- Ποιο πιστεύετε ότι ήταν το σημαντικότερο αποτέλεσμα που έφερε ο αγώνας σας;

- Αλλαξε η κοινή γνώμη εντελώς και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Μέχρι τώρα λέγονταν χίλια ψέματα σε βάρος των προσφύγων, ότι δεν είναι ιδιοκτήτες κληροτεμαχίων, αλλά δασοτεμαχίων. Προσπαθούσαν να πείσουν τους Θεσσαλονικείς ότι θα αναπνεύσουν από τα 650 στρέμματα των προσφύγων του Πανοράματος, τα οποία είναι ανταλλάξιμη περιουσία για αποκατάσταση αυτών των προσφύγων με τη Συνθήκη της Λωζάνης.

- Πώς ζήσατε εσείς αυτό το πρόβλημα;

- Το ζω από κοντά καθημερινά και ατέλειωτες ώρες. Μου έχει γίνει έμμονη ιδέα. Γιατί δεν μπορώ να ξεχάσω τα δάχτυλα της γιαγιάς μου, ροζιασμένα και ματωμένα, να βγάζει από αυτή τη γη βράχια, πέτρες, να ξηλώνει πουρνάρια, για να γίνουν μονοπάτια. Να πηγαίνουμε ποδαρόδρομο 500 μέτρα, ένα χιλιόμετρο τη μέρα. Μας έπιανε από το χέρι και κατεβαίναμε εκεί στα κληροτεμάχια, περνούσαμε πάνω από οχιές, ποτέ δε μας πείραξε καμία και δεν πειράξαμε καμία, καλημέριζε τους λύκους η γιαγιά η Ανάστα. Και έρχεται τώρα το ίδιο το κράτος που παραχώρησε αυτά τα κληροτεμάχια, έρχεται τώρα μετά από τόσα χρόνια και μας λέει ότι δεν είναι δικά μας. Για την ψυχή της γιαγιάς μου αγωνίζομαι, δεν έχω ούτε 100 τετραγωνικά μέτρα στο Πανόραμα.

Είναι γνωστό ότι το '35 κηρύχτηκε ένα μέρος της περιοχής αναδασωτέο. Ομως υπάρχει Εφημερίδα της Κυβέρνησης από τότε, που γράφει ότι εξαιρέθηκαν μόνο τα προσφυγικά. Από το '73 και κάτω, από τη χούντα, έχουμε ένα βρώμικο παιχνίδι για το οποίο δεν μπορούμε ακόμα να καταλάβουμε τι γίνεται. Πιστεύουμε όμως ότι οι οικολόγοι είναι μπροστά για να φαίνονται και ότι από πίσω κρύβονται άλλα συμφέροντα πολύ μεγαλύτερα από το να δασωθούν 652 στρέμματα των προσφύγων του Πανοράματος. Πώς μπορώ να πιστέψω ότι δεν υπάρχουν συμφέροντα, όταν υπάρχουν σε όλη τη Θεσσαλονίκη 129.000 στρέμματα αδάσωτα χωρίς ιδιοκτησίες μέσα και θέλουν να δασώσουν τις ιδιοκτησίες των προσφύγων;

Σήμερα υπάρχουν σπίτια χτισμένα νόμιμα με άδεια από την Πολεοδομία. Από το '73 μέχρι το '91 έχουν χτιστεί ακριβώς δίπλα από το φράκτη της γιαγιάς μου 38 βίλες μέσα στο ελαιόρεμα. Και χτίζονται ακόμα. Πέρσι τέλειωσαν άλλες 8 βίλες, τέσσερις μεζονέτες, πάλι στην ίδια περιοχή. Στο χάρτη που βγήκε μετά το '73 φαίνεται καθαρά ένα ζιγκ ζαγκ και λένε «σε αυτό το κομμάτι χτίζεις, σε εκείνο όχι». Πώς γίνεται αυτό που χτίζεται να είναι του πλούσιου η βίλα, αυτό που δε χτίζεται στο επόμενο ζιγκ ζαγκ να είναι του πρόσφυγα...

Αυτό συμβαίνει από το '73: Μια δεσμεύονται και χτίζονται μερικές βίλες και μια αποδεσμεύονται. Εμείς που δεν έχουμε λεφτά δεν προλαβαίνουμε να χτίσουμε. Και να 'χεις στους δέκα πόντους δίπλα σου βίλα κι εσύ να μην μπορείς ούτε καν να το φράξεις, ούτε να το φυτέψεις.

- Πώς αντιμετωπίζει η επιτροπή ιδιοκτητών την πρόταση για ανταλλαγή των συγκεκριμένων κληροτεμαχίων με άλλα;

- Μιλούν για ανταλλαγή χωρίς να μας ρωτήσουν καν αν τη θέλουμε. Γιατί το παιχνίδι είναι στα χέρια μας, όχι στα χέρια τους. Ολα αυτά τα 30 χρόνια αν θέλαν να μας πάρουν την περιουσία μας θα την είχαν πάρει. Ομως είναι τόσο ισχυρές οι υπογραφές τιμής που έβαλαν αυτές οι χώρες, που δεν μπορούν να την πάρουν με τίποτα. Λένε να πάρουμε γη στην περιοχή της Πολύζεβας και Γεώργεβας που ανήκουν στο Ασβεστοχώρι και την καλλιεργούν αγρότες του Ασβεστοχωρίου. Αν εμείς ποτέ δεχόμασταν ανταλλαγή, δε θα δεχόμασταν ίσα στρέμματα σε άλλο μέρος. Δεν μπορείς να φύγεις από ιδιαιτέρου κάλλους περιοχή και να πας εκεί που σε στέλνουν οι... κάλοι. Ας δώσει στον πρόσφυγα του Πανοράματος για το ένα στρέμμα του Ελαιορέματος έξι στρέμματα σε μία άλλη περιοχή και - αν δεν είχε αυτό το ισχυρό συμβόλαιο - να θυσιαστεί. Τώρα που το έχει, τέτοια θυσία δε θα κάνει ποτέ.

Ομως, το κυριότερο είναι ότι ο αγρότης του Πανοράματος δε θα δεχόταν ανταλλαγή σε περιοχή που τρώει ψωμί άλλος αγρότης, γείτονας του. Είναι ντροπή να το κάνουν αυτό, μετά από τόσα χρόνια που τα καλλιεργούν. Και δικά τους να μην είναι, δεν έπρεπε ποτέ να τους αγγίξει το κράτος αυτούς τους ανθρώπους.

- Ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις της επιτροπής, αλλά και οι δικές σας προσωπικά;

- Πρέπει να πω ότι περιμένω να δω ποιες θα είναι οι κινήσεις της κυβέρνησης, γιατί αυτή τη στιγμή ο μόνος που ευθύνεται είναι αυτή η κυβέρνηση και κανένας άλλος. Ο δικηγόρος μας έχει ασκήσει δίωξη στον πρώην και νυν περιφερειάρχη για παράβαση καθήκοντος και για κάθε υπεύθυνο.

Μέχρι τώρα όλοι οι πολιτικοί, οι βουλευτές φοβόντουσαν την κοινή γνώμη για να μην χάσουν ψήφους, δεν κοιτούσαν τους πρόσφυγες που φτύσανε αίμα σ' αυτό το χωριό και τώρα το διεκδικεί και το απολαμβάνει ο καθένας εκτός από αυτούς. Τώρα που η κοινή γνώμη έχει καταλάβει περί τίνος πρόκειται, τι έχουν να πουν; Ακόμα φοβούνται την κοινή γνώμη;

Και τόσοι δήμαρχοι δεν μπορούν να υπογράψουν ότι τα τόσα αδάσωτα στρέμματα είναι πιο χρήσιμα από τα 651 στρέμματα των προσφύγων; Επαναλαμβάνουμε ότι η συγκεκριμένη περιοχή δεν ήταν ποτέ δάσος. Το '98 έβγαλαν ένα νόμο τεχνητής φυτείας που κατοχυρώνει και αποδεσμεύει όλα τα καταχρηστικά δασωμένα τεμάχια του Πανοράματος πλην από αυτά του Ελαιορέματος που δεν αποδεσμεύουν παρόλο που ανήκουν στην ίδια κατηγορία και δασώθηκαν καταχρηστικά από το δασαρχείο. Και αυτή τη στιγμή αποδεσμεύονται των πλούσιων, με τον όρο τεχνητή φυτεία και μπορούν να χτίζουν στα 500 μέτρα από το σπίτι του πρόσφυγα, ενώ για εμάς ούτε τεχνητή φυτεία υπάρχει, ούτε δικαιοσύνη...