζα» αλλά ένα συμπαγές ουράνιο αντικείμενο με ομοιόμορφη πυκνότητα. Τα φασματοφωτόμετρα ακτίνων Χ και ακτίνων γάμα έδειξαν ότι η χημική σύνθεση του Ερωτα είναι παραπλήσια με των χονδριτών, του πιο κοινού είδους μετεωρίτη που συναντάται στη Γη. Περιέχει δηλαδή σίδηρο, μαγνήσιο, πυρίτιο και αργίλιο, τα βασικά συστατικά από τα οποία δημιουργήθηκαν οι πλανήτες.

Μια μέρα μετά την προσεδάφιση του NEAR - Σούμεϊκερ, η ΝΑΣΑ διέκοψε τη λειτουργία του διαστημοπλοίου με τηλεχειρισμό. Αν και θα μπορούσε να στέλνει το σήμα που σημαίνει ότι υπάρχει και λειτουργεί μέχρι να αδειάσουν οι μπαταρίες του, δεν είχε να δώσει τίποτα περισσότερο, αφού τα επιστημονικά του όργανα δεν είναι φτιαγμένα για παρατηρήσεις από το έδαφος. Επιπλέον, η συνέχιση της παρακολούθησης του διαστημοπλοίου από το Κέντρο Ελέγχου στη Γη θα είχε μεγάλο κόστος που δε θα δικαιολογούνταν παρά μόνο για... συναισθηματικούς λόγους.

Ετσι, ο μηχανικός απεσταλμένος του ανθρώπου έμεινε να κοιμάται για πάντα στην αγκαλιά του Ερωτα.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγή: «Discover»


Κορυφή σελίδας
Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ