Η μάγισσα Φρικαντέλλα μισεί οτιδήποτε καλό, μα πάνω απ' όλα μισεί τα κάλαντα. Μια μέρα που παιδιά πήγαν να της πουν τα κάλαντα, θύμωσε τόσο πολύ που έκανε ό,τι μπορούσε για να τους σταματήσει. Ομως τα παιδιά βρήκαν τρόπο και την ανάγκασαν να ακούσει τα κάλαντα διαφόρων περιοχών της Ελλάδας και έτσι κατάφεραν να της αλλάξουν γνώμη και να την κάνουν να αγαπήσει τα κάλαντα και να ζητήσει από τα παιδιά να της τα τραγουδούν κάθε χρόνο... Τα παιδιά που συμμετείχαν στο έργο τραγουδώντας, ήταν η Παιδική Χορωδία της ΚΝΕ στην πρώτη της δημόσια εμφάνιση!

Η χορωδία αποτελείται από παιδιά των τελευταίων τάξεων του Δημοτικού και των πρώτων του Γυμνασίου. Ξεκίνησε τη λειτουργία της από τον περασμένο Οκτώβρη και κάνει πρόβες κάθε Σάββατο 10.30 το πρωί έως τις 12 το μεσημέρι στο Στέκι Πολιτισμού και Νεανικής Δημιουργίας της ΚΝΕ (Τροίας 36, κοντά στη στάση του ΗΣΑΠ «Βικτώρια»). Η συμμετοχή σε αυτήν είναι ακόμα ανοιχτή και πρόκειται για μια ομάδα που αξίζει να στηριχτεί και να μεγαλώσει με ακόμα περισσότερα παιδάκια.

Με αφορμή αυτήν την πρώτη εμφάνιση της χορωδίας, ο «Ριζοσπάστης» συζήτησε με την υπεύθυνη της παιδικής χορωδίας, Νατάσα Μουσάδη, που είναι μουσικοπαιδαγωγός, απόφοιτη του Τμήματος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου της Αθήνας.

Οπως μας εξηγεί, η χορωδία έχει καταφέρει να δέσει ως ομάδα μέσα στους δυο πρώτους μήνες της λειτουργίας της, τα παιδιά δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον, έρχονται με συνέπεια στις πρόβες, ενώ και οι γονείς τους έχουν εκφραστεί με τα καλύτερα λόγια για τη δουλειά που γίνεται στη χορωδία.

«Κάποιες φορές η εικόνα που δημιουργείται σε κάποια παιδιά από τις σχολικές χορωδίες, μπορεί να τα απωθήσει από τη συμμετοχή σε μια τέτοια δραστηριότητα. Ετσι κι εδώ ήρθε μια κοπέλα συνοδεύοντας ένα άλλο παιδί, που ήταν αρνητική ως προς τη χορωδία. Της πρότεινα να παρακολουθήσει ένα μάθημα, να διαλέξει κάποιο τραγούδι που της αρέσει και τελικά έμεινε και συνέχισε μαζί μας. Ενα ακόμα δείγμα είναι ότι κανένα παιδί από αυτά που ξεκίνησαν στην αρχή δεν έχει διακόψει, γιατί συχνά τέτοιες πρωτοβουλίες αρχίζουν φιλόδοξα αλλά στην πορεία φυλλορροούν», σημειώνει η Ν. Μουσάδη, ενώ και εμείς διαπιστώσαμε την αγάπη που της έχουν τα παιδιά της χορωδίας, που στο Χριστουγεννιάτικο Φεστιβάλ τής έφτιαξαν και της χάρισαν ευχετήριες κάρτες και χριστουγεννιάτικα στολίδια.

Η Ν. Μουσάδη μάς περιγράφει τον τρόπο που γίνεται το μάθημα, που είναι προσαρμοσμένο στις ηλικιακές ανάγκες των παιδιών:

«Ουσιαστικά, πρόκειται για μικρές ηλικίες ακόμα και είναι μια ηλικιακή φάση που είναι καλό να ενισχύεις παράλληλα και άλλα χαρακτηριστικά στα παιδιά, όπως ας πούμε την ομαδικότητα, τη συνεργασία. Καταρχάς η χορωδία είναι μία ομαδική ασχολία, δεν σπρώχνει δηλαδή στην ατομικότητα. Οπότε, χωρίς να αναιρούνται η ατομική φωνή, ο ατομικός χαρακτήρας του καθενός, ο τρόπος που τραγουδάει, πρέπει ταυτόχρονα να μάθει κάθε παιδί να ακούει τους διπλανούς του, να μπορεί να λειτουργεί μ' έναν τέτοιο τρόπο ως σύνολο, με όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά που έχει μια ομαδική δραστηριότητα.

Κατά κάποιον τρόπο, το μάθημα χωρίζεται σε δυο σκέλη. Το ένα κομμάτι είναι παιχνίδια ειδικά προσαρμοσμένα γι' αυτές τις ηλικίες, μουσικοκινητικά παιχνίδια, όπως τα λέμε, που ενισχύουν κάποια χαρακτηριστικά. Δηλαδή, αρχικά κάνουμε παιχνίδια συνεργασίας, παιχνίδια ομαδικότητας, παιχνίδια ακόμα που αναπτύσσουν το θάρρος των παιδιών. Γιατί το να μπορείς να βγάζεις προς τα έξω τη φωνή σου και να τραγουδάς είναι και μια μορφή έκθεσης και αυτό αντικειμενικά θέλει μια προετοιμασία, θέλει να αναπτύξεις και αυτό το κομμάτι στο μάθημα. Αντίστοιχα, ανιχνεύουμε πλευρές που αφορούν τη μουσική, τον ήχο, το ρυθμό και όλα αυτά τα κάνουμε με βιωματικό τρόπο, για να περάσουνε στα παιδιά και μετέπειτα να έρθει και η θεωρία ως φυσική συνέχεια.

Το δεύτερο σκέλος είναι το κομμάτι της θεωρητικής προετοιμασίας, πάλι με ειδικές ασκήσεις για την ηλικία των παιδιών. Δηλαδή το πώς δουλεύουμε την έκφρασή μας, το πώς δουλεύουμε το να τραγουδάμε με σωστό τρόπο, την αναπνοή, όλο αυτό το πλέγμα τέλος πάντων που χρειάζεται το τραγούδι, πάλι ειδικά προσαρμοσμένα πράγματα, που είναι εύκολα κατανοητά και αντιληπτά από αυτές τις ηλικίες.

Γενικά προσπαθήσαμε να κάνουμε μια επαγγελματική δουλειά. Δεν θέλαμε να είναι ούτε κάτι ευκαιριακό του τύπου "όποτε μπορεί ο δάσκαλος, όποτε μπορούν τα παιδιά". Και αυτό είναι η αλήθεια ότι έχει περάσει και στα παιδιά και στους γονείς και έρχονται με πάρα πολλή όρεξη. Για παράδειγμα, προετοιμάζονται στο σπίτι. Δεν το κάνουν με τη μορφή διαβάσματος, δηλαδή δεν έχω βάλει ποτέ διάβασμα, αλλά πατάμε λίγο πάνω στα ενδιαφέροντά τους. Δηλαδή ζητάω να μου φέρουν π.χ. τα αγαπημένα τους τραγούδια, κάπως έτσι μαζεύουμε ένα υλικό που ενδιαφέρει τα παιδιά».

Με αυτήν την έννοια, καταλαβαίνουμε ότι η δουλειά που γίνεται στην παιδική χορωδία είναι μελετημένη και εφάμιλλη αυτών που γίνεται στις μουσικές σχολές, όντας όμως εντελώς δωρεάν. «Θέλαμε να 'χουμε μια δουλειά με τέτοια χαρακτηριστικά. Γιατί, εξάλλου, η αισθητική αγωγή συνολικά δεν είναι αφηρημένη, έχει τρόπο που γίνεται, έχει μέθοδο, έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά», συμπληρώνει η Ν. Μουσάδη.

Ωστόσο, όπως εξηγεί, «κάποια πράγματα τα πήγαμε ψάχνοντας γιατί είναι η πρώτη φορά. Δηλαδή, υπάρχει πρόγραμμα δομημένο ανά μήνα και ανά έτος, στο τι θέλουμε να βγάλουμε. Αλλά επειδή δεν ξέραμε από την αρχή τι παιδιά θα έρθουν, τι δυνατότητες έχουν ή ακόμα και από το γεγονός ότι μπορούν να προστεθούν νέα παιδιά στην ομάδα... το πρόγραμμα είναι ένα πράγμα που προσαρμόζεται. Με αυτήν την έννοια λέω ότι κάποια πράγματα τα πήγαμε και ψάχνοντας. Γιατί δεν είμαστε σε ένα ωδείο, δηλαδή δεν είναι παιδιά που όλα κάνουν μουσική και έρχονται κάνοντας και αυτό ως ένα υποχρεωτικό μάθημα όπως κάνουν στο ωδείο, αλλά είναι παιδιά που τα περισσότερα δεν ξέρουν ούτε καν νότες. Αρα το βιωματικό κομμάτι είναι πιο ανεπτυγμένο απ' ό,τι θα ήταν αυτό το πράγμα σε μια άλλη περίπτωση.

Σε αυτήν τη φάση δουλεύουμε πολύ με το σώμα ακόμα. Είναι αυτό που λέγεται "body percussion", δηλαδή το να χτυπάμε το σώμα μας για να έχουμε το ρυθμό επάνω μας. Χρησιμοποιούμε τα χέρια μας, τα πόδια μας, σχεδόν σε όλες τις ασκήσεις και σχεδόν σε όλα τα τραγούδια. Με αυτόν τον τρόπο έχουμε καταφέρει να συντονιστούμε όλοι μαζί και να τραγουδάμε».

Παράλληλα, η Ν. Μουσάδη επισημαίνει ότι προσεκτική δουλειά γίνεται και πάνω στο περιεχόμενο των τραγουδιών που δουλεύουν: «Ενα πολύ καλό παράδειγμα ήταν στο Πολυτεχνείο, τις μέρες εκείνες της επετείου. Με βάση τα ενδιαφέροντα και τα γούστα τους, όλα τα παιδιά είχαν ένα - δυο τραγούδια, π.χ. τον "Δρόμο" του Λοΐζου, "Το γελαστό παιδί" του Θεοδωράκη και άλλα τραγούδια, που πιαστήκαμε από αυτά, τα κάναμε στο μάθημα και συζητήσαμε για το κάθε τραγούδι χωριστά. Κάνουμε μία προσπάθεια να συζητάμε πάνω στο περιεχόμενο των τραγουδιών. Κάναμε μια κουβέντα με βάση τα υλικά που βγαίνουν γι' αυτές τις ηλικίες, για την ιστορική περίοδο και τα γεγονότα του Πολυτεχνείου, της αντιδικτατορικής πάλης. Είναι πάντα σημαντικό να μαθαίνουν τους συνθέτες, τους στιχουργούς, την περίοδο, το γιατί γράφτηκε κάθε τραγούδι».

Η κουβέντα πάει και στις υποδομές του Στεκιού, που έχει γίνει το «σπίτι» της παιδικής χορωδίας: «Εχουμε πιάνο, έχουμε κιθάρα, έχουμε ό,τι χρειαζόμαστε σε αυτήν τη φάση και φέρνουμε και κάποια όργανα ειδικά για τα παιδιά, για τα μουσικοκινητικά παιχνίδια», σημειώνει η Ν. Μουσάδη και συγκρίνοντας με άλλους χώρους όπου έχει δουλέψει (ωδεία κ.τ.λ.), συμπληρώνει: «Το Στέκι και γενικά ο τρόπος που οργανώθηκε αυτή η δουλειά, βοηθάει στο ότι υπάρχει μια ελευθερία να το κάνεις ολοκληρωμένα. Δεν μπαίνουνε όρια δηλαδή στο ότι "θέλω να το φτάσουμε μέχρι εκεί" ή στο ότι "θέλουμε να βγει μια γιορτή" και να παλεύεις αυτό και να χάνεις την ουσία. Υπάρχει μια τέτοια ελευθερία στο να γίνεται ένα σωστό πρόγραμμα και υπάρχει μια καλή ομάδα που έχει την ευθύνη για τις μικρότερες ηλικίες νεολαίας, όπου συζητάμε και οργανώνεται αυτό το κομμάτι της δουλειάς».

Στο κλείσιμο της κουβέντας ρωτήσαμε για τα μελλοντικά σχέδια της ομάδας και η Ν. Μουσάδη μάς είπε: «Καταρχάς θέλαμε να κάνουμε αυτή την πρώτη δουλίτσα με την παράσταση της "Φρικαντέλλας". Ηταν μικρός χρόνος, λίγα τραγούδια, αλλά ήταν κάτι μεγάλο για μας, γιατί οργανώθηκε και γρήγορα, δηλαδή δοκιμάσαμε λίγο τα αντανακλαστικά μας. Τα παιδιά φάνηκε ότι ανταποκρίνονται. Οπότε, αφού ανταποκρίνονται, ως ένα στόχο μακροπρόθεσμο έχουμε το 44ο Φεστιβάλ της ΚΝΕ τον Σεπτέμβρη. Θέλουμε εκεί να βγάλουμε κάτι πιο ολοκληρωμένο, να έχει ενότητα, σύνολο, σκεφτόμαστε να είναι παιδικά τραγούδια, υπάρχουν διάφορες ιδέες, αλλά ακόμα δεν έχουμε καταλήξει.

Ενδιάμεσα θα μπορούσαμε και πάλι να συμμετάσχουμε σε κάποια γιορτή ή κάποια εκδήλωση πιο κεντρική. Θα ήταν καλό για τα παιδιά να μπουν και πιο ενδιάμεσοι στόχοι, πριν από το Φεστιβάλ.

Παράλληλα, στοχεύουμε από το Γενάρη να ξεκινήσουμε να μάθουμε τις νότες, να μάθουμε μουσική θεωρία, για να αρχίσουμε σιγά σιγά να διαβάζουμε και παρτιτούρα, ώστε οι συναντήσεις μας να παίρνουν και τη μορφή της μουσικής ανάγνωσης».