Ολοκληρώθηκε αυτές τις μέρες, με την αποστολή των δηλώσεων συμμετοχής, η πρώτη φάση του 4ου Πανελλαδικού Μαθητικού Διαγωνισμού Συλλογικής και Ερευνητικής Εργασίας της ΚΝΕ και του «Οδηγητή», που έχει ως κεντρικό σύνθημα «Συναγωνιστείτε για ν' ανοίξουμε ένα μονοπάτι για την αλήθεια, για το φως». Υπενθυμίζεται πως σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα που έχει ανακοινωθεί, η αποστολή ολοκληρωμένων εργασιών θα γίνει μέχρι 30 Απρίλη.

Ο 4ος Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός έχει περισσότερα θέματα από κάθε άλλη φορά. Διαρθρώνονται σε επτά ενότητες για ενδιαφέροντα ζητήματα, από τα οποία η κάθε ομάδα μαθητών επιλέγει τη μία και στη συνέχεια δουλεύει την εργασία της αξιοποιώντας διάφορες μορφές. Τα θέματα είναι τα εξής: 1) 100 χρόνια από την Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση: Μύθοι και πραγματικότητα. 2) Ναρκωτικά: Είναι ελευθερία να ψάχνεις τη φυγή; 3) Η συμμετοχή των γυναικών στους εργατικούς - λαϊκούς αγώνες. 4) Social Media: Με ένα «like» ομορφαίνει η ζωή...; 5) 50 χρόνια από το στρατιωτικό πραξικόπημα της 21ης Απρίλη του 1967. Ιστορίες και διδάγματα. 6) Αθλητικό Ρεπορτάζ. 7) Στους κυνηγημένους δίνουμε το χέρι... Η αλληλεγγύη είναι το όπλο των λαών.

Οπως φαίνεται από τις δηλώσεις συμμετοχής, το 7ο θέμα συγκεντρώνει τις περισσότερες συμμετοχές και ακολουθούν τα θέματα που αφορούν τα ναρκωτικά, την Οχτωβριανή Επανάσταση και τον αθλητισμό. Είναι χαρακτηριστικά και τα λόγια των ίδιων των μαθητών που εξηγούν γιατί επέλεξαν τα συγκεκριμένα θέματα στις δηλώσεις συμμετοχής τους.

«Επιλέξαμε το 7ο θέμα επειδή ο Πειραιάς που ζούμε είναι περιοχή που έχει δεχτεί πρόσφυγες σε πολλές περιόδους της ιστορίας. Σήμερα, το προσφυγικό ζήτημα είναι και πάλι στην επικαιρότητα και εμείς θέλουμε να αναδείξουμε ότι η προσφυγιά δεν είναι κάτι που απλά συμβαίνει, αλλά έχει αιτίες, θύτες και θύματα», έγραψε μία ομάδα μαθητών από τον Πειραιά. Αντίστοιχα, συμμαθητές τους από άλλα σχολεία εξηγούν γιατί επέλεξαν το συγκεκριμένο θέμα και την πρόθεσή τους να ερευνήσουν και να παρουσιάσουν τις διάφορες προεκτάσεις του, να μοιραστούν την προσωπική τους πείρα από τις εκδηλώσεις αλληλεγγύης, να περάσουν και μέσα από τη συμμετοχή τους στο διαγωνισμό μηνύματα: «Το Προσφυγικό και η υποδοχή των προσφυγόπουλων αφορά σε μεγάλο βαθμό και την περιοχή μας, μας δημιουργεί προβληματισμό»... «Το σχολείο μας έχει πάρει διάφορες πρωτοβουλίες για αλληλεγγύη προς τους πρόσφυγες, οπότε θεωρούμε σημαντικό να αποτυπώσουμε αυτή την πείρα»...

Ιδιαίτερα φαίνεται να απασχολεί τους μαθητές και το ζήτημα των ναρκωτικών, όπως φαίνεται από τις δηλώσεις συμμετοχής, σε κάποιες από τις οποίες διαβάζουμε: «Επιλέξαμε το θέμα των ναρκωτικών γιατί στο σχολείο μας αλλά και στα υπόλοιπα σχολεία της περιοχής είναι έντονο το πρόβλημα της χρήσης ναρκωτικών, ακόμα και από παιδιά της ηλικίας μας. Πιστεύουμε ότι θα είναι μια ευκαιρία ώστε να συζητήσουμε με τους συμμαθητές μας πάνω σε αυτό»... «Θέλουμε με αυτή την εργασία να αποδείξουμε ότι τα ναρκωτικά είναι όπλο του σημερινού συστήματος και σκοπό έχουν να ναρκώσουν τη σκέψη της νεολαίας, γιατί θέλουν μια νεολαία ανήμπορη να αντιδράσει»... Μία από τις ομάδες δηλώνει πως στο πλαίσιο του διαγωνισμού θα γράψει ένα τραγούδι ραπ, «που θα αναδεικνύει ότι τα ναρκωτικά δεν είναι φυγή για έναν νέο σήμερα και ότι δεν διαχωρίζονται σε σκληρά και μαλακά».

«Υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση και διαστρέβλωση της ιστορίας σχετικά με το θέμα αυτό, ειδικά μέσα από τα σχολικά βιβλία και γενικά το εκπαιδευτικό σύστημα, και θέλουμε μέσα από την εργασία μας να αντλήσουμε διδάγματα από την πάλη της εργατικής τάξης της Ρωσίας, τα οποία μπορούν να αξιοποιηθούν από τους νέους σήμερα, οι οποίοι στην πλειοψηφία τους γνωρίζουν ελάχιστα για τη μεγάλη νικηφόρα επανάσταση των μπολσεβίκων», γράφουν τα μέλη μιας από τις ομάδες, εξηγώντας γιατί επέλεξαν το πρώτο θέμα, για τα 100 χρόνια από την Οχτωβριανή Επανάσταση. «Λίγοι συμμαθητές μας ξέρουν ότι για πρώτη φορά η εργατική τάξη δημιούργησε μια κοινωνία που μπορούσε να ζήσει χωρίς αφεντικά, δίνοντας ταυτόχρονα τεράστια επιτεύγματα στην ανθρωπότητα», σημειώνει άλλη ομάδα μαθητών. «Το επιλέξαμε για να ψάξουμε και να μάθουμε πώς ήταν η ζωή και η καθημερινότητα στο σοσιαλισμό, ειδικά για τους μαθητές. Εχει ενδιαφέρον να συγκρίνουμε τη ζωή και το σχολείο του τότε με το σημερινό σχολείο και την καθημερινότητά μας σήμερα και τελικά με το σχολείο και τη ζωή που εμείς θέλουμε σήμερα», σημειώνει μια άλλη ομάδα που επέλεξε το θέμα της επετείου από την Οχτωβριανή Επανάσταση.

Το «αθλητικό ρεπορτάζ» είναι επίσης ένα θέμα που επέλεξαν αρκετές ομάδες για τη συλλογική εργασία τους, σε πολλές περιπτώσεις επειδή οι μαθητές που τις συγκροτούν ασχολούνται με τον αθλητισμό και αναγνωρίζουν πως είναι μια ανάγκη που μένει ανικανοποίητη: «Εφόσον ασχολούμαστε με τον αθλητισμό, γνωρίζουμε ότι μερικοί αθλητές κάνουν χρήση αναβολικών. Επίσης, στενοχωριόμαστε με το γεγονός ότι πολλά παιδιά δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ασχοληθούν με τον αθλητισμό». Μία από τις ομάδες, μάλιστα, δηλώνει πως θέλει, μέσω ενός τουρνουά ποδοσφαίρου που θα διοργανώσει, να θίξει το ζήτημα της εμπορευματοποίησης του αθλητισμού και να διεκδικήσουν οι μαθητές από το δήμο και την κυβέρνηση σύγχρονες αθλητικές εγκαταστάσεις μέσα στην πόλη, να στείλουν μήνυμα ότι όλοι οι μαθητές πρέπει να έχουν δωρεάν πρόσβαση στον αθλητισμό.

Η διάθεση των μαθητών να ερευνήσουν, να δημιουργήσουν και να μοιραστούν τους προβληματισμούς τους, μία δυνατότητα που δίνει με μοναδικό τρόπο ο Πανελλαδικός Μαθητικός Διαγωνισμός Συλλογικής και Ερευνητικής Εργασίας της ΚΝΕ και του «Οδηγητή», αποτυπώνεται και στις δηλώσεις συμμετοχής στα υπόλοιπα θέματα. «Μας αρέσει η ιστορία και θέλουμε μέσα από τα διάφορα γεγονότα να αντλήσουμε παραδείγματα στάσης ζωής γυναικών, που θα μας δώσουν έμπνευση να συνεχίζουμε κι εμείς σήμερα να παλεύουμε για τη ζωή που μας αξίζει», σημειώνει μία ομάδα που επέλεξε το θέμα «Η συμμετοχή των γυναικών στους εργατικούς - λαϊκούς αγώνες». Αλλοι δηλώνουν πως θα αναζητήσουν πηγές για το ρόλο των γυναικών της περιοχής τους στην Αντίσταση, ενώ μια ομάδα σημειώνει: «Θέλουμε εκτός από το να προβάλουμε το ρόλο των γυναικών τότε, να αναδείξουμε σημαντικές πλευρές της δράσης των γυναικών και σήμερα».

Προβληματισμός αποτυπώνεται από την πλευρά των συμμετεχόντων για το θέμα «Social Media: Με ένα "like" ομορφαίνει η ζωή...;». «Ολα τα παιδιά της ηλικίας μας ασχολούνται με τα social media»... «Θέλουμε να διαπιστώσουμε αν αρκούν μόνο αυτά για να έχει ένας νέος φίλους»... «Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης παίζουν πλέον κυρίαρχο ρόλο στη ζωή της νεολαίας και μέσα από την εργασία θέλουμε να αναδείξουμε τα προβλήματα που δημιουργούν στην κοινωνικοποίηση των νέων, την ψεύτικη αίσθηση ελευθερίας που τους δημιουργούν και πώς αξιοποιούνται από το σύστημα», αναφέρουν στις δηλώσεις συμμετοχής τους κάποιες από τις ομάδες που θα ασχοληθούν με αυτό το θέμα. Ενώ άλλες ομάδες δηλώνουν ότι θέλουν μέσα από την εργασία τους να μάθουν περισσότερα για το πραξικόπημα της 21ης Απρίλη του 1967 και την αντιδικτατορική πάλη.