Από το «Μια νύχτα στο Μανχάταν», λείπει ο... Γούντι Αλεν! Αυτός που θα κατόρθωνε, αν τελικά και αυτός το κατορθώνει, να κάνει έναν κόσμο κενό από συναισθήματα, να πάσχει! Να κάνει ανώριμους μικροαστούς και δήθεν ιντελεκτσουέλ ανθρώπους, να υποφέρουν όπως οι ώριμοι άνθρωποι!

Σκεφτείτε, αν μπορείτε, όλο αυτό το καλλιτεχνικό τσουνάμι των αστικών θεάτρων, των σίριαλ, των γνωστών γκαλερί, όλα αυτά τα πρόσωπα που βρίσκονται στην επικαιρότητα, όχι για το έργο τους, κατ' ανάγκη. Αυτούς που κάνουν γάμους φανταχτερούς, αυτούς που βαφτίζουν τα παιδιά τους για την τηλεόραση, και όχι για να αποχτήσουν ένα όνομα για να τα φωνάζουν! Σκεφτείτε τους εραστές και τις ερωμένες, που δεν μπορούν να/ή είναι ομοφυλόφιλοι, ενώ πρέπει να παριστάνουν τους «στρέιτ» και τους ντούρους!

Ο Κρις Τέριο, λοιπόν, θέλησε να μας γνωρίσει αυτόν τον άδειο κόσμο του Μανχάταν! Ομως, για να μη μας προβληματίσει (καλοσύνη του), διάλεξε έναν τουριστικό τρόπο για τη γνωριμία! Οπως ακριβώς γίνονται οι ξεναγήσεις μέσα από το λεωφορείο! Εδώ είναι η σκηνοθέτρια, η οποία απατάει τον άντρα της, ο οποίος ανταποδίδει! Εδώ είναι ο φωτογράφος, που κοιμάται με τα μοντέλα του (αγόρια), τα οποία στη συνέχεια τα εκθέτει (άλλοτε σε γκαλερί και άλλοτε στην κοινωνία). Εδώ είναι η αφρόκρεμα, ποια αφρόκρεμα; Τέλος πάντων!

Εμείς το μόνο που μπορεί να προσθέσουμε είναι: εδώ ο κόσμος καίγεται και η... αφρόκρεμα χτενίζεται! Ή, Μανχάταν τρέμε! Το δικό σου τσουνάμι είναι ψιχάλα μπροστά στο δικό μας! Προσθέτοντας: εμείς αυτόν τον κόσμο τον έχουμε χεσμένο, δεν τον κάνουμε ταινίες! Δε φτάσαμε ακόμα στο δικό σας επίπεδο!

Παίζουν: Γκλεν Κλόουζ, Ελίζαμπεθ Μπανκς κ.ά.

Μυστήρια εβδομάδα η τρέχουσα κινηματογραφική εβδομάδα! Η μισή καρδιά των φίλων του κινηματογράφου βρίσκεται στη Θεσσαλονίκη, όπου διεξάγεται το 46ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου, ελπίζοντας πως, δεν μπορεί, κάποια σημαντική ταινία θα σκάσει μύτη, και η άλλη μισή τους καρδιά στις αίθουσες της Αθήνας και της υπόλοιπης επικράτειας, βρίσκεται!

Αλλά και στις νέες ταινίες της εβδομάδας, τέσσερις τον αριθμό, το ίδιο «μυστήριο» επικρατεί. Οι τρεις από αυτές, «Ο Χάρι Πότερ και το κύπελλο της φωτιάς», το «Καλά Χριστούγεννα» και το «Ολα για τα λεφτά», είναι ταινίες, οι οποίες, θα απασχολήσουν τους θεατές. Ομως, ίσως και να μην έπρεπε! Ιδιαίτερα ο Χάρι Πότερ που, πια, κατάντησε «φαστ φουντ». Αλλά και το «Καλά Χριστούγεννα», για τη θεοκρατική του αντίληψη και τους καταφανέστατους ευρωπαϊκούς του προσανατολισμούς!

Η τέταρτη ταινία, «Μια νύχτα στο Μανχάταν», νομίζω πως αυτοκτόνησε από μόνη της. Αφού πρόκειται για μίμηση...

Αρχίζω με το «Καλά Χριστούγεννα», γιατί μοιάζει σαν η πιο σοβαρή. Κατασκευαστικά δεν έχει πολλά πράγματα να ζηλέψει από άλλες παρόμοιες ταινίες. Είναι πλούσια και εντυπωσιακή. Σχεδόν χορταίνεις κινηματογράφο! Ομως, η ταινία μπάζει ιδεολογικά. Και όχι μόνον μπάζει, αλλά, συνειδητά ή ασυνείδητα - συνειδητά κατά τη γνώμη μου - προσπαθεί να περάσει την κυρίαρχη ιδεολογία της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Να μας πείσει, και αυτή, πως ενιαίος είναι ο πολιτισμός της Ευρώπης, ενιαία η θρησκεία της, ενιαίος και ο χώρος της. Εκείνο που μας χωρίζει είναι η στενοκεφαλιά μας!

Οι ισχυρισμοί της ταινίας, αν απευθύνονται στο Διευθυντήριο, έχουν βάση! Παρόμοιες φωνές ακούστηκαν και κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, περίοδο, στη διάρκεια της οποίας αναφέρεται η ταινία. Και τότε κάποιοι προσπαθούσαν να πείσουν τους αντιμαχόμενους Ευρωπαίους, το τότε Διευθυντήριο, να σταματήσουν τον πόλεμο, γιατί, τελικά, θα καταστραφούν. Οι αντιπαλότητά τους θα τους αποδυναμώσει... Και ιστορικά, είχαν δίκαιο. Ολες οι αποικιοκρατικές δυνάμεις της εποχής, Γερμανία, Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία, Ρωσία, που ενεπλάκησαν στον πόλεμο, βγήκαν αποδυναμωμένες απ' αυτόν!

Δεν ξέρω αν η προτροπή του κυρίου Κριστιάν Καριόν, θα εισακουστεί. Μάλλον όχι! Γιατί δε λαβαίνει υπόψη της τον ενδοκαπιταλιστικό ανταγωνισμό. Την επιθυμία της μιας χώρας να κυριαρχήσει πάνω στην άλλη. Δε λαβαίνει υπόψη της την ίδια τη φύση του καπιταλισμού.

Η ταινία βασίζεται σε ένα πραγματικό ιστορικό γεγονός. Σε κάποια φάση του Α' Παγκόσμιου Πολέμου, σε κάποιο σημείο του μετώπου, οι τρεις στρατοί που πολεμούν μεταξύ τους, οι Γερμανοί από τη μια μεριά και οι Γάλλοι και οι Βρετανοί από την άλλη, αποφασίζουν να σταματήσουν για μια στιγμή τον πόλεμο, για να γιορτάσουν ήσυχα, ο καθένας στο χαράκωμά του βέβαια, τα Χριστούγεννα.

Αφορμή γι' αυτό το ασυνήθιστο και παράξενο συμβάν, έδωσε μια άρια που ακούστηκε μέσα στην ησυχία της νύχτας από τα χαρακώματα των Γερμανών. Ενας τενόρος έψαλε το «άγια νύχτα»! Ο Κάιζερ Γουλιέλμος ο Β' χρησιμοποίησε το θρησκευτικό συναίσθημα, για να εμψυχώνει τους φαντάρους του. Τα Χριστούγεννα του 1914, και αυτό είναι ιστορικό γεγονός, έστειλε χιλιάδες χριστουγεννιάτικα δέντρα στο μέτωπο, για να μη λείψει το θρησκευτικό ντεκόρ από τους ξεπαγιασμένους στρατιώτες! Εστειλε, βέβαια, και καλλιτέχνες. (Ποιος δε θυμάται τον Μποπ Χοπ, στο Βιετνάμ).

Τενόρος, λοιπόν! Σουρεαλιστική εικόνα! Τενόρος να εμψυχώνει! Αλλιώς, όμως, διάβασε την ιστορία ο Κριστιάν Καριόν! Η τέχνη, και η θρησκεία, λέει ο σκηνοθέτης, νίκησε την αγριότητα του πολέμου. Αυτό κατάλαβε αυτός! Με το άκουσμα της άριας οι τρεις αρχηγοί, κάτω από την πίεση των στρατιωτών, σύμφωνα με το Γάλλο δημιουργό, βγαίνουν από τα χαρακώματα και συμφωνούν σε ανακωχή, για τη γιορτή των Χριστουγέννων. Η θρησκεία ενώνει!

Οταν περάσει, όμως, η «άγια νύχτα», οι φαντάροι δεν επιθυμούν να συνεχίσουν τον πόλεμο. Οι φαντάροι, βέβαια, όχι το Διευθυντήριο! Για τους φαντάρους όλες οι νύχτες είναι άγιες και δεν έχουν ανάγκη τη γέννηση του Χριστού για να τους θυμίσει το «επί γης ειρήνη»! Δε θέλουν να συνεχίσουν! Θέλουν να γυρίσουν πίσω, στις γυναίκες τους, στα παιδιά τους, στις ερωμένες τους, στις δουλιές τους.

Δημιουργείται, λοιπόν, πανικός. Και τα τρία αρχηγεία, κρατάνε το γεγονός μυστικό. Υποβαθμίζουν τη στάση! Δε θέλουν να υπάρξουν και άλλες τέτοιες περιπτώσεις. Ενεργούν τάχιστα. Παίρνουν από το συγκεκριμένο χαράκωμα τους φαντάρους, όλους τους φαντάρους, όλων των στρατών, και τους στέλνουν σε άλλα μέτωπα. Ο πόλεμος πρέπει, πάση θυσία, να συνεχιστεί. Τα συμφέροντα δεν είναι συναισθήματα. Είναι αριθμοί...

Είναι κρίμα που ένα τόσο σημαντικό θέμα, μια τόσο σημαντική στιγμή κατά τη διάρκεια ενός πολέμου, δε στάθηκε η αφορμή για το δημιουργό, να φτιάξει ένα βαθύ αντιπολεμικό έργο. Λέω βαθύ, γιατί επιφανειακά είναι αντιπολεμική η ταινία! Ομως, επειδή έχει σαθρά επιχειρήματα, δεν είναι αξιόπιστη. Ξεπέφτει στο μελό και στη θεοκρατική αντίληψη για την ειρήνη. Μια αντίληψη, η οποία, αφήνει αυτή την υπόθεση στη θέληση του «θεού» και όχι στην επιθυμία, και την ανάγκη, του ανθρώπου να μην πολεμάει το συνάνθρωπό του. Του ανθρώπου, που αυτός σκοτώνεται, τελικά.

Η ταινία είναι από τις ακριβότερες ευρωπαϊκές παραγωγές. Τα χρήματα που ξόδεψε έπιασαν τόπο. Στην αναπαράσταση της εποχής, στα ντεκόρ - χαρακώματα του μετώπου, στις μάχες, στην επιλογή των ηθοποιών (παίζουν Γερμανοί, Γάλλοι και Βρετανοί ηθοποιοί), δεν έχεις πολλά να παρατηρήσεις. Το ίδιο και για τη φωτογραφία, τη μουσική, το μοντάζ, τα εκρηκτικά και τα άλλα «εφέ». Ολα τα παραπάνω είναι και στις λεπτομέρειές τους πολύ προσεγμένα. Οι αντιρρήσεις που υπάρχουν, και υπάρχουν πολλές, βρίσκονται στο ιδεολογικό περιεχόμενο της ταινίας. Στην επιμονή του σκηνοθέτη να θεωρεί τον πόλεμο σαν αποκοτιά και όχι σαν συνειδητή πράξη επιβολής και κυριαρχίας.

Αυτή η ανιστόρητη επιμονή μικραίνει το καλλιτεχνικό έργο. Η θρησκεία είναι ταξική. Και χρησιμοποιείται σαν τέτοια. Και η γέννηση του Χριστού, επίσης. Ο σκηνοθέτης της ταινίας δείχνει να μη γνωρίζει ή κάνει πως δε γνωρίζει αυτή την αλήθεια. Και δείχνει την Εκκλησία πάσχουσα. Ομως, η Εκκλησία έλαβε ενεργό μέρος σε όλους αυτούς τους πολέμους και τους ευλόγησε! Παλιότερα, βέβαια, έκανε η ίδια πολέμους...

Αυτό που είχε καταλάβει καλά ο Κάιζερ Γουλιέλμος ο Β', δε δείχνει να το κατάλαβε ή κάνει πως δεν το κατάλαβε, ο Κριστιάν Καριόν. Είναι κρίμα γιατί, προσποιούμενος τον αθώο, αδικεί και τον εαυτό του και το καλλιτεχνικό έργο του.

Παίζουν: Ντάιαν Κρούγκερ, Μπένο Φούρμαν, Γκογιόμ Κανέ, Ντάνιελ Μπρουλ, Γκάρι Λούις, Ντάνι Μπουν κ.ά.

Εχεις ένα θαυμάσιο ηθοποιό, τον Αλ Πατσίνο, δίπλα του δυο πολύ καλούς άλλους ηθοποιούς, τον Μάθιου Μακόναχι και την Ρενέ Ρούσο, έχεις έναν αρκετά καλό σκηνοθέτη, τον Ντι Τζέι Καρούσο, και έχεις, πάνω απ' όλα, ένα θαυμάσιο θέμα, τον κόσμο των στοιχημάτων! Δε λείπει τίποτα, δηλαδή, για να γίνει μια εξαιρετική ταινία. Και όμως! Κάτι συμβαίνει και σε καμία στιγμή, μα σε καμία στιγμή, η ταινία δεν απογειώνεται! Είναι διστακτική, συντηρητική, αναποτελεσματική τελικά!

Ωστόσο, η ταινία προσφέρει του κόσμου τις πληροφορίες. Ιδιαίτερα σε εμάς που ακόμα είμαστε στη «διαδικασία». Τα στοιχήματα στη χώρα μας δεν έγιναν, ακόμα, κράτος εν κράτει, όπως στη μητρόπολη, την Αμερική. Οπου ο τζίρος τους ξεπερνάει τα 200 εκατ. δολάρια. Μια βιομηχανία, δηλαδή, που χρειάζεται στρατούς ειδικών, αλλά και στρατούς φρουρών των ιδιοκτητών της βιομηχανίας και των ειδικών, που λειτουργούν τη βιομηχανία.

Το «Ολα για τα λεφτά», κάνει αρκετές αποκαλύψεις. Μας δείχνει πώς κατασκευάζεται ένας «πωλητής» του ονείρου. Πώς δημιουργείται ο προπαγανδιστής, αυτός που θα μας ξεγελάσει, αυτός που θα χώσει το χέρι στην τσέπη μας και θα μας πάρει τα λεφτά, για να «ταΐσει» τα άλογα, τον Κόκκαλη, το ΠΡΟΠΟ, τα λαχεία! Πώς τινάζονται οικογένειες στον αέρα. Πώς σκορπιούνται περιουσίες. Οικονομίες που συγκεντρώθηκαν με το σταγονόμετρο και τις υπερωρίες! Πώς, τελικά, ξευτιλίζεται το άτομο, ο παίκτης!

Ο Ντι Τζέι Καρούσο τα είπε όλα αυτά. Και τα είπε καθαρά και με κατανοητό τρόπο. Και μέχρι εδώ μπράβο του! Ομως, και γι' αυτό ελέγχεται, δεν προχώρησε! Παρ' ό,τι φάνηκε ότι γνωρίζει καλά το «παρασκήνιο», γνωρίζει, επίσης καλά, και την αλήθεια. Γνωρίζει από πού ξεκινάει και πού καταλήγει αυτή η υπόθεση. Και παρ' όλα αυτά δεν αναζήτησε τον πυρήνα, εκεί δηλαδή που καταλήγει το χρήμα. Προτίμησε να στρίψει, να κάνει την ταινία του προσωπικό δράμα! Κοινωνικό δράμα. Ερωτικό δράμα. Το γύρισε στην περιπτωσιολογία! Και, βέβαια, όπως είναι φυσικό, εξαντλήθηκε και βάλτωσε εκεί μέσα. Μίκρυνε!

Ο θεατής, λοιπόν, που πρέπει οπωσδήποτε να ξέρει, να ξέρει το βάθος της αλήθειας, είναι υποχρεωμένος να αναζητήσει μόνος του τα «υπόλοιπα», τα κύρια δηλαδή, αυτά που δεν του λέει η ταινία. Το πρόβλημα είναι μέσα από τις πύλες και στη χώρα μας. Σε λίγες μέρες ένα ακόμα «στοίχημα», το Στοίχημα αυτή τη φορά, θα μπει στα σπίτια μας. Καλό είναι να μάθουμε όλες τις λεπτομέρειες.

Για να μην αδικήσω την ταινία, σπεύδω να πω, πως είναι η πιο χρήσιμη της εβδομάδας. Αν μη τι άλλο, όσα λέει, τα λέει καθαρά και με αρκετά καλλιτεχνικό τρόπο.

Παίζουν: Αλ Πατσίνο, Μάθιου Μακόναχι, Ρενέ Ρούσο, Αρμάν Ασάντε.

Τι είναι, τελικά, ο Χάρι Πότερ; Μια παιδική ανοησία, για να περνάει η ώρα; Ενα χαριτωμένο παιδικό κινηματογραφικό αφήγημα; Μια κινηματογραφική περιπέτεια; Μια σαχλαμάρα; Είναι όλα αυτά, όμως, επί προσθέτως, και κυρίως, είναι ένα αντιδραστικό και υποχθόνιο, με την έννοια του ύπουλου, καλλιτεχνικό έργο. Οπου με κάθε ευκαιρία προπαγανδίζει το μεταφυσικό και το φόβο. Και παράλληλα προβάλλει όλες τις τελετές της μαγείας και του σατανισμού. Και ύστερα, αναρωτιόμαστε, πού ήξερε ο Κατσούλης και η Μαργέτη από τέτοια πράγματα στα Γλυκά Νερά. (Δε λέω ότι τα έμαθαν από τον Χάρι Πότερ, λέω ότι τους βοήθησε και αυτός).

Δε θα σταθώ στο ανήθικο και εμπορικό της υπόθεσης, ότι οι δημιουργοί του, η συγγραφέας, οι παραγωγοί, ο σκηνοθέτης, είδαν ότι το πράγμα φέρνει χρήμα και τεντώνουν την υπόθεση μέχρι να φτάσει ο πρωταγωνιστής στα ογδόντα, όπως ο ίδιος απείλησε! Παρ' ό,τι και αυτό έχει την αξία του. Γιατί τα καλλιτεχνικά έργα γεννιούνται μόνον όταν υπάρχει εσωτερική ανάγκη και όχι όταν το απαιτούν τα σούπερ μάρκετ. Τα σούπερ μάρκετ δε ζητάνε θεατές με κρίση, ζητάνε αγοραστές χωρίς κρίση. Καταναλωτές!

Κάποιες κουβέντες που γίνονται στην ταινία, για δήθεν θετικές υπερφυσικές δυνάμεις που, τελικά, υπερισχύουν των δήθεν κακών υπερφυσικών δυνάμεων, δεν είναι παρά τα προσχήματα, για να περάσουν χωρίς αντιρρήσεις, με το μαλακό, την αντιδραστική -έτσι και αλλιώς - αντίληψη της ύπαρξης της υπερφυσικής δύναμης. Καλής ή κακής, τι σημασία έχει; Να περάσουν την αντίληψη πως υπάρχει, τελικά, η μαγεία και τα ξόρκια!

Υπάρχει λογικός άνθρωπος, που να ισχυριστεί, πως η συνάντηση νεαρών μάγων, σε ένα Τρίαθλο Μαγείας, και τα μαγικά κόλπα που θα κάνουν σε αυτή τη συνάντηση, για να επιβληθεί ο ένας σε βάρος του άλλου, είναι αυτό που έλειπε σήμερα από τη νεολαία; Και επειδή κάπου θα εξαντλούνταν τα κόλπα του Χάρι Πότερ στο Τρίαθλο, πρέπει να μας δείξει και τα υπόλοιπα, που θα χρησιμοποιήσει για να νικήσει και τον αιώνιο αντίπαλό του, αρχιμάγο και σατανικό λόρδο Βόλντεμορτ; Είναι αυτό η ανάγκη των παιδιών και των εφήβων; Αν βρεθεί κάποιος, έστω και ένας, να πει ναι, τότε εγώ συστήνω ανεπιφύλακτα την ταινία. Να πάρει το παιδί του και να πάει!

Τα παραπάνω δεν τα βγάζω από το κεφάλι μου. Αυτά διηγείται η ταινία! Και για να γίνουν πιο πειστικά, και πιστευτά, τα διηγείται με όλους τους κανόνες της «μαγείας». Μαύρα και σκούρα (ψυχρά) χρώματα. Σκοτεινά και κλειστά κάδρα. Στενοί και αφώτιστοι χώροι. Μουσικές και ήχοι που παγώνουν το αίμα. Απρόοπτα από το πουθενά και άκρως αδικαιολόγητα!

Αν αυτό είναι τέχνη, τέχνη μάλιστα, που απευθύνεται σε νέους ανθρώπους, τότε εγώ είμαι αγροφύλακας και ζητάω να προσληφθώ από τους πρώτους και χωρίς συνέντευξη, γιατί και αυτή είναι παγιδευμένη!

Εγώ δε λέω: Στη... φωτιά! Λέω: Αδιαφορία! Προσπεράστε το κακό και το κακόγουστο. Καμία επιείκεια στην απάτη, έστω και αν ντύνεται με το κοστούμι της τέχνης. Της τέχνης που είναι υποχρεωμένη να ασχολείται για την αναζήτηση της αλήθειας. Και όταν τη βρίσκει, και όπου τη βρίσκει, να τη μεταφέρει στον άνθρωπο με άρτιες καλλιτεχνικές εικόνες, προσιτές στον άνθρωπο!

Εχει αυτές τις προδιαγραφές ο Χάρι Πότερ; Οχι, δεν τις έχει! Μακριά, λοιπόν!

Παίζουν: Ντάνιελ Ράντκλιφ, Ρούπερ Γκριν, Εμα Γουάτσον, Ρόμπι Κοτρέιν, Ρέιφ Φάινς κ.ά.