«Η ζωή που ανασταίνεται με όλες της τες χάρες, αναβρύζοντας ολούθε, νέα, λαχταριστή, περιχυνόμενη εις όλα τα όντα, η ζωή ακέραιη, απ' όλα της φύσης τα μέρη, θέλει να καταβάλη την ανθρώπινη ψυχή, θάλασσα, γη, ουρανός, συγχωνευμένα, επιφάνεια και βάθος συγχωνευμένα, τα οποία πάλι πολιορκούν την ανθρώπινη φύση στην επιφάνεια και εις το βάθος της» («Ελεύθεροι Πολιορκημένοι»).

Την «ανθρώπινη φύση» και το έργο του Διονυσίου Σολωμού, επιχειρεί να ανιχνεύσει και να ρίξει φως, η ταινία «Διονύσιος Σολωμός», που τα γυρίσματά της άρχισαν την περασμένη εβδομάδα, στη μαγευτική Κέρκυρα. Μια ταινία που «στηρίζεται» στην ΕΡΤ και έχει δίπλα της πολλούς συμπαραστάτες, ενώ τελεί υπό την αιγίδα του Ιονίου Πανεπιστημίου.

Ακολουθώντας τα βήματα της ιστορίας και της δημιουργίας του, οι συντελεστές της ταινίας φιλοδοξούν ν' αποδώσουν όσο πιο πιστά γίνεται τη μεγάλη μορφή, που λέγεται Διονύσιος Σολωμός και τις ιστορικές συνθήκες στις οποίες έζησε.

Τον ποιητή που μπορεί να είναι σε όλους γνωστός για τον Εθνικό Υμνο, όμως για πολλούς, πτυχές του έργου του, της ζωής του και της ψυχοσύνθεσής του παραμένουν άγνωστες.

Η ΕΡΤ επέλεξε, σε πρώτη φάση την Κέρκυρα, τον τόπο στον οποίο έζησε για περίπου τριάντα χρόνια, ο εθνικός μας ποιητής. Η «κάμερα» θα καταγράψει την πορεία του, θα εμβαθύνει στον κόσμο του ποιητή. Ο Δ. Σολωμός, όπως έγραψε ο Κ. Βάρναλης, είναι ο «αισθαντικός ποιητής και άνθρωπος, ο αριστοκράτης του στίχου, της σκέψης και της ψυχής, αυτός που εδάκρυζε, όταν άκουε μια μακρινή τσοπάνικη φλογέρα, δεν μπορούσε να φάει, όταν συλλογιζόταν την πείνα του Μεσολογγιού».

Η ταινία «Σολωμός» δεν είναι ντοκιμαντέρ, αλλά μία δραματοποιημένη ιστορία που στηρίζεται σε πραγματικά γεγονότα, αλλά έχει και στοιχεία μυθοπλασίας. Η Μαρί Ανδρέου, νεαρή Ελληνογαλλίδα βιογράφος, είναι ένα φανταστικό πρόσωπο, το οποίο λειτουργεί σαν συνδετικός κρίκος, που θα ενώσει όλη την πορεία του Διονυσίου Σολωμού.

Ο Διονύσιος Σολωμός γεννήθηκε το 1798 στη Ζάκυνθο. Ηταν το έτος που πέθανε ο Ρήγας, χρονιά της δημοκρατικής βασιλείας για τα Επτάνησα. Οταν ο λαός σε κάθε νησί έκαιγε τη Λίμπρο ντ' όρο και φύτευε παντού «δένδρα της λευτεριάς». Γιος του αριστοκράτη Νικόλαου Σολωμού και μιας γυναίκας του λαού, της Αγγελικής Νίκλη. Ο πατέρας του φρόντισε τα παιδιά του, ο Διονύσιος και ο Δημήτριος, να μορφωθούν, όπως ταίριαζε στην τάξη του, ενώ όταν πέθανε η γυναίκα του και λίγο πριν το θάνατό του νομιμοποίησε τη σχέση του με την Αγγελική Νίκλη.

Στα δέκα του χρόνια, ο Διονύσιος θα φύγει για την Ιταλία και θα επιστρέψει στο γενέθλιο τόπο του σε ηλικία 20 ετών, όταν τα Επτάνησα ήταν υπό την «προστασία» των Αγγλων. Καθοριστική για το έργο του ήταν η συνάντησή του με τον Σπυρίδωνα Τρικούπη, γιατί ήταν αυτός που τον προέτρεψε να γράψει ελληνικά. «Η διάκριση του νου και η αντοχή της ψυχής του», κατά τον Γιώργο Σεφέρη, ξεπέρασαν τις δυσκολίες. Και κατά τον Κώστα Βάρναλη, το σύνολο του έργου του δείχνει πως κανένας Ελληνας ποιητής έως τότε, κι ίσως μέχρι και σήμερα, δεν έδωσε στην ελληνική γλώσσα τόση πνευματικότητα, τόση ευγένεια, τόση αιθέρια αϋλότητα και τόσο βάθος, όσα έδωσε ο Σολωμός που «δεν ήξερε ελληνικά». Το Μάιο του 1823, μέσα σ' ένα μήνα, γράφει τον «Υμνο εις την Ελευθερία».

Στο τέλος του 1828, αφήνει τη Ζάκυνθο και πηγαίνει να ζήσει στην Κέρκυρα, ζητώντας απομόνωση και περισυλλογή. Η πρωτεύουσα του μικρού κράτους των Ιονίων Νήσων μπορούσε να του δώσει αυτό που ζητούσε. Συνάντησε αξιόλογους ανθρώπους, μεταξύ των οποίων και τον Ν. Μάντζαρο. Ζει μόνος του και μελετά. Η θλιβερή οικογενειακή αντιδικία με τον ετεροθαλή αδελφό του, που κράτησε από το 1833 έως το 1838, τάραξε και σημάδεψε ανεπανόρθωτα τη ζωή του. Ο Δ. Σολωμός βγήκε από την ιστορία αυτή ψυχικά τραυματισμένος, οδηγήθηκε σε μία τραγική απομόνωση και άρχισε να πίνει.

Η πτώση του Μεσολογγίου θα γίνει πηγή έμπνευσης για τον ποιητή και τότε θα γράψει τους «Ελεύθερους Πολιορκημένους». Τα ποιήματά του σώθηκαν σε αντίγραφα, μέσα από μνήμες φίλων και χειρόγραφα. «Καθαρά γεννήματα της αγαθότητας και της μεγαλοφυίας του», κατά τον Πολυλά, τον πιο στενό φίλο του Σολωμού, ο οποίος δύο χρόνια μετά το θάνατο του ποιητή έκανε την πρώτη έκδοση των «Ευρισκομένων», που τη συνόδευσε με τα «Προλεγόμενά» του.

Η πορεία του Δ. Σολωμού στην ταινία αρχίζει από τη γέννησή του και τελειώνει το 1854, λίγα χρόνια πριν από το θάνατό του, το 1857. Η Μαρί, όπως εξήγησε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου στην Κέρκυρα ο σκηνοθέτης της ταινίας Διονύσης Ζουρμπάνος, «λειτουργεί σαν αφορμή για να δούμε τη ζωή του Σολωμού».

Ενα χειμωνιάτικο πρωινό του 1854, η νεαρή Ελληνογαλλίδα βιογράφος Μαρί Ανδρέου φτάνει στην Κέρκυρα και νοικιάζει δωμάτιο σ' ένα πανδοχείο. Λίγο αργότερα, πηγαίνει να συναντήσει τον ποιητή, προκειμένου να της υπογράψει το συμβόλαιο για την έκδοση της βιογραφίας του. Ο ποιητής είναι αποτραβηγμένος, σχεδόν απομονωμένος σε μια εξοχική κατοικία. Ο καμαριέρης δεν της ανοίγει την καγκελόπορτα του κήπου, ενώ ο Πολυλάς δεν της επιτρέπει να μπει στο σπίτι, επικαλούμενος μια ξαφνική αρρώστια του Σολωμού. Η Μαρί αναζητά βιογραφικά στοιχεία από το περιβάλλον του Σολωμού. Από το τετράδιο της Μαρί γίνεται ορατή η πορεία του ποιητή. Η πρωτόλεια ποίηση του νεαρού Σολωμού, ο πρώτος έρωτας, η συμπαράστασή του στην ελληνική επανάσταση, η φυγάδευση ενός κατάδικου νεαρού αγωνιστή από τους Αγγλους προς το Μεσολόγγι, το πάθος του ποιητή και ο αλκοολισμός του.

Το νησί των Φαιάκων είναι ένας τόπος ιδανικός για τα γυρίσματα της ταινίας, αφού γωνιές και κτίσματα φέρνουν τη σφραγίδα της ιστορίας του. Τα 400 χρόνια που η Κέρκυρα ήταν υπό την κυριαρχία των Βενετών και στη συνέχεια για περίπου μισόν αιώνα κάτω από τη γαλλική και αγγλική κατοχή. Σε χώρους που μένουν αναλλοίωτοι στο πέρασμα των χρόνων και αναδεικνύουν την ομορφιά της Κέρκυρας, γίνονται τα γυρίσματα της ταινίας. Το νησί έχει γυρίσει τις σελίδες πίσω, στα χρόνια του Σολωμού «φωτογραφίζοντας» την εποχή. Η Σπιανάδα με το Κιόσκι της Φιλαρμονικής, το Παλαιό Φρούριο, το Λιστόν, το Ανάκτορο των Αγίων Μιχαήλ και Γεωργίου και τα πανέμορφα καντούνια της «δένουν» με τις σκηνές εποχής, εναρμονίζονται με το παρελθόν. Τα γυρίσματα που θα διαρκέσουν δώδεκα εβδομάδες, μετά την Κέρκυρα, θα συνεχιστούν στη Βενετία, στη Ζάκυνθο και την Αθήνα.

Η ταινία έχει όλες σχεδόν τις προδιαγραφές μιας σημαντικής και μεγάλης παραγωγής, η οποία θα προβληθεί και με τη μορφή τηλεοπτικής σειράς από την ΕΤ-1. Παρ' όλα αυτά, δεν παύει να είναι ένα δύσκολο εγχείρημα, αφού η ταινία αναφέρεται σ' έναν τόσο μεγάλο ποιητή, επιχειρώντας ν' «αγγίξει» το έργο και τη ζωή του. Τις δυσκολίες που υπάρχουν δεν τις αρνήθηκε ούτε ο γενικός διευθυντής της ΕΤ-1 Κωνσταντίνος Αλαβάνος, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «έχουμε περάσει 40 κύματα και μας περιμένουν άλλα 60». Στην ταινία, παίρνουν μέρος 55 ηθοποιοί, 800 κομπάρσοι, 45 τεχνικοί, από τους οποίους οι 17 είναι της ΕΡΤ, ενώ εντυπωσιακή είναι η ενδυματολογία, αφού χρησιμοποιούνται ενδυμασίες από σημαντικά βεστιάρια, όπως του Λονδίνου, της Εθνικής Λυρικής Σκηνής και του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδας.

Η σκηνοθεσία είναι του Διονύση Ζουρμπάνου, το σενάριο των Γιάννη Τσίρουκαι Τερέζας Μυλωνά, η διεύθυνση φωτογραφίας του ΑνδρέαΣινάνου. Σκηνογράφος - ενδυματολόγος είναι ο Γιώργος Πάτσας, ενώ η μουσική είναι του Γιώργου Τσαγκάρη. Το ρόλο του Διονυσίου Σολωμού ερμηνεύει ο Λάζαρος Γεωργακόπουλος και της Μαρί η Μαρία Ναυπλιώτου. Πρωταγωνιστούν επίσης, μεταξύ άλλων, οι Τάνια Τρύπη, Γιώργος Νινιός, Γιάννης Βόγλης, Αντώνης Θεοδωρακόπουλος, Τζένη Ρουσσέα, Στάθης Λιβαθινός και Δημήτρης Καταλειφός.