Αν οι σκηνές που εκτυλίχθηκαν την περασμένη Τετάρτη στην Ουάσιγκτον συνέβαιναν σε κάποια από τα κράτη - ανταγωνιστές των ΗΠΑ, είναι σίγουρο ότι η «διεθνής κοινότητα» θα καλούσε σε αποκατάσταση της νομιμότητας, μπορεί να επιβάλλονταν κυρώσεις, ακόμα και να ξετυλίγονταν σενάρια για κάθε είδους επεμβάσεις.

Είναι προφανές ότι η αντιπαράθεση που εδώ και χρόνια οξύνεται ανάμεσα σε τμήματα της αστικής τάξης των ΗΠΑ, και εκδηλώθηκε έντονα την εκλογική περίοδο, πάει πολύ πέρα από τις ίδιες τις προεδρικές εκλογές, έχει βαθιά αίτια. Συνδέεται άμεσα με τα οξυμένα προβλήματα της αμερικανικής οικονομίας και την αμφισβήτηση της πρωτοκαθεδρίας των ΗΠΑ από ανερχόμενες δυνάμεις, κυρίως την Κίνα.

Οι δύσκολες και σύνθετες συνθήκες αποτυπώνονται και στο διχασμό στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, αλλά και στα λόγια του νεοεκλεγέντος Προέδρου Μπάιντεν, που με την παρέμβασή του την ίδια μέρα προσπάθησε - σε μελοδραματικούς τόνους - να θέσει την ανάγκη «ανασυγκρότησης» του πολιτικού συστήματος στις ΗΠΑ, την ανάγκη να επιτευχθεί «εθνική ενότητα» ώστε να ξεπεραστεί η κρίση. Ορισμένες δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας χτες δείχνουν το βαθύ ρήγμα μέσα στον αμερικανικό λαό, με τους Αμερικανούς να μοιράζονται στις γνώμες τους σε σχέση με την εισβολή στο Καπιτώλιο και το χαρακτήρα της, όπως αλλωστε «μοιράστηκαν» και στις πρόσφατες εκλογές.

Θυμίζουμε ότι της εισβολής οπαδών του Ντόναλντ Τραμπ στο Καπιτώλιο, στην οποία πρωταγωνίστησαν οργανωμένες ακροδεξιές ομάδες, είχε προηγηθεί συγκέντρωση χιλιάδων υποστηρικτών του απερχόμενου Προέδρου, με ομιλητή τον ίδιο, σε μια εμπρηστική ομιλία, αμφισβητώντας το εκλογικό αποτέλεσμα του Νοέμβρη ως προϊόν νοθείας. Αντίστοιχες συγκεντρώσεις έγιναν σε πολλές άλλες πόλεις.

Είναι λοιπόν αποπροσανατολισμός η προσπάθεια που γίνεται από διάφορα ΜΜΕ να παρουσιάσουν την επίθεση στο Καπιτώλιο ως αποτέλεσμα δράσης ορισμένων «ακραίων», γραφικών ομάδων που καθοδηγούνται από έναν «απομονωμένο Πρόεδρο». Τα πράγματα είναι πολύ πιο σύνθετα και πολύ πιο βαθιά.

Οι περίπου 2.000 συγκεντρωμένοι που εισέβαλαν στο κτίριο, καταστρέφοντας ό,τι έβρισκαν μπροστά τους, δεν κινήθηκαν μόνοι τους αλλά με την καθοδήγηση και τη στήριξη τμημάτων της αστικής τάξης και των αστικών κρατικών μηχανισμών, στέλνοντας μήνυμα ότι η αντίθεση στα σχέδια του Μπάιντεν στην οικονομία αλλά και στην εξωτερική πολιτική θα είναι σκληρή, ότι επειδή τα συμφέροντα που παίζονται στο ποιος θα χάσει και ποιος θα κερδίσει είναι μεγάλα, ακόμα και τα θεσμικά πλαίσια της αστικής δημοκρατίας μπορεί να πάνε περίπατο και οι διαφορές να λυθούν με άλλα μέσα.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτών των αντιθέσεων είναι η «διχασμένη» στάση των δυνάμεων καταστολής. Είναι φανερό σε βίντεο ότι τμήματα των δυνάμεων καταστολής είτε κράτησαν μια πολύ χαλαρή στάση απέναντι στους εισβολείς είτε τους διευκόλυναν, την ίδια στιγμή που άλλοι προέταξαν τα όπλα απέναντί τους.

Είναι μάλιστα ακόμα πιο χαρακτηριστικό ότι η διαδηλώτρια που πυροβολείται και πέφτει νεκρή την ώρα που εισβάλλει στο κτίριο είναι περιτριγυρισμένη από ένοπλους αστυνομικούς που δεν την εμποδίζουν. Θυμίζουμε βέβαια ότι ανάλογες εικόνες είχαμε ζήσει και την περίοδο των διαδηλώσεων για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ, όπου τμήματα των αστυνομικών δυνάμεων ενώνονταν με τους διαδηλωτές την ίδια στιγμή που σημειωνόταν βάρβαρη καταστολή. Εκτός από τους τέσσερις νεκρούς από τις συγκρούσεις υπήρξαν επίσης δεκάδες τραυματίες και 52 συλληφθέντες.

Αρχικά επίσης υπήρξε άρνηση από την πλευρά του υπουργείου Εθνικής Αμυνας να συνδράμει η Εθνοφρουρά στην προστασία του Καπιτωλίου, παρά το σχετικό αίτημα της προέδρου της Βουλής Νάνσι Πελόζι, και τελικά επενέβη υστερα από παρέμβαση του αντιπροέδρου Μάικ Πενς, ο οποίος απ' ό,τι φαίνεται έχει έρθει σε ρήξη με τον Τραμπ και τον παρέκαμψε ιεραρχικά.

Τα σοβαρά επεισόδια, που ανέδειξαν τη βαθιά σήψη, καθυστέρησαν αλλά δεν εμπόδισαν την επικύρωση της νίκης του Δημοκρατικού νεοεκλεγέντος Προέδρου Τζο Μπάιντεν και της αντιπροέδρου Κάμαλα Χάρις από τα δύο Σώματα του Κογκρέσου (Βουλή των Αντιπροσώπων και Γερουσία).

Ωστόσο, χαρακτηριστικό της μεγάλης πόλωσης είναι το γεγονός ότι ακόμα και μετά τα σοβαρά έκτροπα στο Καπιτώλιο, δεκάδες Ρεπουμπλικάνοι αμφισβήτησαν την ψήφο των εκλεκτόρων στις Πολιτείες Αριζόνα και Πενσιλβάνια. Αυτό ανάγκασε το Κογκρέσο να προβεί σε δύο διαδικασίες ψηφοφοριών, που και οι δύο απέρριψαν τις ενστάσεις.

Η ένσταση για το εκλογικό αποτέλεσμα στην Αριζόνα απερρίφθη με τις ψήφους 93 γερουσιαστών έναντι 6, και με τις ψήφους 303 βουλευτών έναντι 122. Η ένσταση για το εκλογικό αποτέλεσμα στην Πενσιλβάνια απορρίφθηκε από τις ψήφους 92 γερουσιαστών έναντι 7, και με τις ψήφους 282 βουλευτών έναντι 138.

Ενώ εκτυλίσσονταν τα γεγονότα στην Ουάσιγκτον, στις επαναληπτικές εκλογές της Τζόρτζια οι Δημοκρατικοί Τζον Οσοφ και Ράφαελ Γουόρνικ πήραν και τις δύο έδρες της Γερουσίας, δίνοντας στο κόμμα τους την πλειοψηφία στο Σώμα. Ο 52χρονος πάστορας Ρ. Γουόρνικ είναι ο πρώτος Αφροαμερικανός που εκλέγεται γερουσιαστής στη συγκεκριμένη νότια Πολιτεία.

Ο Ντόναλντ Τραμπ, μία μέρα μετά τα επεισόδια, αν και παρέμεινε αμετακίνητος στη θέση του περί υφαρπαγής της εκλογικής του νίκης, έκανε έναν ελιγμό. «Διαφωνώ πλήρως με το αποτέλεσμα αυτών των εκλογών και τα γεγονότα με επιβεβαιώνουν, ωστόσο θα υπάρξει συντεταγμένη μετάβαση στις 20 Ιανουαρίου. Πρόκειται για τη λήξη μίας από τις καλύτερες πρώτες προεδρικές θητείες και δεν είναι παρά η αρχή του αγώνα μας για να κάνουμε ξανά σπουδαία την Αμερική», ανέφερε η ανακοίνωσή του, για την οποία ο Τραμπ χρησιμοποίησε το λογαριασμό Twitter του εκπροσώπου του Λευκού Οίκου, αφού οι δικοί του λογαριασμοί στο Twitter και στο Facebook μπλοκαρίστηκαν για τουλάχιστον ένα 24ωρο...

Στο φόντο αυτής της αντίδρασης, δεκάδες αξιωματούχοι της απερχόμενης κυβέρνησης υπέβαλαν παραιτήσεις. Παράλληλα φούντωσαν οι φήμες ακόμα και για καθαίρεση του απερχόμενου Προέδρου δυο βδομάδες πριν παραδώσει την εξουσία στη νέα κυβέρνηση!

Πολιτικοί αναλυτές τόνιζαν ότι υπάρχουν δύο τρόποι για να απομακρυνθεί ένας Πρόεδρος από τη θέση του: Ο ένας είναι η επίκληση της 25ης Τροπολογίας του αμερικανικού Συντάγματος, που ψηφίστηκε το 1967, μετά τη δολοφονία Κένεντι, για να προβλέψει όλα τα ενδεχόμενα σε περίπτωση αιφνίδιου κενού προεδρικής εξουσίας. Ο δεύτερος είναι η παραπομπή του Προέδρου, ακολουθούμενη από μια καταδίκη στη Γερουσία. Και στα δύο αυτά σενάρια, ο αντιπρόεδρος Μάικ Πενς αναλαμβάνει τα ηνία της χώρας μέχρι την ορκωμοσία του Μπάιντεν.

Αίσθηση πάντως προκάλεσαν οι αντιδράσεις των δύο προηγούμενων Προέδρων των ΗΠΑ.

Ο μόνος εν ζωή Ρεπουμπλικάνος πρώην Πρόεδρος, Τζορτζ Ου. Μπους, κατήγγειλε τις σκηνές χάους που αρμόζουν «σε μπανανία», ενώ ο Μπαράκ Ομπάμα μίλησε για μία «ατιμωτική και επονείδιστη» στιγμή για την Αμερική.

Οι σύμμαχοι και εταίροι των ΗΠΑ εξέφρασαν ανησυχία και σοκ για τα πρωτοφανή γεγονότα στα Καπιτώλιο. Ανταγωνιστές των ΗΠΑ, όπως η Κίνα, αποδοκίμασαν σκωπτικά τα «δύο μέτρα και σταθμά» που εφαρμόζουν οι δυτικές χώρες για να αξιολογήσουν παρόμοια επεισόδια.

Ειδικότερα, ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες εξέφρασε τη «λύπη» του για τα γεγονότα στο Καπιτώλιο, παρατηρώντας πως «σε τέτοιες περιστάσεις είναι σημαντικό οι πολιτικοί ηγέτες να επισημαίνουν στους υποστηρικτές τους την ανάγκη να απέχουν από τη βία, όπως και να σέβονται τις δημοκρατικές διαδικασίες και την κυριαρχία του νόμου».

Ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν δήλωσε ανένδοτος σε παρόμοιες πιέσεις. «Δεν θα εκχωρήσουμε τίποτε στη βία μερικών, που θέλουν να θέσουν υπό αμφισβήτηση τη Δημοκρατία», είπε και παρατήρησε με νόημα: «Αυτό που συνέβη σήμερα στην Ουάσιγκτον ασφαλώς δεν είναι αμερικανικό»...

Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ χαρακτήρισε τους εκατοντάδες υποστηρικτές του Τραμπ «επιτιθέμενους και ταραξίες», πιθανώς σε μια προσπάθεια να υποτιμήσει το επικίνδυνο κίνημα υποστηρικτών του απερχόμενου Προέδρου.

Ο γγ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ προτίμησε να επικεντρώσει στις «σοκαριστικές σκηνές», καταφεύγοντας σε ανώδυνους συναισθηματισμούς και επισημαίνοντας ότι «το αποτέλεσμα αυτών των δημοκρατικών εκλογών πρέπει να γίνει σεβαστό».

Η εκπρόσωπος του κινεζικού υπουργείου Εξωτερικών, Χουά Τσουνουίνγκ, τόνισε πως «η αντίδραση ορισμένων στις ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων Μέσων Ενημέρωσης, είναι εντελώς διαφορετική» σε σχέση με τις περσινές διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ, κατά τις οποίες η κινεζική κυβέρνηση βρέθηκε στο στόχαστρο. «Οταν περιέγραφαν τις βίαιες διαδηλώσεις στο Χονγκ Κονγκ, τι λέξεις χρησιμοποιούσαν; (...) "Ενα ωραίο θέαμα"».

Η εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, Μαρία Ζαχάροβα, τόνισε ότι για τη χώρα της τα γεγονότα στην Ουάσιγκτον αποτελούν «εσωτερική υπόθεση» των ΗΠΑ και ευχήθηκε στον αμερικανικό λαό «να αντιμετωπίσει με αξιοπρέπεια τη δραματική αυτή στιγμή στην Ιστορία του».

Ο Ιρανός Πρόεδρος Χασάν Ροχανί εκτίμησε ότι «η δυτική δημοκρατία είναι ευάλωτη», προειδοποιώντας «όλο τον κόσμο» για την «άνοδο του λαϊκισμού», μετά τα επεισόδια στο Καπιτώλιο. «Διαπιστώσαμε πως δυστυχώς» στις δυτικές χώρες «το έδαφος είναι έτοιμο για τον λαϊκισμό, παρά τις προόδους της βιομηχανίας και της επιστήμης... Ενας λαϊκιστής ανήλθε στην εξουσία και προκάλεσε μια καταστροφή στη χώρα του μέσα σε τέσσερα χρόνια... Ελπίζω όλος ο κόσμος και οι επόμενοι ηγέτες στον Λευκό Οίκο να πάρουν το μάθημα», είπε χαρακτηριστικά.

Ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Μπέντζαμιν Νετανιάχου, από τους στενότερους συμμάχους του Τραμπ, χαρακτήρισε την εισβολή διαδηλωτών στο Καπιτώλιο «επαίσχυντη» και καταδικαστέα ενέργεια, εκφράζοντας την πεποίθηση πως «θα υπερισχύσει η αμερικανική δημοκρατία».

Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών προτίμησε να απευθύνει έκκληση για «μετριοπάθεια και κοινή λογική» σε όλες τις πλευρές στις ΗΠΑ, εκφράζοντας την πεποίθηση ότι η χώρα «θα ξεπεράσει την εσωτερική πολιτική κρίση με ωριμότητα».

Ο Βενεζουελάνος υπουργός Εξωτερικών Χόρχε Αρεάσα σχολίασε: «Η Βενεζουέλα καταδικάζει την πολιτική πόλωση και την κλιμάκωση της βίας, που δεν κάνουν τίποτα άλλο παρά να αντικατοπτρίζουν τη βαθιά κρίση μέσα από την οποία διέρχονται τα πολιτικά και κοινωνικά συστήματα στις ΗΠΑ».