Προσπάθειες διαχείρισης των αντιθέσεών τους και ενίσχυσης της συνεργασίας τους απέναντι σε ανταγωνιστικά ιμπεριαλιστικά κέντρα καταβάλλουν ΗΠΑ και ΕΕ, μέσα από αλλεπάλληλες επαφές τις τελευταίες μέρες, καθώς οι μεταξύ τους αντιθέσεις αναδείχθηκαν ακόμα πιο έντονα μετά την ανακοίνωση της νέας «εταιρικής σχέσης ασφάλειας» που συγκρότησαν ΗΠΑ - Βρετανία - Αυστραλία (AUKUS).

Το εν λόγω ιμπεριαλιστικό σχήμα δημιουργήθηκε στο πλαίσιο της εντεινόμενης αντιπαράθεσης απέναντι στην Κίνα, ιδιαίτερα στην κρίσιμη περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού, αφήνοντας ωστόσο σε «δεύτερο πλάνο» τις ιδιαίτερες επιδιώξεις της ΕΕ και των ισχυρότερων κρατών της στην ίδια περιοχή, με τη Γαλλία να αντιδρά πιο έντονα λόγω και της ακύρωσης συμφωνίας δεκάδων δισ. δολαρίων για την αγορά γαλλικών υποβρυχίων από την Αυστραλία.

Με φόντο τα παραπάνω και σε συνέχεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας των Προέδρων ΗΠΑ - Γαλλίας, ο Αμερικανός ΥΠΕΞ, Αντ. Μπλίνκεν, συνάντησε προχτές, στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη, τον επικεφαλής της ευρωενωσιακής διπλωματίας, Ζ. Μπορέλ.

Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, ο Μπλίνκεν «επανέλαβε την πρόθεση των ΗΠΑ να εργαστούν στενά με την ΕΕ και άλλους εταίρους, για να στηρίξουν έναν ελεύθερο και ανοιχτό Ινδο-Ειρηνικό», όπως και «τη δέσμευση των ΗΠΑ για ισχυρές σχέσεις ΗΠΑ - ΕΕ». Συζητήθηκαν ακόμα «θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, περιλαμβανομένων του Αφγανιστάν, της Κίνας, του Ιράν και των Βαλκανίων», όπως και «τρόποι για την εμβάθυνση της συνεργασίας ΗΠΑ - ΕΕ στην τεχνολογία και το εμπόριο», χωρίς ωστόσο να διευκρινιστεί το αν τελικά θα γίνει κανονικά η πρώτη συνάντηση του Συμβουλίου Εμπορίου και Τεχνολογίας ΗΠΑ - ΕΕ (TTC) που είναι προγραμματισμένη για την επόμενη βδομάδα.

Από τη μεριά της ΕΕ, ανακοινώθηκε ότι Μπορέλ και Μπλίνκεν «χαιρέτισαν την κοινή δήλωση του Προέδρου Μπάιντεν και του Γάλλου Προέδρου Μακρόν», εκτιμώντας ότι αυτή «συμβάλλει στην αποσαφήνιση της κατάστασης», ενώ επισημαίνεται ότι «οι δύο πλευρές επιβεβαίωσαν την ισχυρή συμμαχία μεταξύ των ΗΠΑ και της ΕΕ. Δεσμεύθηκαν να εμβαθύνουν τη συμμετοχή τους στην αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της σταθερότητας στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού».

Αναφερόμενοι δε στη «σημασία των αμυντικών προσπαθειών της ΕΕ», με τις σχετικές διεργασίες να επιταχύνονται με αφορμή και τις εξελίξεις στο Αφγανιστάν, σημειώνουν ότι αυτές «θα συμβάλουν επίσης σε ένα ισχυρότερο ΝΑΤΟ» και επισημαίνεται ότι «από την άποψη αυτή, ο Υπατος Εκπρόσωπος υπενθύμισε την ανάγκη έναρξης ενός ολοκληρωμένου δομημένου διαλόγου για την ασφάλεια και την άμυνα».

Ακολούθησε χτες, επίσης στη Νέα Υόρκη, συνάντηση του Αμερικανού ΥΠΕΞ με τον Γάλλο ομόλογό του Ζαν-Ιβ Λε Ντριάν, ο οποίος ανέφερε ότι θα χρειαστούν «χρόνος και δράσεις» για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, μετά τις εξελίξεις με τη συγκρότηση της AUKUS και την ακύρωση της αγοράς των γαλλικών υποβρυχίων.

Μια μέρα πριν, ο Αμερικανός Πρόεδρος, Τζο Μπάιντεν, και ο Γάλλος ομόλογός του, Εμ. Μακρόν, συμφώνησαν σε τηλεφωνική συνομιλία τους να διεξαχθούν διαβουλεύσεις σε βάθος για την «επανοικοδόμηση εμπιστοσύνης» μεταξύ των δύο χωρών, όπως και να συναντηθούν στην Ευρώπη στα τέλη Οκτώβρη. Σύμφωνα με το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών, οι δύο ΥΠΕΞ συζήτησαν τα θέματα που θα απασχολήσουν αυτές τις διαβουλεύσεις.

Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ προσθέτει ότι «συζητήθηκε η στρατηγική της ΕΕ για Συνεργασία στον Ινδο-Ειρηνικό, την οποία οι ΗΠΑ καλωσορίζουν, καθώς και η ανάγκη στενής συνεργασίας με τη Γαλλία και άλλους Ευρωπαίους συμμάχους και ενεργούς εταίρους στην περιοχή». Αναφέρεται, επίσης, ότι οι δύο υπουργοί συζήτησαν «τους κοινούς μας στόχους στην περιοχή του Σαχέλ» στην Αφρική.

Την ίδια ώρα, ο Αυστραλός πρωθυπουργός, Σκοτ Μόρισον, δήλωσε ότι προσπάθησε να συνομιλήσει με τον Γάλλο Πρόεδρο, Εμ. Μακρόν, όμως «ακόμη» δεν έχει υπάρξει επικοινωνία μεταξύ τους. Ανέφερε δε ότι «θα είμαστε υπομονετικοί. Κατανοούμε την απογοήτευσή τους (...) θα χρειαστεί περισσότερος χρόνος για να επιλύσουμε τα ζητήματα τα οποία επιλύθηκαν μεταξύ των ΗΠΑ και της Γαλλίας».

Σε μια κίνηση, που φαίνεται να επιβεβαιώνει αυτές τις εκτιμήσεις, η γαλλική εταιρεία «Naval Group» ανήγγειλε ότι ετοιμάζεται να στείλει λογαριασμό χρέωσης στην Αυστραλία μετά την ακύρωση του συμβολαίου ύψους 66 δισ. δολαρίων για την αγορά 12 γαλλικών υποβρυχίων από την Καμπέρα. Ο διευθύνων σύμβουλος της «Naval Group», Π. Πομελέ, ανέφερε ότι ο γαλλικός όμιλος θα χρεώσει την Αυστραλία για τρέχοντα και μελλοντικά κόστη που σχετίζονται με τις υποδομές και την αναδιάταξη των εργαζομένων. Επισήμανε μάλιστα ότι μέχρι και την προηγούμενη βδομάδα, παραμονές της ακύρωσης του συμβολαίου, η Καμπέρα είχε ειδοποιήσει την εταιρεία να προχωρήσει στην επόμενη φάση του προγράμματος για τα γαλλικά υποβρύχια.

Στο μεταξύ, παρέμβαση για τις εξελίξεις γύρω από την AUKUS, υποστηρικτική των σχεδιασμών των ΗΠΑ, έκανε η πρωθυπουργός της Δανίας, Μέτε Φρεντέρικσεν, που χαρακτήρισε τον Αμερικανό Πρόεδρο, Τζο Μπάιντεν, «πολύ πιστό στη διατλαντική συμμαχία», προσθέτοντας ότι «ορισμένες ειδικές προκλήσεις που πάντα υπάρχουν μεταξύ συμμάχων δεν πρέπει να τις κάνουμε μεγάλο θέμα. Θέλω αληθινά να προειδοποιήσω για αυτό το θέμα».

Την ένταση της προσπάθειας των ΗΠΑ να ενισχύσουν πολλαπλά σχήματα συμμαχιών σε Ασία - Ειρηνικό απέναντι στην Κίνα, επιβεβαιώνει και η σημερινή - πρώτη διά ζώσης - Σύνοδος Κορυφής του σχήματος Quad (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ινδία, Αυστραλία), που θα φιλοξενήσει ο Λευκός Οίκος.

Η συνάντηση γίνεται, μάλιστα, με φόντο μια σειρά από επίσημες επισκέψεις που ανώτεροι Αμερικανοί αξιωματούχοι έκαναν τους τελευταίους μήνες σε χώρες στον Ειρηνικό, διερευνώντας περιθώρια για νέες συμμετοχές στο Quad, προοπτική ωστόσο που περιπλέκεται από διάφορες αντιθέσεις ανάμεσα σε συμμάχους τους. Για παράδειγμα, έντονα συζητιέται η «ουδετερότητα» που έχει επιλέξει η Νότια Κορέα απέναντι στο Quad.

Χτες, ωστόσο, ο Νοτιοκορεάτης ΥΠΕΞ, Τσουνγκ Εουι-Γιονγκ δηλώνοντας ότι θα συναντηθεί με τον Ιάπωνα ομόλογό του, Τοσιμίτσου Μοτέγκι, σημείωσε ότι «η Ιαπωνία είναι κοντινός μας γείτονας και μοιραζόμαστε τις ίδιες αξίες της δημοκρατίας και της οικονομίας της αγοράς, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και όλων των άλλων αρχών (...) θέλουμε την Ιαπωνία ως έναν στενό φίλο».

Υψηλόβαθμος αξιωματούχος του αμερικανικού ΥΠΕΞ δήλωσε στο μεταξύ ότι το τελευταίο 6μηνο έγινε σειρά συναντήσεων με τη συμμετοχή Αμερικανών διπλωματών και ομολόγων τους από Νότια Κορέα και Ιαπωνία, για τη βελτίωση των διμερών σχέσεων. Ιαπωνία και Νότια Κορέα έχουν μεταξύ άλλων εδαφικές διαφορές στην Ανατολική Κινεζική Θάλασσα.

Χτες, εξάλλου, ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Αντ. Μπλίνκεν, συναντήθηκε στη Νέα Υόρκη και διαδικτυακά με τους ΥΠΕΞ των χωρών της ASEAN (Ενωση Χωρών Νοτιοανατολικής Ασίας). Σύμφωνα με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ, «επιβεβαίωσε τη δέσμευση των ΗΠΑ στην κεντρική θέση της ASEAN και στη στρατηγική της για τον Ινδο-Ειρηνικό», όπως και την υποστήριξη στην «εταιρική σχέση Μεκόνγκ - ΗΠΑ». Μεταξύ άλλων, «πιεστικών προκλήσεων», όπως η πανδημία, οι εξελίξεις στην Μιανμάρ κ.ά., υπογραμμίστηκε και σε αυτήν τη συνάντηση «η ανάγκη ενίσχυσης ενός ελεύθερου και ανοιχτού Ινδο-Ειρηνικού».

Τέλος, νέα δεδομένα στις ισορροπίες στον Ειρηνικό θα προσθέσει ο αντίκτυπος που θα συναντήσει το αίτημα που υπέβαλε η Ταϊβάν - όπως έχει υποβάλει και η Κίνα - για να ενταχθεί και αυτή στη Συνολική και Προοδευτική Συμφωνία για τη Διασυνοριακή Εταιρική Σχέση στην Περιοχή του Ειρηνικού (CPTPP), τη συμφωνία 11 χωρών που υπογράφτηκε το 2018 (συμμετέχουν μεταξύ άλλων Ιαπωνία, Αυστραλία, Καναδάς, Χιλή), αφού η κυβέρνηση Τραμπ είχε αποσύρει τις ΗΠΑ από το Σύμφωνο Συνεργασίας των Δύο Πλευρών του Ειρηνικού (TPP).