Οι θεσμοί στήνονται για να επιβάλει η κυρίαρχη τάξη την εξουσία της. Της προσφέρουν το απαραίτητο άλλοθι (π.χ., όλοι απέναντι στο νόμο είμαστε ίσοι), για να μπορεί να στέκεται μόνη της στο σβέρκο όλων των υπολοίπων. Αυτό το άλλοθι, για να είναι πειστικό, πλαισιώνεται με νομικό πλαίσιο, κανονιστικές διατάξεις κλπ. Ομως, οι ορέξεις της κυρίαρχης τάξης είναι απεριόριστες, αυτή είναι η φύση της, όπως, επίσης, και οι θεσμοί, απ' όταν κτίζονται, λειτουργούν με μια σχετική αυτοτέλεια.

Εδώ είναι που αρχίζουν τα δύσκολα. Ερχεται, αντικειμενικά, η ώρα που οι ορέξεις μιας μερίδας της κυρίαρχης τάξης έρχονται σε αντίθεση με τους ανταγωνιστές, που νιώθουν πως χάνουν έδαφος, αλλά και με τους θεσμούς, που η ίδια έχει φτιάξει και τους έχει βάλει τσιλιαδόρους των συλλογικών συμφερόντων της. Τότε είναι, που αρχίζει το τραβολόγημα, όπου ο «καθένας ανοίγει το βαγγέλιο στα μέτρα του», μέχρι να επέλθει η καινούρια ισορροπία, που θα σημαίνει ή πως επικράτησε μια μερίδα της άλλης και πλέον θα φέρει και το θεσμό στα καινούρια μέτρα, ή πως τα βρήκανε, στο όνομα του συλλογικού συμφέροντος και πάλι ο θεσμός θα πρέπει να φτιάξει καινούριο κοστούμι. Αυτής της σούπας τη συνταγή, μόνον ο λαϊκός παράγοντας θα μπορούσε να τη χαλάσει.

Η ιστορία που προέκυψε με τα λεγόμενα τηλεπαιχνίδια των δυο μεγάλων καναλιών και το ΕΣΡ (Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης) θα μπορούσε να ήταν ένα ζωντανό μάθημα. Ούτε βγαλμένα από σχετικό εγχειρίδιο να ήταν τα περιστατικά.

Οταν πρωτοβγήκε στον αέρα το «Big Brother 1», οι υπηρεσίες του ΕΣΡ διαπίστωσαν σωρεία παραβιάσεων, τόσο άρθρων του Συντάγματος, όσο και της κείμενης νομοθεσίας. Μάλιστα, αυτές οι παραβιάσεις δεν αφορούσαν μόνον στην παιδική ηλικία, όπως έντεχνα τώρα σηκώνεται ο θόρυβος μόνο σ' αυτήν την κατεύθυνσην, αλλά υπήρχαν σοβαρότατες παραβιάσεις, που αφορούν στην προστασία της ανθρώπινης προσωπικότητας και αξιοπρέπειας. Οταν το θέμα ήρθε στο Συμβούλιο, παρουσιάστηκε το φαινόμενο, ενώ το σύνολο σχεδόν των μελών παραδεχόταν ότι υπήρχαν αυτές οι παραβιάσεις, αποδείχτηκε πως η πλειοψηφία δεν ήταν και διατεθειμένη να προχωρήσει σε συγκεκριμένα μέτρα και να διακόψει τη δηλητηρίαση της κοινωνικής συνείδησης.

Εκεί πλέον άνοιξαν οι ορέξεις και το άλλο μεγάλο κανάλι ανήγγειλε εκπομπή με ανάλογη λογική, το «Bar». Τσίμπησε, φυσικά, και το «διπλανό», που είχε πρωτοπορήσει, έτσι και αλλιώς, και ανήγγειλε πλέον το «Big Brother 2». Τσίμπησαν και οι ανταγωνιστές και ζητούσαν «τα κεφάλια τους στο πιάτο», μέχρι, ίσως, να βρουν ευκαιρία και να στήσουν και αυτοί εκπομπές με την ανάλογη λογική.

Οσο, όμως, και αν επιδιώκουν τα κανάλια να διαμορφώσουν καινούρια πραγματικότητα και να «χωνέψει» η ελληνική κοινωνική συνείδηση πως είναι φυσιολογικό να παρακολουθείται η ζωή των ανθρώπων, να καρφώνει ο ένας τον άλλο, να φτάνει στον έσχατο εξευτελισμό της προσωπικότητας για να αναδειχτεί «νικητής» κ.ά., ακόμα υπάρχουν αντιστάσεις. Για την ώρα, η ελληνική κοινωνία, όχι μόνο δε «χωνεύει», αλλά ούτε καταπίνει, όπως αποδείχνεται, παρά την «αναγκαστική σίτιση» σχεδόν από το σύνολο της ενημέρωσης.

Μέσα σ' αυτό το κλίμα, ο πρόεδρος του ΕΣΡ, όπως ακριβώς ορίζει ο νόμος, αποφάσισε να διατάξει τη διακοπή αυτών των εκπομπών. Τότε ήταν που έπεσαν οι μάσκες. Κάποιοι, ενώ πριν την απόφαση του Προέδρου στα λόγια κρατούσαν τη ρομφαία του Γαβριήλ ενάντια στα «τηλεπαιχνίδια», τώρα πλέον μιλούσαν για «λογοκρισία», «αυταρχισμό» κ.ά. Φαρισαϊκά, έκαναν πως δεν έβλεπαν τη λογοκρισία που ασκούν αυτές οι εκπομπές στο σύνολο της κοινωνικής συνείδησης, ακόμα και όταν βρίσκονται ένα λεπτό στον αέρα.

Η συνέχεια είναι γνωστή. Η πλειοψηφία του ΕΣΡ με νομικίστικη ντρίπλα, που θα ζήλευε και ο Ριβάλντο, παρέκαμψε το να τοποθετηθεί πάνω στην πράξη του προέδρου και ψήφισε να συνεχιστεί η μετάδοση των εκπομπών. Υπήρχε και το κατάλληλο άλλοθι της σύστασης, για αλλαγή της ώρας και της σήμανσης. Λες και σε διαφορετική ώρα δε θα μένει ανέγγιχτη η λογική αυτών των εκπομπών, δε θα εξευτελίζεται η ανθρώπινη προσωπικότητα, ή θα είναι δυνατόν να προστατευτεί εκείνος που δε βλέπει από το βομβαρδισμό, που δέχεται, έτσι και αλλιώς, σε όλα σχεδόν τα επίπεδα της ενημέρωσης. Χώρια ότι κάτι τέτοιο, ουσιαστικά, νομιμοποιεί οριστικά αυτές τις εκπομπές. Βέβαια, υπάρχουν δυσκολίες για την ώρα, αφού η επιχείρηση είναι νομικά έωλη, αλλά «σαν θέλει η νύφη και ο γαμπρός...».

Με άλλα λόγια, παλεύει να προσαρμοστεί στα νέα δεδομένα - ορέξεις ο θεσμός και ίσως τελικά τα καταφέρει. Αλλωστε, αυτός είναι ο ρόλος του και η όποια προοπτική του. Ο δικός μας ρόλος είναι να αντιστεκόμαστε...