Επιμέλεια: Τιτίνα ΔΑΝΕΛΛΗ

Ας ρίξουμε μια ματιά τώρα στην «ιστορική περιπέτεια του ρολογιού». Η πρώτη βελτίωση της κλεψύδρας έγινε το δέκατο τέταρτο αιώνα. Ο δείκτης του ρολογιού αντί να κινείται από την άνοδο της στάθμης του νερού, κινούνταν από την κάθοδο βαριδιών που έλκονταν από τη βαρύτητα. Αυτά τα μηχανικά ρολόγια δεν έδειχναν την ώρα με μεγαλύτερη ακρίβεια από τις κλεψύδρες, ήταν όμως πιο εύχρηστα και χρειάζονταν λιγότερη φροντίδα. Επίσης, μπορούσαν να τοποθετηθούν σ' έναν πύργο (είτε στο δημαρχείο, είτε στην εκκλησία της πόλης) έτσι ώστε όλοι να τα βλέπουν. Ενας τέτοιος πύργος χτίστηκε στο Μιλάνο της Ιταλίας το 1935 και το ρολόι χτυπούσε κάθε μία ώρα και οι Μιλανέζοι μπορούσαν να ξέρουν τι ώρα είναι αν μετρούσαν τις ώρες... Κατά προσέγγιση τουλάχιστον. Ετσι πήραμε μια ιδέα για την εξέλιξη του ρολογιού που τόσο απαραίτητο μάς είναι στη σύγχρονη γεμάτη άγχος ζωή μας. Αναρωτιέται κανείς αν πράγματι ωφελεί να μετράει το χρόνο... Ας μη μελαγχολούμε όμως.

Οχι πως είναι ό,τι πιο υγιεινό υπάρχει, αλλά κάπου - κάπου μερικές οι μικρές απολαύσεις, που ισοδυναμούν με μικρές αμαρτίες, μας χρειάζονται. Μύδια, λοιπόν, τηγανητά θα κάνουμε σήμερα. Θα τα καθαρίσουμε, θα τα πλύνουμε και θα τα βράσουμε. Οταν αρχίζουν να κρυώνουν, θα τα σουρώσουμε και θα τους βγάλουμε το κέλυφος. Επειτα θα τα πλύνουμε μέσα σ' ένα σουρωτήρι και θα τα αφήσουμε να στραγγίσουν και στη συνέχεια θα τα αλατοπιπερώσουμε. Θα χτυπήσουμε δυο αυγά με 4-5 κουταλιές γάλα και 1/3 του φλιτζανιού αλεύρι μέσα στο οποίο θα έχουμε ανακατέψει και ένα κουταλάκι μπέικιν πάουντερ. Βουτάμε μέσα σ' αυτόν το χυλό 2-3 μύδια και τα τηγανίζουμε σε μπόλικο λάδι. Αφού τα φάμε, την επόμενη μέρα κιόλας, ας πάμε να κάνουμε εξέταση αίματος για χοληστερίνη... Καλή μας όρεξη όμως...

Ο μήνας των λουλουδιών, ο μήνας των χρωμάτων και των αρωμάτων, ο μήνας που μας επιτρέπει ή αν θέλετε μας επιβάλλει να βγάλουμε στο μπαλκόνι τα φυτά εσωτερικού χώρου. Οπως είναι οι φίκοι, οι κλίβιες, οι αράλιες, οι ιβίσκοι και άλλα ευαίσθητα φυτά. Θα τα τοποθετήσετε τις πρώτες ημέρες σε ένα χώρο που θα έχει ημισκιά, έτσι ώστε σιγά - σιγά να συνηθίσουν τον ήλιο. Αντίθετα, χωρίς καμιά προφύλαξη να βγάλετε άφοβα όλα τα κακτοειδή σε ηλιόλουστα μέρη, αλλά να φορέσετε τα κατάλληλα γάντια για καθαρίσετε τα φύλλα τους. Στα φύλλα της γαρδένιας, της μανόλιας, της καμέλιας να βάλετε λίγο γάλα έτσι ώστε να γυαλίσουν. Καλή άνοιξη να έχουμε.

Αμέρικαν Πους καφέ: 1/5 σιρόπι βύσσινο, 1/5 Μαρασκίνο, 1/5 Κουραχάο, 1/5 Σαρτρέζ κίτρινη, 1/5 Κονιάκ.Ρίχνετε τα ποτά στο ποτήρι με αυτή τη σειρά χωρίς να τα ανακατέψετε.

Κάρντιν Πους καφέ: 1/4 Σαρτρέζ πράσινη 1/5 Κουραχάο, 1/4 Κιρς, 1/4 Κονιάκ. Ακολουθείτε την ίδια διαδικασία.

Πους καφέ Παριζιέν: 1/5 Σιρόπι βύσσινο, 1/5 Μαρασκίνο, 1/5 Κουραχάο, 1/5 Σαρτρέζ κίτρινη και 1/5 σαμπάνια.

Και όταν δεν ξέρεις πολλά για κάτι που όφειλες να γνωρίζεις, συνήθως μετά, όταν χρειαστεί ντρέπεσαι να ρωτήσεις. Το αποτέλεσμα είναι δυστυχώς φοβερό: Να συνεχίζεις να ζεις μέσα στην άγνοια. Ενίοτε συμβαίνει να καταλήξεις κομπλεξικός και όταν μιλούν για το θέμα, εσύ να κοιτάζεις αλλού... κατακόκκινος από ντροπή.

Ο Θανάσης Παπαρήγας, στο βιβλίο του « Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος: σκέψεις για μερικές πλευρές του» (Εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή») κατορθώνει να χωρέσει σε εκατόν εξήντα πέντε σελίδες μια τραγική εποχή που σημάδεψε την ολόκληρη την ανθρωπότητα. Και θα προσπαθήσει να εξηγήσει ένα φαινόμενο πολύπλοκο και πολυσχιδές, όπως άλλωστε ομολογεί και ο ίδιος ο συγγραφέας. Στον επίλογο του ο Θ. Π. σημειώνει: «Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε ένα ιστορικό γεγονός μεγάλης εμβέλειας. Μέσα σ' αυτό βρήκαν την έκφρασή τους πολλές και ποικίλες αντιθέσεις της εποχής, που εκδηλώθηκαν επηρεάζοντας τη σειρά της αλυσίδας των γεγονότων, αλλά και που, με την εκδήλωσή τους, δέχτηκαν και την επιρροή αυτής της αλυσίδας. Το παρελθόν έχει παγίδες όχι μικρότερες από εκείνες του παρόντος και του μέλλοντος. Η κυριότερη τέτοια παγίδα είναι ο κίνδυνος να ξεχαστεί ότι, στην πορεία της εξέλιξης, τα γεγονότα είναι (ή μπορούν να είναι) μόνον ανάλογα, ποτέ όμοια. Δυστυχώς, παρά τη χρήσιμη προειδοποίηση των Γάλλων για όσους δε μελετούν το παρελθόν τους και, έτσι, κινδυνεύουν να το ξαναζήσουν, δεν μπορούμε να ελπίσουμε σε μια πείρα του παρελθόντος "φωτογραφικά χρήσιμη", χωρίς τη μεσολάβηση νέων (και συνεπώς, πρωτοφανών) δεδομένων. Από την άλλη μεριά η μελέτη του παρελθόντος είναι πάντα χρήσιμη σαν "χλομή προϊδέαση του μέλλοντος". Βοηθάει καθόλου σ' αυτό το βιβλίο που έχετε στα χέρια σας; Αναμφίβολα έχετε ήδη απαντήσει...».

Παραφράζουμε τον Φλωμπέρ και του λέμε: «Υποκριτή συγγραφέα, όμοιέ μας, αδελφέ μας». Αφού το ξέρεις ότι το βιβλίο σου πολύ μας βοήθησε, γιατί λοιπόν μας ρωτάς με έμμεσο τρόπο; Πρόκειται για ένα πραγματικά ενδιαφέρον βιβλίο που πρέπει να το διαβάσουν ακόμη και εκείνοι που γνωρίζουν πολλά για τον Β` Παγκόσμιο Πόλεμο. Κυρίως αυτοί.

Από την πρωτεύουσα των Δωδεκάνησων και μετά από 72 χιλιόμετρα προς τ' ανατολικά, μόλις εννιά τετραγωνικά χιλιόμετρα γης αυτοσαρκάζονται με την επίσημη ονομασία τους: Μεγίστη, το ακριτικό νησί, ο ιδανικός τόπος για περιπατητές και λάτρεις των ήσυχων διακοπών, όπου μας ξενάγησε ο συνάδελφος Θανάσης Μπαλοδήμας.

Η κουκκίδα του χάρτη - πιο γνωστή ως Καστελόριζο - μπορεί να πήρε αυτήν την ονομασία επειδή είναι το μεγαλύτερο από τα άλλα νησάκια του συμπλέγματος. Είτε κατ' ευφημισμόν, όπως συνέβη με τον Εύξεινο Πόντο ή το ακρωτήρι Καλής Ελπίδας. Οπως και να έχει, αυτό λίγο μπορεί να ενδιαφέρει.

Οπως και λίγο μπορεί να ενδιαφέρει πλέον τους ντόπιους η ιστορία του νησιού. Πλούσια και μακραίωνη, καθώς μαρτυρούν τα νεολιθικά ίχνη, τα κυκλώπεια τείχη της μυκηναϊκής εποχής, οι τάφοι του 4ου π.χ. αιώνα, η αρχαία ακρόπολη και το κόκκινο κάστρο. Το χτισμένο από τους ξένους ιππότες, που έσπευσαν να σκυλεύσουν τα βυζαντινά απομεινάρια, πριν την έφοδο των Οθωμανών.

Το σήμερα των περίπου 200 ψυχών που έχουν απομείνει εκεί, φαντάζει πολύ φτωχό απέναντι στις αναδρομές. Πολύ φτωχό, σε σύγκριση ακόμα και με το πρόσφατο παρελθόν της τουρκοκρατίας, όταν το χωριό του Καστελόριζου αριθμούσε 14 χιλιάδες κατοίκους. Οταν ανθούσε εκεί η ναυτοσύνη και τα κατάρτια των πλοίων που έδεναν εκεί φάνταζαν με πυκνό δάσος.

Στο παρόν, η Ελλάδα των «καποδιστριακών» δήμων και της «περιφερειακής ανάπτυξης» χάθηκε στο δρόμο ή πέρασε και δεν ακούμπησε. Φημολογείται πως εκεί μετατίθενται πια οι απείθαρχοι και απροσάρμοστοι φαντάροι. Είναι ένας τρόπος για να υπηρετήσουν κάποιοι τη θητεία τους, χωρίς να «φαίνονται» και χωρίς να τους κυνηγούν οι ποινές. Μπορεί. Πάντως, ο οπλίτης που περίμενε στο καρτοτηλέφωνο είχε ένα δικό του τρόπο για να παρουσιάσει το μέγεθος της εγκατάλειψης: «Εδώ μένει η μάνα του διαβόλου».

Αν είναι έτσι και αν η μάνα του διαβόλου θέλει την ησυχία της, είναι τυχερή. Πεντακάθαρα, βαθιά νερά. Χρόνος που δεν περνά. Δυο, τρία μαγαζάκια για καφέ ή ποτό. Δυο, τρεις ταβέρνες. Και αιγαιοπελαγίτικο τοπίο.

Οι ντόπιοι είναι στην πλειοψηφία τους, προχωρημένης ηλικίας. Τα λίγα παιδιά κοιτούν με περιέργεια τον κάθε νεοφερμένο, που δεν είναι αλλοδαπός τουρίστας. Απ' αυτούς που συμπληρώνουν την κρουαζιέρα τους στη Ρόδο, τη νότια Τουρκία και την Κύπρο, με μια ολιγόωρη απόβαση στο Καστελόριζο. Και αποβιβάζονται κατά ομάδες, επιδράμοντας, με το άσπρο σοσονάκι και το πέδιλο, για αναμνηστικές κάρτες και μπιχλιμπίδια.

Κάπως έτσι διαμορφώνονται και οι απόψεις για τους «άλλους». Πολύ πριν το ελληνικό, το τουρκικό και το κοσμοπολίτικο μεγάλο κεφάλαιο, οι πολιτικοί ταγοί τους και οι επαγγελματίες δημοσιολόγοι τους, τα «βρουν» και αποφασίσουν πως τώρα συμφέρει (τους συμφέρει) η «φιλία» και η «ειρήνη».»

Οι παππούδες που αράζουν στον καφενέ, κοιτούν απέναντι τα σπίτια του Κας, σκέφτονται τα ψώνια της βδομάδας και τους τουρίστες που θα στείλουν στο νησί, οι Τούρκοι τουριστικοί πράκτορες: «Εμείς, χωρίς "αυτούς", δε ζούμε». Μιας θάλασσας παιδιά, δεν περίμεναν τους σεισμούς για να συνειδητοποιήσουν την κοινή μοίρα των δυο λαών. Την κοινή μοίρα όλων των λαών.