Πρόκειται για τα έργα: Ο κύκλος του CNS (1952), Ο Μεγάλος Ερωτικός (1972), Ο Ματωμένος Γάμος (1947) και O Καπετάν Μιχάλης (1966), που συνέθεσε σε διαφορετικές δημιουργικές περιόδους και ο Χατζιδάκις μιλά ποιητικά για την απώλεια, την ενοχή, τον έρωτα, τον θάνατο, τον πόλεμο και την ελευθερία...

Μέσα από τα λόγια του συνθέτη...

Για τον «Κύκλο του CNS» έλεγε: «(...) Ξεκίνησα από τον ελεγειακό χαρακτήρα των δημοτικών μας τραγουδιών και σύγχρονα θέλησα να προχωρήσω πιο πέρα, για να δώσω όσο γίνεται περισσότερο το μεσογειακό χαρακτήρα. Τους στίχους τους έγραψα ή με τη μουσική ή πρώτα απ' αυτήν, ακολουθώντας πιστά ή ψάχνοντας πολλές φορές μια φόρμα, ένα σχεδιάγραμμα που να περικλείει με λιτότητα ό,τι ήθελα να πω. Το κλίμα του λιμανιού, του ερημικού λιμανιού με την απεραντοσύνη της αγριεμένης θάλασσας και με τη λυπητερή έκφραση τ' ουρανού, νομίζω πως ταίριαζε καλύτερα στα τραγούδια μου αυτά, που θρηνολογούν τον άδικο χαμό ενός νέου παιδιού - θέμα παλιό μα πάντα πανίσχυρο και ζωντανό...».

Για τον «Μεγάλο Ερωτικό»: «(...) Βρέθηκα στην Αμερική, όπου διαβάζοντας ότι πέθανε η Μυρτιώτισσα, μου ήρθε στο νου η παράλειψή μου, βρήκα το γράμμα της και το ποίημα και αισθάνθηκα όλες τις τύψεις ενός ανθρώπου που σαν νέος, κάνει τέτοιου είδους αστοχίες κι επιπολαιότητες. Θέλησα να γράψω μουσική εκ των υστέρων γι' αυτό το ποίημα της Μυρτιώτισσας το τόσο γνωστό στις παλαιότερες γενιές. Για να το συμπεριλάβω όμως κάπου, έπρεπε να κάνω έναν ολόκληρο Ερωτικό. Κι έτσι αποφάσισα να επιλέξω ποιήματα απ' τη Σαπφώ μέχρι τις μέρες μας, για να συμπεριληφθεί και το "Σ' αγαπώ" της Μυρτιώτισσας. Κι έκανα τον "Μεγάλο Ερωτικό". Νομίζω ότι πέτυχα ένα ωραίο έργο και, κατά βάθος, της ανήκει εξ ολοκλήρου...».

Και για τον «Ματωμένο Γάμο»: «Ο Νίκος Γκάτσος μες στα χρόνια της Κατοχής άρχισε τη μετάφραση του "Ματωμένου Γάμου" κι όλοι οι φίλοι του ζούσαμε καθημερινά τις δυσκολίες του, τις αμφιβολίες του, για τον κάθε στίχο, την κάθε λέξη χωριστά, μα και τις υπέροχες στιγμές που τελειωμένοι στίχοι ερχόντουσαν στ' αυτιά μας, ήχοι μαγικοί πρωτοφανέρωτοι, πανάκριβα διαμάντια στην καρδιά μας, στολίδια ανεπανάληπτα στον Λόγο τον Ελληνικό, χωρίς να υποψιαζόμαστε κείνα τα χρόνια, πως η δουλειά του φίλου μας θα ξεπερνούσε τα όρια μιας δυνατής στιγμής και θα 'φτιαχνε τη μικρή της ιστορία. (...) Την εποχή που έγραφα τη μουσική του "Ματωμένου Γάμου", στο ίδιο θέατρο μίλησα πρώτη φορά στους Αθηναίους για το σύγχρονο λαϊκό τραγούδι, το Ρεμπέτικο. Κι όπως ο Γκάτσος θέλησε να μεταφυτέψει τις Ισπανικές προσωδίες στους λαϊκούς ποιητικούς ρυθμούς της γλώσσας μας, έτσι κι εγώ προσπάθησα να προεκτείνω τους ρυθμούς αυτούς στις παντοτινές πηγές της νεοελληνικής ευαισθησίας».