Ο εργαζόμενος μόλις έχει χάσει τη δουλειά του και στέκεται μπροστά από τον υπάλληλο του Κέντρου Απασχόλησης για να πάρει το επίδομα ανεργίας, το οποίο από το 2012 μετονομάστηκε - και όχι τυχαία - σε επίδομα ευρέσεως εργασίας (Jobseeker's Allowance). Το κλίμα είναι σαν να βρίσκεται στο αστυνομικό τμήμα της γειτονιάς και δίνει κατάθεση. Είναι «ένοχος» που είναι άνεργος, μέχρι να αποδείξει το ...αντίθετο. Εξω από την Υπηρεσία υπάρχουν σεκιουριτάδες για να παρέμβουν όταν χρειαστεί. Ο υπάλληλος τον κοιτάζει ψυχρά και με καχυποψία, τον αντιμετωπίζει σαν «λωποδύτη», που θέλει να ζει σε βάρος της κοινωνίας. Του κάνει ερωτήσεις όπως: «Εχεις ενεργό τραπεζικό λογαριασμό; Πρέπει να μου τον δώσεις. Εχεις άλλα περιουσιακά στοιχεία; Μπορώ να το ελέγξω. Μένεις μαζί με κάποιον ερωτικό σύντροφο; Θέλεις πράγματι να βρεις δουλειά; Αυτό θα πρέπει να αποδεικνύεται, διαφορετικά θα έχεις κυρώσεις. Γιατί είσαι νευρικός; Μήπως μας κρύβεις κάτι;». Θυμίζει σκηνή από το κινηματογραφικό έργο «Εγώ, ο Ντάνιελ Μπλέικ», κι όμως είναι πραγματικότητα... Ο βρετανικός Τύπος καταγράφει περιπτώσεις ανθρώπων που παθαίνουν καρδιακά επεισόδια από τη μεγάλη ψυχολογική πίεση κατά τη διάρκεια αυτής της «συνέντευξης», ενώ συχνά οι δικαιούχοι ξεσπούν και ο σεκιουριτάς τους πετάει έξω.

Οι δικαιούχοι επιδομάτων πρέπει να εμφανίζονται στα ραντεβού με την υπηρεσία κάθε 7 ή 14 μέρες και να αποδεικνύουν ότι έχουν περάσει 35 ώρες ψάχνοντας για δουλειά (ή δουλεύοντας) μέχρι την επόμενη συνάντηση με τον υπάλληλο. Ο υπάλληλος αποφασίζει αν ο άνεργος «έψαξε αρκετά». Αν ο άνεργος αρνηθεί να δώσει τον τραπεζικό του λογαριασμό, σημαίνει ότι «κάτι κρύβει» και κόβεται το επίδομά του μέχρι να βγει η δικαστική απόφαση, που επιτρέπει στην υπηρεσία να τον ελέγξει. Η υπηρεσία ελέγχει αν ο δικαιούχος έχει αποκρύψει ότι έχει σύντροφο, με τον οποίο μένουν μαζί, με αιφνιδιαστικές επισκέψεις στο σπίτι του, ρωτώντας στη γειτονιά και παρακολουθώντας τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Αναλόγως με τις δεξιότητες, υπάρχει απαίτηση να δουλέψουν σε όποια δουλειά τους προσφερθεί - αρκεί να μπορούν να την κάνουν. Μόνο όσοι είναι εξειδικευμένοι ή πρόσφατα απόφοιτοι πανεπιστημίου, έχουν περιθώριο 6 μηνών να βρουν δουλειά στο αντικείμενό τους. Επίσης, είναι στην ευχέρεια του υπαλλήλου αν στον άνεργο θα δοθεί το επίδομα ανεργίας (Jobseeker's Allowance) και πότε θα «πέσει» στα προνοιακά επιδόματα «universal credit».

Σε περίπτωση «κυρώσεων» τα επιδόματα κόβονται για 4 βδομάδες, αλλά μπορεί να κοπούν και για 3 μήνες ή και έναν χρόνο, βυθίζοντας τον άνεργο και την οικογένειά του στην απόγνωση.

Ορισμένες χαρακτηριστικές περιπτώσεις επιβολής κυρώσεων κατέγραψε η οργάνωση «Trussell Trust», η μεγαλύτερη «φιλανθρωπική οργάνωση» στη Βρετανία που συντονίζει πάνω από 400 τράπεζες τροφίμων για ανθρώπους που αντιμετωπίζουν «έκτακτη ανάγκη». Οι άνεργοι που βρίσκονται σε «έκτακτη ανάγκη» είναι επιδοματούχοι, που τους έχει επιβληθεί τιμωρία από την Υπηρεσία και έχει διακοπεί το επίδομά τους. Δεν έχουν ούτε να φάνε. Η Οργάνωση παρείχε 1,183 εκατ. κιβώτια τροφίμων έκτακτης ανάγκης την περίοδο 2016-'17. Πηγαίνοντας εκεί κλαίγοντας και ζητώντας φαγητό, οι δικαιούχοι ερωτώνται για ποιο λόγο βρίσκονται σε αυτήν τη θέση. Η Οργάνωση συγκέντρωσε και δημοσίευσε ορισμένες «τυπικές» αιτίες διακοπής του επιδόματος που θυμίζουν καψόνια στο στρατό:

«Ενας άντρας έχασε ραντεβού με την υπηρεσία παροχών, επειδή βρισκόταν στο νοσοκομείο με τη σύντροφό του, που μόλις είχε γεννήσει ένα νεκρό βρέφος.

Ενας κύριος ζήτησε άδεια από την υπηρεσία να παρευρεθεί στην κηδεία του καλύτερου φίλου του. Η άδεια απορρίφθηκε και του επιβλήθηκαν κυρώσεις.

Πολλές περιπτώσεις που δήλωσαν ασθένεια, ή να πάνε σε μια κηδεία δικού τους ανθρώπου ή ανάγκη φροντίδας μικρού παιδιού, και πάλι χαρακτηρίστηκαν "αδικαιολόγητοι απόντες" από την υπηρεσία.

Ενας άντρας δεν παρέστη σε συνέντευξη, καθώς ο πατέρας του πέθανε στο νοσοκομείο εκείνη τη μέρα. Η συνέντευξη μετατέθηκε για μια εβδομάδα αργότερα, τη μέρα της κηδείας του πατέρα του. Τιμωρήθηκε επειδή έχασε δύο ραντεβού για συνέντευξη και του δόθηκε ένα κουπόνι για το κοινωνικό παντοπωλείο...

Ενας άντρας πραγματοποίησε 60 αναζητήσεις εργασίας, αλλά έχασε μία που ταίριαζε με το προφίλ του.

Νέο ζευγάρι που δεν ειδοποιήθηκε για ραντεβού, επειδή η Υπηρεσία είχε σημειώσει λάθος τη διεύθυνση κατοικίας. Χάσανε κι οι δύο τα επιδόματα για ένα μήνα.

Πολλές περιπτώσεις που άργησαν λίγα λεπτά να εμφανιστούν στην Υπηρεσία, λόγω καθυστέρησης του λεωφορείου.

Αντρας είχε δυο ταυτόχρονα ραντεβού σε δυο διαφορετικά μέρη - για αξιολόγηση αναζήτησης εργασίας και για αξιολόγηση της ικανότητας για εργασία. Πήγε μόνο στο ένα και γι' αυτό κόπηκε το επίδομά του.

Νεαρός με μαθησιακές δυσκολίες έγραψε: "Τα χρήματά μου συνεχώς κόβονται για κάποιο λόγο και δεν ξέρω γιατί".

Νεαρός που βρήκε δουλειά, αλλά στο μεταξύ του είχε επιβληθεί τιμωρία επειδή δεν έψαχνε αρκετά για δουλειά (!). Τελικά την έχασε γιατί δεν είχε λεφτά ούτε για τα ΜΜΜ. Τώρα δεν έχει ούτε δουλειά, ούτε επίδομα!

Συχνές είναι οι κυρώσεις, επειδή ο δικαιούχος δεν υπέβαλε αρκετές αιτήσεις εργασίας μέσω διαδικτύου».

Οι κυρώσεις είναι «αναποτελεσματικές για την είσοδο των ανέργων στην εργασία» και «είναι πιο πιθανό να οδηγήσουν σε μεγάλη φτώχεια, κακή υγεία, ακόμα και σε εγκληματικότητα επιβίωσης, όπως εμπορία ναρκωτικών και πορνεία». Οι κυρώσεις έφεραν φτώχεια, χρέη, εξάρτηση από φιλανθρωπικούς οργανισμούς, αδυναμία μετακίνησης και αγοράς φαρμάκων, κόψιμο του ρεύματος κ.ά. Τις περισσότερες φορές επιβάλλονται για ασήμαντους λόγους, προκαλώντας υψηλά επίπεδα άγχους και κατάθλιψη. Σε αυτό το συμπέρασμα κατέληξε η μεγαλύτερη μελέτη του Ηνωμένου Βασιλείου για τα προνοιακά επιδόματα (WelCond, University of York) του πανεπιστημίου του Γιορκ, που διήρκησε 5 χρόνια και δημοσιεύτηκε τον περασμένο Μάη.

«Παρά τους ισχυρισμούς των υπουργών, τα τελευταία χρόνια, ότι οι αυστηροί όροι - περιλαμβανομένων της αναζήτησης εργασίας επί 35 ώρες τη βδομάδα - ενθαρρύνουν τους δικαιούχους να ενταχθούν στην εργασία, η μελέτη διαπίστωσε ότι ο θετικός αντίκτυπος ήταν αμελητέος», αναφέρεται. Αντίθετα, «οι δικαιούχοι καταβάλλουν μεγάλες προσπάθειες να τηρούν τους όρους της υπηρεσίας. Αυτό είναι η "δουλειά τους" και όχι να ψάχνουν πραγματικά για δουλειά».

Ακόμη και όσοι βρήκαν μια δουλειά, συνήθως ήταν «προσωρινή (ορισμένου χρόνου), επισφαλής, διακεκομμένη από περιόδους ανεργίας» - όπως δηλαδή είναι οι θέσεις εργασίας στο πλαίσιο της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας των επιχειρηματικών ομίλων - «και όχι μια σταθερή και καλά αμειβόμενη εργασία».

Οι δικαιούχοι επιδόματος κατοικίας ζουν σε γκέτο, όπου ολόκληρα οικοδομικά τετράγωνα - συχνά εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων - προορίζονται για τους άνεργους και τους χαμηλόμισθους. Πρόκειται για παλιές και άθλιες «εργατικές πολυκατοικίες», όπου ο δήμος δεν επισκευάζει ούτε τις βλάβες. Χαρακτηριστική τραγική περίπτωση ο πύργος Γκρένφελ εργατικών κατοικιών στο Λονδίνο, που κάηκε πέρυσι τέτοιο καιρό. Ο δημοτικός οργανισμός διαχείρισης των εργατικών κατοικιών είχε επιλέξει να επενδύσει το εξωτερικό του κτιρίου με το φτηνότερο υλικό, που ήταν πιο εύφλεκτο, η φωτιά εξαπλώθηκε ραγδαία παρασέρνοντας στο θάνατο δεκάδες ανθρώπους.

Κι ενώ δεν γίνονται σχεδόν καθόλου εργασίες συντήρησης, υπάρχει και τρομοκρατία στους ενοίκους για το κόστος ζημιών που μπορεί να προκληθούν στην κρατική περιουσία. Ο δήμος στέλνει τιμολόγιο με κόστος ζημιών και αφαιρεί αυτόματα το ποσό από τα επιδόματα. Ο ενοικιαστής δεν έχει κανέναν τρόπο να αντιδράσει, διαφορετικά θα χάσει το επίδομά του. Επίσης ο επιδοματούχος μπορεί να κληθεί να μετακομίσει σε άλλη πόλη, όπου υπάρχει διαθέσιμο διαμέρισμα, ενώ αν αρνηθεί δεν δικαιούται πουθενά «κρατική» στέγη σε όλη τη χώρα. Βεβαίως, το αίτημα απλά χαλάρωσης των κυρώσεων, παρόλο που μπορεί να ανακουφίσει την κατάσταση, δεν αλλάζει τον συνολικό χαρακτήρα των υπηρεσιών ανέργων, οι οποίες δεν έχουν στόχο τη στήριξη των ανέργων.