Σε ένα σύνθετο «κουβάρι» αντιλαϊκών διεργασιών και με φόντο τις αυξημένες αβεβαιότητες γύρω από την πορεία των οικονομικών εξελίξεων σε Ευρωπαϊκή Ενωση και Ευρωζώνη, αλλά και διεθνώς γενικότερα, εξελίσσονται τα παζάρια της συγκυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ με το κουαρτέτο, με κεντρική ατζέντα το κλείσιμο των «εκκρεμοτήτων» που συνδέονται με την πρώτη «αξιολόγηση» και την προετοιμασία για τον κύκλο της δεύτερης «αξιολόγησης», περί τα μέσα του Οκτώβρη.

«Δεν έχουμε κανένα συμφέρον να καθυστερήσει αυτή η διαδικασία, άρα δεν πρέπει να είμαστε εμείς οι ύποπτοι εφόσον υπάρξουν καθυστερήσεις», τόνισε ο υπουργός Οικονομικών, Ευ. Τσακαλώτος, στο πλαίσιο των συνεδριάσεων των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης και της ΕΕ, την περασμένη βδομάδα στις Βρυξέλλες. Ο Ευ. Τσακαλώτος τόνισε ακόμη πως «η Ελλάδα κερδίζει από τη γρήγορη εκτέλεση του προγράμματος», δηλώνοντας «αισιόδοξος ότι θα προχωρήσουμε πολύ σύντομα».

Επιπλέον, κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών διέψευδαν σενάρια τα οποία έφεραν τη συγκυβέρνηση να προχωρά σε «μονομερείς ενέργειες» σχετικά με τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα μετά το 2018, δηλαδή μετά την αναμενόμενη τυπική λήξη του τρέχοντος μνημονίου.

Στο ίδιο φόντο, αύριο Δευτέρα έρχεται στην Αθήνα ο επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Π. Μοσκοβισί, ο οποίος θα έχει κοινή «συνάντηση εργασίας» με τον Αλ. Τσίπρα, τον υπουργό Εργασίας, Γ. Κατρούγκαλο, καθώς και με το οικονομικό επιτελείο της συγκυβέρνησης.

Προλειαίνοντας το έδαφος, ο Π. Μοσκοβισί σε δηλώσεις του, προχτές Παρασκευή, ξεκαθάρισε ότι «είναι στο συμφέρον όλων, αλλά πρώτα απ' όλα της Ελλάδας, να υπάρξει επιτυχής ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης όσο πιο γρήγορα γίνεται».

Παράλληλα, σχετικά με το ενδεχόμενο χαλάρωσης του αντιλαϊκού χρονοδιαγράμματος στο φόντο της αβεβαιότητας που προκαλεί το ζήτημα του Brexit, ο Π. Μοσκοβισί ξεκαθάρισε λέγοντας ότι «οι συνομιλίες πρέπει να είναι γρήγορες, ανεξάρτητα με την κατάσταση στη Βρετανία».

Σε ό,τι αφορά το ύψος των πρωτογενών πλεονασμάτων μετά το 2018, ο Επίτροπος της ΕΕ χαρακτηριστικά τόνισε: «Ας μην ξανανοίξουμε τη συζήτηση τώρα».

Σε κάθε περίπτωση, η δεύτερη «αξιολόγηση», πέρα από το ζήτημα των νέων χτυπημάτων στα Εργασιακά (μείωση μισθών, απελευθέρωση μαζικών απολύσεων, παρεμπόδιση απεργιών, εργοδοτικές ανταπεργίες ή αλλιώς «λοκ άουτ»), περιλαμβάνει ένα μπαράζ από αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις και άλλες μεταρρυθμίσεις ενίσχυσης του κεφαλαίου με νομοσχέδια που είναι βγαλμένα από τα «κιτάπια» του εγχώριου κεφαλαίου.

Σε αυτά συγκαταλέγονται οι παρεμβάσεις που έρχονται να «κουμπώσουν» με το νέο λεγόμενο «αναπτυξιακό νόμο», όπως οι νομοθετικές ρυθμίσεις για τις «στρατηγικές επενδύσεις», την «εφοδιαστική αλυσίδα» (logistics), τις «απελευθερώσεις» στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, τις διαδικασίες για τη διαχείριση των «κόκκινων» τραπεζικών δανείων, το νέο κανονισμό για παροχή υπηρεσιών ύδρευσης (συνδέεται με τις ιδιωτικοποιήσεις στον κλάδο), τον «οδικό χάρτη» για την πλήρη «απελευθέρωση» επαγγελμάτων, νέα νομοθεσία για την «κινητικότητα» στο δημόσιο τομέα, αναμόρφωση της νομοθεσίας για την «Επιτροπή Ανταγωνισμού» κ.ά.

Παράλληλα, η εφαρμογή των προγραμμάτων για το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» συνδέεται με την «αξιολόγηση των κοινωνικών παροχών», για τις οποίες φαίνεται να σχεδιάζεται και νέο «σφαγείο».

Μάλιστα, σύμφωνα με ορισμένες πληροφορίες, ανοίγει εκ νέου ζήτημα και νέων αντιλαϊκών παρεμβάσεων στη φορολογία των μισθωτών και των συνταξιούχων, με κατεύθυνση, βέβαια, την ακόμη μεγαλύτερη συμπίεση του αφορολόγητου ορίου για τα εισοδήματα που θα αποκτηθούν από το 2017, άρα αύξηση της φοροληστείας. Επιπλέον, «προ των πυλών» βρίσκονται και οι παρεμβάσεις για την παραπέρα ενίσχυση της φοροληστείας, απέναντι σε τμήματα του λαϊκού πληθυσμού της χώρας, μέσω του «ανακαθορισμού» των λεγόμενων «τεκμαρτών κριτηρίων διαβίωσης», δηλαδή θα εκτιμούν με διάφορα περιουσιακά και άλλα κριτήρια και συνθήκες ζωής ότι φτωχά λαϊκά στρώματα δεν είναι φτωχά, άρα θα τα φορολογούν.

Τα παραπάνω έρχονται να «κουμπώσουν» με το υπό διαμόρφωση «Μεσοπρόθεσμο Πλαίσιο Δημοσιονομικής Στρατηγικής 2017 - 2020», το οποίο θα έχει χρονική «αβάντα» δύο ετών σε σχέση με την τυπική λήξη του τρέχοντος μνημονίου, που προδιαγράφεται για το 2018.

«Ο χρηματοπιστωτικός τομέας στην Ευρώπη αγωνίζεται να προσαρμοστεί στην παρατεταμένη περίοδο χαμηλής ανάπτυξης», τονίζεται χαρακτηριστικά σε πρόσφατη έκθεση του ΔΝΤ. Σε ό,τι αφορά τα «κόκκινα » δάνεια, τα μεγαλύτερα προβλήματα εντοπίζονται σε Ελλάδα, Κύπρο, Ιρλανδία, Ιταλία και Πορτογαλία. Επιπλέον, αναφέρει πως μεγάλες τράπεζες στη Γαλλία και τη Γερμανία αντιμετωπίζουν «προκλήσεις», ενώ οι ιδιωτικές επενδύσεις στην Ευρωζώνη μειώθηκαν από την περίοδο της εκδήλωσης της καπιταλιστικής κρίσης κατά 15% και συνεχίζουν να παραμένουν σε χαμηλά επίπεδα. Τη μείωση των επενδύσεων, σημάδι και αποτέλεσμα της κρίσης, θέλουν να αντιστρέψουν ενισχύοντας πολύμορφα τους επιχειρηματικούς ομίλους.

Σε αυτό το πλαίσιο, στο προσεχές διάστημα βάζουν στόχο τη διαχείριση του ζητήματος των «κόκκινων» δανείων που έχουν συσσωρευτεί στο εγχώριο τραπεζικό σύστημα, συμπεριλαμβανομένου και του νέου Κώδικα Δεοντολογίας που καταρτίζεται από την Τράπεζα της Ελλάδας (ΤτΕ).

Ο επικεφαλής της ΤτΕ, Γ. Στουρνάρας, μιλώντας την περασμένη βδομάδα σε Επιτροπή της Βουλής, περιέγραψε τους στόχους και το χρονοδιάγραμμα απομείωσης των προβληματικών δανείων. Ειδικότερα:

Σε επίπεδο τεσσάρων συστημικών τραπεζικών ομίλων προβλέπεται ότι το 2019 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα πρέπει να έχουν μειωθεί κατά 40% ή 41 δισ. ευρώ, δηλαδή κατά μέσο όρο η προβλεπόμενη μείωση φτάνει στα 13,5 δισ. το χρόνο για την ερχόμενη τριετία.

Σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό, ο βασικός άξονας της διαχείρισης είναι η «επιτυχής αναδιάρθρωση των οφειλών», προκειμένου τα δάνεια αυτά να καταστούν «ενήμερα». Σε αυτό το φόντο, προβλέπεται «η αναδιάρθρωση των υπερχρεωμένων βιώσιμων επιχειρήσεων με νέο επιχειρηματικό σχεδιασμό και, αν χρειαστεί, νέα διοίκηση παράλληλα με την αναδιάρθρωση του δανείου», σύμφωνα με τον Γ. Στουρνάρα.

Τα παραπάνω συνθέτουν το μωσαϊκό των μαζικών αναδιαρθρώσεων, των συγχωνεύσεων και των εξαγορών σε βιώσιμες επιχειρήσεις και ομίλους, αλλά και σε κλάδους της οικονομίας και της παραγωγής με «ανταγωνιστικό πλεονέκτημα».

Σύμφωνα με το διοικητή της ΤτΕ, ένα «μικρό ποσοστό» των προβληματικών δανείων της τάξης του 5% - 7% αναμένεται να πουληθεί από τις τράπεζες σε άλλους ενδιαφερόμενους «επενδυτές».

Σύμφωνα με τον Γ. Στουρνάρα, η διαχείριση των προβληματικών δανείων «υπό προϋποθέσεις, μπορεί να αποτελέσει και καταλύτη προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων και θεραπείας νοσηρών καταστάσεων που εμπόδιζαν την παραγωγική αναδιάρθρωση και ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας».

Η διαχείριση των «κόκκινων» δανείων σημαίνει αφενός εξυγίανση των τραπεζών ώστε να μπορούν να δανείζουν για επενδύσεις, σημαίνει επίσης ενίσχυση των επιχειρηματικών ομίλων που θα τα αγοράζουν, αφού τα παίρνουν φτηνά και κερδίζουν από τα περιουσιακά στοιχεία που τα συνοδεύουν, ενώ ταυτόχρονα «καθαρίζει» το τοπίο από χρεοκοπημένες επιχειρήσεις, άρα αφήνει πεδίο ανοιχτό για συγκέντρωση μεριδίων αγοράς από ανταγωνιστές, ή ωθεί σε αναδιάρθρωση άλλων ή και σε συγχωνεύσεις - εξαγορές, άρα συγκεντροποίηση κεφαλαίου για ενδυνάμωσή του. Αρα, ενισχύει συνολικά το κεφάλαιο.

Ο ΣΕΒ, από την πλευρά του, κάνει λόγο για το «δυσλειτουργικό τραπεζικό σύστημα», που, όπως επισημαίνει, «υπολογίζει περισσότερο στην ανάκαμψη της οικονομίας, που δεν έρχεται και λιγότερο στην αναδιάρθρωση των υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, για την ταχεία εκκαθάριση του ενεργητικού από προβληματικά δάνεια». Αυτά, σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδας, έχουν ήδη ξεπεράσει το 45% της μάζας του συνολικού τραπεζικού δανεισμού, συνεχίζοντας σε ρότα διόγκωσης.

Την ίδια ώρα, τα αντιλαϊκά παζάρια της συγκυβέρνησης με το κουαρτέτο επικεντρώνονται και στο επίδικο ζήτημα των νέων διοικήσεων που θα αναλάβουν το «τιμόνι» των εγχώριων τραπεζικών ομίλων, καθώς και του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ).

Από την πλευρά του, ο Επίτροπος Οικονομικών της ΕΕ, Π. Μοσκοβισί, δήλωσε αντίθετος στο ενδεχόμενο αλλαγής του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου σχετικά με την αξιολόγηση των διοικήσεων, στη βάση της οποίας απομακρύνονται από το «τιμόνι» των τραπεζών πολλά διοικητικά στελέχη. Σύμφωνα με τον ίδιο, τα κριτήρια «αποφασίστηκαν βάσει μιας σκληρής αξιολόγησης και μετά από εκτενείς συνομιλίες, στις οποίες λάβαμε υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ελληνικού τραπεζικού τομέα».

Σύμφωνα με πληροφορίες, οι «θεσμοί» απάντησαν αρνητικά σε επιστολή του αντιπροέδρου της κυβέρνησης, Γ. Δραγασάκη, και του υπουργού Οικονομικών, Ευ. Τσακαλώτου, σχετικά με «τροποποιήσεις» του υπάρχοντος νομοθετικού πλαισίου, προκειμένου να γίνουν αλλαγές στην επιλογή των διοικητικών συμβουλίων στις τράπεζες. Σύμφωνα με τη συγκυβέρνηση, ο νόμος «είναι πολύ αυστηρός και κόβει πάρα πολύ καλούς υποψήφιους». Η ουσία βρίσκεται στη δημιουργία συνθηκών δραστηριοποίησης και ξένων κεφαλαίων στο χρηματοπιστωτικό τομέα, αλλά και στη συμβολή των τραπεζών στην «παραγωγική ανασυγκρότηση», στη βάση των συμφερόντων ευρωενωσιακών και άλλων μονοπωλίων.