Η σφοδρή ενδοαστική αντιπαράθεση που παρατείνεται στην Ισπανία και σηματοδοτήθηκε μετά το δημοψήφισμα της 1ης Οκτώβρη στην Καταλονία «για την ανεξαρτησία», κάτι που η κεντρική κυβέρνηση απορρίπτει και αντιμετώπισε με κύμα καταστολής, εντείνει την ανησυχία στα αστικά επιτελεία όλης της ΕΕ για τις επιπτώσεις μιας διαδικασίας απόσχισης της πλούσιας επαρχίας στην οικονομία, με το 1/5 του συνολικού ΑΕΠ της Ισπανίας.

Τη βδομάδα που πέρασε συνεχίστηκαν οι κινήσεις τακτικής από τις δύο πλευρές, την τοπική κυβέρνηση της Καταλονίας και την κεντρική ισπανική κυβέρνηση. Ο Καταλανός Πρόεδρος, Κάρλες Πουιτζντεμόντ, απάντησε στο τελεσίγραφο, τη Δευτέρα και την Πέμπτη, του πρωθυπουργού, Μαριάνο Ραχόι, όχι με τον κατηγορηματικό τρόπο που ήθελε ο δεύτερος (αν ανακήρυξε ή όχι την ανεξαρτησία) αλλά επιμένοντας στην τακτική των διφορούμενων διατυπώσεων και τις εκκλήσεις για διάλογο. Δηλαδή, ότι και «ο λαός έχει δώσει εντολή για ανεξαρτησία» και ότι «το καταλανικό Κοινοβούλιο δεν την ανακήρυξε επίσημα στις 10 Οκτώβρη, αλλά θα το κάνει» ...εφόσον συνεχιστεί η άρνηση διαλόγου και ενεργοποιηθεί το άρθρο 155 του ισπανικού Συντάγματος του 1978, που προβλέπει κατάργηση του καθεστώτος αυτονομίας στην επαρχία, κάτι που συνέβη την περίοδο της δικτατορίας του Φράνκο.

Εως την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές (Παρασκευή βράδυ) όλα έδειχναν ότι η ενεργοποίηση του άρθρου 155 ήταν δεδομένη, με λήψη συγκεκριμένων μέτρων, όπως είπε και ο Μ. Ραχόι σε συνέντευξη Τύπου μετά τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, όπου το θέμα δεν ήταν στην ατζέντα αλλά απασχόλησε τους ηγέτες. Από την άλλη, η απάντηση της καταλανικής κυβέρνησης έδειχνε να είναι αυτή της επίσπευσης της ανακήρυξης της ανεξαρτησίας. Αυτό γιατί το Σάββατο το πρωί αναμένονταν η σύγκληση υπουργικού συμβουλίου στη Μαδρίτη και η λήψη απόφασης για την «αποκατάσταση της νομιμότητας και της συνταγματικής τάξης», με εφαρμογή σειράς μέτρων για το πέρασμα της διοίκησης της επαρχίας στην κεντρική ισπανική κυβέρνηση. Μάλιστα, για την ενεργοποίηση του άρθρου 155 έγιναν συνεννοήσεις του κυβερνώντος Λαϊκού Κόμματος με το φιλελεύθερο κόμμα «Πολίτες» που στηρίζει την κυβέρνηση και τους σοσιαλδημοκράτες του Σοσιαλιστικού Κόμματος. Η νέα σοσιαλδημοκρατία των «Ποδέμος» και της «Ενωμένης Αριστεράς» (όπου συμμετέχει το μεταλλαγμένο ΚΚ Ισπανίας) επιμένει στην επίλυση της αντιπαράθεσης μέσω συμβιβασμού για το ...καλό της χώρας και της οικονομίας.

Σύμφωνα με τον ισπανικό Τύπο, η Γερουσία, η Ανω Βουλή του ισπανικού Κοινοβουλίου, θα μπορούσε να προχωρήσει στην ψηφοφορία για τα μέτρα που θα αναστείλουν την καταλανική αυτονομία άμεσα και έως τα τέλη της ερχόμενης βδομάδας να γίνει η ψήφιση και στο Κοινοβούλιο. Τυπικά, με βάση τα προβλεπόμενα στο Σύνταγμα, θα δοθεί μια ακόμη ευκαιρία στην καταλανική κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει τη θέση της, με την προτροπή να πάρει πίσω την κήρυξη της ανεξαρτησίας. Από τα πρώτα μέτρα που προβλέπονται είναι η επιβολή της τάξης με τους μηχανισμούς καταστολής, με πρώτο βήμα την εξουδετέρωση της αντίδρασης της τοπικής αστυνομίας (Mossos de Esquadra) και διαδηλώσεων που έχουν εξαγγελθεί στην Καταλονία, όπως και η ανάληψη της οικονομικής διοίκησης, ενώ ο Ραχόι είπε ότι θα γίνουν «προσεγμένα βήματα» και ευχήθηκε να υπάρξει «υπεύθυνη απάντηση από την άλλη πλευρά» και όχι «προσφυγή στη βία».

Επίσης, την Παρασκευή το βράδυ πληροφορίες σε πολλά αστικά ισπανικά ΜΜΕ ανέφεραν ότι ανάμεσα στα συμφωνηθέντα του Λαϊκού Κόμματος με τους Σοσιαλιστές και τους «Πολίτες» περιλαμβάνεται και η προκήρυξη πρόωρων τοπικών εκλογών στην Καταλονία. Το στέλεχος των Σοσιαλιστών Κάρμεν Κάλβο δήλωσε μάλιστα στην ισπανική τηλεόραση ότι το καταλληλότερο διάστημα θα ήταν κατά τα τέλη του Γενάρη.

Ο συνασπισμός «Μαζί για το ναι», από το νεοφιλελεύθερο Δημοκρατικό Ευρωπαϊκό Κόμμα (PDEC), του Προέδρου της Καταλονίας, τη σοσιαλδημοκρατική Ρεπουμπλικανική Αριστερά, του αντιπροέδρου Οριόλ Γιουνκέρας, και τους λεγόμενους Δημοκράτες (με 62 βουλευτές σε σύνολο 135), όπως και η δήθεν αντικαπιταλιστική, επίσης σοσιαλδημοκρατική «Λαϊκή Ενότητα» (CUP - με 10 βουλευτές, που στηρίζει την κυβέρνηση), απορρίπτουν προσώρας τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών και επιμένουν σε εκκλήσεις διαλόγου, με την τελευταία να βγαίνει πιο κατηγορηματικά και να ζητάει ανακήρυξη της ανεξαρτησίας όσο το δυνατόν γρηγορότερα.

Παρότι οι εξελίξεις φαίνεται να παίρνουν τροπή ρήξης, ένα πολύ ισχυρό τμήμα του κεφαλαίου της Καταλονίας κάνει έκκληση για να υπάρξει ένας νέος συμβιβασμός, που ουσιαστικά θα διευρύνει το καθεστώς αυτονομίας, διατηρώντας τη σημερινή δομή της Ισπανίας. Το γεγονός ότι απόσχιση της επαρχίας σημαίνει έξοδο από την ΕΕ και νέα αίτηση για μελλοντική επανεισδοχή κάνει πολλούς καπιταλιστές να αντιτίθενται, βλέποντας να θίγονται τα συμφέροντά τους. Ως μοχλός πίεσης λειτουργεί και η απόφαση περίπου 1.300 επιχειρήσεων να μεταφέρουν την έδρα εκτός Καταλονίας, χωρίς αυτό έως τώρα να σημαίνει και μεταφορά των δραστηριοτήτων τους.

Στα γεγονότα της βδομάδας τη δική του σημασία έχει η απόφαση του ισπανικού Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου να συλληφθούν και να οδηγηθούν στις φυλακές οι επικεφαλής δύο αυτονομιστικών οργανώσεων που πρωτοστάτησαν στο δημοψήφισμα και τις συγκεντρώσεις που προηγήθηκαν και ακολούθησαν, ο Ζόρντι Κουσάρτ της «Omnium Cultural» και ο Ζόρντι Σάντσες της «Καταλανικής Εθνικής Συνέλευσης» (ANC). Η κατηγορία που τους απευθύνεται είναι «στάση κατά του κράτους» και παρεμπόδιση της εθνικής αστυνομίας και εθνοφρουράς στις 20 και 21 Σεπτέμβρη, όταν επιχείρησε να επέμβει για να κατάσχει εκλογικό υλικό προκειμένου να αποτραπεί το δημοψήφισμα. Επίσης, ο επικεφαλής της καταλανικής αστυνομίας είναι σε διαδικασία δικαστικής έρευνας με τελευταίο μέτρο την άρση του τηλεφωνικού απορρήτου για να αποκαλυφθεί αν είχε συνεννοήσεις με τους δύο αυτονομιστές κρατούμενους, κάτι που πιθανόν θα οδηγούσε στη δίωξη και του ίδιου. Επίσης, ορισμένες δυνάμεις που στηρίζουν την ανεξαρτησία, κάλεσαν την Παρασκευή τους οπαδούς τους να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην ισπανική κυβέρνηση τραβώντας μαζικά καταθέσεις από τις καταλανικές τράπεζες προκαλώντας συνωστισμό σε ορισμένες περιοχές μπροστά από μηχανήματα αυτόματης ανάληψης (ΑΤΜ). Εκκλήσεις επίσης γίνονταν για άμεσες «ειρηνικές διαδηλώσεις» μόλις ενεργοποιηθεί το άρθρο 155.

Από όλα αυτά τα γεγονότα είναι φανερό ότι το ενδοαστικό «μπραντ ε φερ» θα έχει αρκετή διάρκεια, με πιθανότατο ένα νέο συμβιβασμό. Ωστόσο, για τα λαϊκά στρώματα ο απεγκλωβισμός από τα σχέδια των αστών είναι μονόδρομος για να διεκδικήσουν ένα καλύτερο μέλλον. Σε κάθε άλλη περίπτωση, ρίχνουν «νερό στο μύλο» των εκμεταλλευτών τους.